Rolno-Spożywcza Spółka Inwestycyjna (RSSI), powołana przez rząd Prawa i Sprawiedliwości (PiS), miała być nową nadzieją dla polskiego sektora rolno-spożywczego. Celem spółki było wsparcie rolników i przejęcie upadających zakładów przetwórczych. Jednak rzeczywistość okazała się zupełnie inna. Na koniec 2023 roku RSSI zanotowała straty przekraczające 160 milionów złotych, co doprowadziło do jej likwidacji. W sprawie wyrządzenia znacznej szkody majątkowej przez były zarząd spółki, Prokuratura Okręgowa w Warszawie wszczęła śledztwo.
Powołanie RSSI
W połowie października 2022 roku, ówczesny wiceminister rolnictwa Ryszard Bartosik (PiS) ogłosił powołanie Rolno-Spożywczej Spółki Inwestycyjnej (RSSI). Głosami polityków PiS sejmowa komisja finansów przyznała na ten cel 200 milionów złotych z budżetu państwa. Ministrem rolnictwa był wówczas Henryk Kowalczyk z PiS.
20 grudnia 2022 roku RSSI została formalnie zarejestrowana w Krajowym Rejestrze Sądowym. Jej kapitał zakładowy wynosił 200 milionów złotych, które w całości pochodziły z Krajowego Ośrodka Wsparcia Rolnictwa (KOWR). RSSI miała wspierać rynek rolno-spożywczy, przejmować upadające zakłady przetwórcze oraz magazyny, co miało przyczynić się do poprawy sytuacji finansowej producentów rolnych.
Problemy i straty
Jednakże, jak ujawniła Wirtualna Polska, spółka zatrudniła we władzach działaczy PiS, co generowało ogromne koszty wynagrodzeń. Na czele RSSI stanął Marcin Kaczmarczyk, działacz PiS z województwa świętokrzyskiego. Wiceprezesem spółki był Piotr Wyrzykowski, który wcześniej pełnił funkcję dyrektora gabinetu wiceministra rolnictwa Rafała Romanowskiego.
Zarząd RSSI szybko został odwołany, a funkcję prokurenta spółki objęła Edyta Roczeń, o której doświadczeniu zawodowym nie wiadomo nic. „Kluczowym celem działalności podmiotu jest podejmowanie przedsięwzięć na rzecz efektywności wykorzystania potencjału przetwórstwa rolno-spożywczego na wybranych rynkach rolnych” – zapewniała w kwietniu 2023 roku Hanna Myjak, zastępca biura dyrektora generalnego KOWR.
Pomimo tych zapewnień, działalność RSSI okazała się wielkim blamażem. Od 20 grudnia 2022 roku do 31 grudnia 2023 roku spółka przyniosła 161 milionów złotych strat. Jej przychody wyniosły 147,8 milionów złotych, a koszty 313,9 milionów złotych. Największe koszty pochłonęła „aktualizacja wartości aktywów niefinansowych” – ponad 152 milionów złotych. Na usługi obce wydano blisko 19 milionów złotych, a wynagrodzenia pochłonęły 3 miliony złotych.
Likwidacja RSSI
Po zmianie władzy, nowe kierownictwo Krajowego Ośrodka Wsparcia Rolnictwa przeprowadziło audyt spółek podlegających pod KOWR. Decyzją nowych władz działalność RSSI została zakończona, a spółka postawiona w stan likwidacji. 3 kwietnia 2024 roku uchwałą Nadzwyczajnego Zgromadzenia Wspólników RSSI, został ustanowiony likwidator spoza dotychczasowego składu zarządu spółki – Michał Mistrzak.
Mistrzak wyjaśniał, że strata RSSI za rok 2023 wynikała z zawartych umów oraz realizacji wierzytelności z nich wynikających. Likwidator podjął wszelkie działania przewidziane prawem, koncentrując się na ściąganiu wierzytelności przysługujących spółce oraz bieżącej działalności.
Śledztwo prokuratury
W lutym 2024 roku Krajowy Ośrodek Wsparcia Rolnictwa oraz członkowie Rady Nadzorczej RSSI złożyli zawiadomienie o możliwości popełnienia przestępstwa przez były zarząd spółki. 22 maja Prokuratura Okręgowa w Warszawie wszczęła śledztwo w tej sprawie. Śledztwo dotyczyło możliwości niedopełnienia obowiązków lub nadużycia uprawnień przez osoby zobowiązane do zajmowania się sprawami majątkowymi RSSI, w związku z nieprawidłowościami w zakresie zawierania umów z kontrahentami spółki.
Podsumowanie
Rolno-Spożywcza Spółka Inwestycyjna, powołana z ambitnym celem wsparcia polskiego rynku rolno-spożywczego, stała się symbolem niegospodarności i marnotrawstwa publicznych pieniędzy. Zatrudnienie działaczy partyjnych, brak transparentności i ogromne straty finansowe doprowadziły do jej likwidacji. Sprawa RSSI pokazuje, jak ważna jest odpowiedzialność i transparentność w zarządzaniu publicznymi środkami, szczególnie w sektorach kluczowych dla gospodarki kraju.
