Polska naruszyła prawo ws. par jednopłciowych – kolejny wyrok ETPC

Europejski Trybunał Praw Człowieka (ETPC) po raz kolejny wydał wyrok, w którym stwierdził, że Polska naruszyła prawo, odmawiając parom jednopłciowym możliwości zawarcia małżeństwa za granicą. Trybunał uznał, że działania polskich władz stanowią złamanie art. 8 Europejskiej Konwencji Praw Czówieka, który gwarantuje prawo do poszanowania życia prywatnego i rodzinnego. W uzasadnieniu wyroku podkreślono, że Polska „pozostawiła skarżących w próżni prawnej”, nie zapewniając im odpowiedniej ochrony i uznania ich związków.

Sprawa par jednopłciowych: brak możliwości zawarcia małżeństwa za granicą

Sprawa dotyczyła dwóch par, które chciały zawrzeć związek małżeński w Hiszpanii, jednak polski urząd stanu cywilnego odmówił im wydania niezbędnych dokumentów. Skarżący, wśród których znaleźli się Tomasz Szypuła oraz Jakub Urbanik i José Luis Alonso, argumentowali, że brak możliwości sformalizowania związku ogranicza ich prawa w kluczowych obszarach, takich jak urlop na opiekę nad partnerem, wspólne ubezpieczenie czy dziedziczenie.

ETPC uznał, że polskie prawo nie zapewnia parom jednopłciowym wystarczającej ochrony, co stanowi naruszenie ich podstawowych praw. W uzasadnieniu wyroku czytamy: „Polska nie wywiązała się z obowiązku zapewnienia skarżącym uznania i ochrony ich związków jednopłciowych. Uchybienie to spowodowało niezdolność skarżących do uregulowania podstawowych aspektów ich życia”.

Ordo Iuris: Wyrok niezgodny z Konstytucją RP

Instytut Ordo Iuris, który w postępowaniu przedstawił opinię „przyjaciela sądu”, skrytykował wyrok ETPC, twierdząc, że jest on niezgodny z Konstytucją RP. Eksperci Instytutu argumentowali, że Europejska Konwencja Praw Człowieka, mówiąc o życiu rodzinnym, ma na myśli wyłącznie związki między kobietą a mężczyzną. Patryk Ignaszczak, ekspert Ordo Iuris, podkreślił, że propozycje uregulowania statusu par jednopłciowych budzą wątpliwości co do ich zgodności z art. 18 Konstytucji RP, który definiuje małżeństwo jako związek kobiety i mężczyzny.

ETPC nie nakazuje Polsce legalizacji małżeństw jednopłciowych, ale wskazuje na konieczność wprowadzenia regulacji, które zapewnią parom jednopłciowym określone prawa. Trybunał sugeruje m.in. instytucjonalizację konkubinatów lub przyznanie praw „ex lege” w zakresie informacji medycznej czy dziedziczenia.

Kolejny wyrok ETPC przeciwko Polsce

To już trzeci wyrok ETPC, który wymaga od Polski uregulowania statusu par jednopłciowych. W grudniu 2023 roku Trybunał orzekł, że Polska złamała przepisy Europejskiej Konwencji Praw Człowieka, odrzucając wnioski o uznanie małżeństw jednopłciowych zawartych za granicą. Skarżący argumentowali, że brak oficjalnego uznania ich związków skutkował niekorzystnymi rozwiązaniami w zakresie podatków, praw socjalnych i prawa rodzinnego.

W uzasadnieniu wyroku ETPC podkreślił, że „państwo polskie nie wywiązało się z obowiązku zapewnienia skarżącym uznania i ochrony ich związków jednopłciowych. Uchybienie to spowodowało niezdolność skarżących do uregulowania podstawowych aspektów ich życia i stanowiło naruszenie ich prawa do poszanowania życia seksualnego”.

Co dalej z prawami par jednopłciowych w Polsce?

Wyrok ETPC stawia Polskę przed koniecznością wprowadzenia zmian w prawie, które zapewnią parom jednopłciowym większą ochronę. Choć Trybunał nie nakazuje legalizacji małżeństw jednopłciowych, to wskazuje na potrzebę uregulowania ich statusu, np. poprzez wprowadzenie instytucji konkubinatu lub przyznanie określonych praw w zakresie dziedziczenia czy informacji medycznej.

Sprawa ta wywołuje jednak kontrowersje w Polsce, gdzie część środowisk prawnych i politycznych sprzeciwia się narzucaniu przez ETPC regulacji dotyczących par jednopłciowych. Instytut Ordo Iuris podkreśla, że takie zmiany mogłyby być sprzeczne z art. 18 Konstytucji RP, który definiuje małżeństwo jako związek kobiety i mężczyzny.

Podsumowanie

Europejski Trybunał Praw Człowieka po raz kolejny uznał, że Polska naruszyła prawa par jednopłciowych, nie zapewniając im możliwości zawarcia małżeństwa za granicą ani odpowiedniej ochrony prawnej. Wyrok ten stawia Polskę przed koniecznością wprowadzenia zmian w prawie, które zapewnią parom jednopłciowym większe uznanie i ochronę. Jednocześnie wyrok budzi kontrowersje w kraju, gdzie część środowisk uważa, że narusza on polską Konstytucję.