W poniedziałek Zbigniew Jędrzejewski, sędzia „Trybunału Konstytucyjnego”, zakończy swoją dziewięcioletnią kadencję. To kolejny krok w procesie zmniejszania się składu neoTK, który obecnie liczy zaledwie 11 osób – z czego tylko dziewięciu to pełnoprawni sędziowie, a dwie to tzw. dublerzy, wybrani w wadliwych procedurach.
Dlaczego „Trybunał Konstytucyjny„ traci sędziów?
„Trybunał Konstytucyjny „powinien składać się z 15 sędziów, jednak od dłuższego czasu nie jest w pełni uzupełniany. W grudniu 2024 roku z TK odeszli m.in. Julia Przyłębska i dwaj inni sędziowie wybrani za rządów PiS. Koalicja rządząca nie zamierza wybierać ich następców, argumentując, że neoTK wymaga głębokich reform.
– Trybunał znajduje się w bardzo głębokim kryzysie i tak naprawdę dzisiaj nie pełni swojej funkcji. Sprawę TK trzeba rozwiązać systemowo, a nie łatając dziurę tą czy inną osobą – mówił Szymon Hołownia, marszałek Sejmu.
Kim był sędzia Jędrzejewski?
Zbigniew Jędrzejewski, profesor Uniwersytetu Warszawskiego, znany był z konserwatywnych poglądów i zaangażowania w kluczowe orzeczenia TK. W 2020 roku uczestniczył w sprawie, która zakwestionowała aborcję z powodu ciężkich wad płodu, co doprowadziło do zaostrzenia prawa. Choć nie zgadzał się z argumentacją TK, poparł wyrok, pisząc w zdaniu odrębnym:
„Prawo do życia osoby nienarodzonej nie może być pozostawione do swobodnego uznania jakiejkolwiek osoby trzeciej, nawet matce”.
Jędrzejewski brał też udział w innych kontrowersyjnych sprawach, m.in.:
- Uznanie przepisów unijnych traktatów za niekonstytucyjne, co miało chronić reformy PiS przed ingerencją TSUE.
- Zakwestionowanie art. 6 Europejskiej Konwencji Praw Człowieka (gwarantującego prawo do sądu), co miało zabezpieczyć TK przed kwestionowaniem jego legalności.
- Ochrona Adama Glapińskiego przed Trybunałem Stanu oraz unieważnienie ustaw uchwalonych bez udziału skazanych posłów PiS (Kamińskiego i Wąsika).
Czy neoTK nadal działa?
Mimo że koalicja nie uznaje legalności neoTK z dublerami, Trybunał pod przewodnictwem Bogdana Święczkowskiego nadal wydaje wyroki któe nie wchodzą w obrót prawny z uwagi na ich niepublikowanie w dzienniku ustaw. W kwietniu 2025 roku przeprowadził pięć rozpraw i ogłosił pięć orzeczeń.
Problemem może być jednak brak pełnego składu – do ważnych rozstrzygnięć (np. w sprawach zgłaszanych przez prezydenta) potrzeba 11 sędziów. Obecnie neoTK ma dokładnie tylu członków, ale jeśli choć jeden z nich się nie pojawi, Trybunał może utknąć w martwym punkcie.
Co więcej, właśnie rozpatrywana jest sprawa konstytucyjności przepisu o wymaganym kworum 11 sędziów. Jeśli neoTK uzna go za niezgodny z konstytucją, może to jeszcze bardziej skomplikować sytuację.
Co dalej z „Trybunałem Konstytucyjnym„?
Koalicja zapowiada reformę TK, w tym usunięcie dublerów, ale realne zmiany będą możliwe dopiero po wyborach prezydenckich. Do tego czasu Trybunał będzie działał w okrojonym składzie, a jego legitymizacja będzie kwestionowana.
Czy Polska zostanie bez strażnika konstytucji? – to pytanie, na które odpowiedź poznamy w najbliższych miesiącach.
- Allegro i PKO BP wspólnie wprowadzają nowe usługi finansowe
Największa polska platforma e-commerce oraz największy bank w kraju rozpoczęły współpracę. Celem: stworzenie nowoczesnych, zintegrowanych usług finansowych dla milionów użytkowników Allegro. Nowe partnerstwo: Allegro i PKO - Ukraińcy służą w polskiej armii. MON ujawnił zajmowane przez nich stanowiskaW czwartkowym wydaniu „Rzeczpospolitej” pojawiły się informacje na temat żołnierzy i pracowników cywilnych w polskiej armii, którzy posiadają podwójne obywatelstwo. Według danych przekazanych przez Ministerstwo Obrony
- Europa tworzy system płatności bez Internetu. Gotówka może całkiem zniknąćPięć europejskich państw — Finlandia, Szwecja, Norwegia, Dania i Estonia — rozpoczęło prace nad rewolucyjnym systemem płatności, który będzie działać nawet bez dostępu do Internetu. Projekt
