Minister sprawiedliwości Adam Bodnar oraz minister spraw wewnętrznych i administracji Tomasz Siemoniak ogłosili w poniedziałek powołanie Komisji ds. wyjaśnienia mechanizmów represji wobec organizacji społeczeństwa obywatelskiego oraz działaczy społecznych w latach 2015–2023. Na jej czele stanie Sylwia Gregorczyk-Abram, współzałożycielka inicjatywy Wolne Sądy.
„Ataki na społeczeństwo obywatelskie” – co zbada komisja?
Nowa komisja ma na celu ujawnienie nadużyć władzy wobec aktywistów i organizacji społecznych w okresie rządów Zjednoczonej Prawicy. Jak podkreślił minister Tomasz Siemoniak, wiele działań władz miało na celu dyskredytację konkretnych osób poprzez inwigilację lub zbieranie kompromitujących materiałów.
– Sprawy nadużywania władzy, czyli np. kwestia Pegasusa, są przedmiotem śledztwa prokuratury oraz działań komisji śledczej. Natomiast nowo powstała komisja zajmie się zbadaniem nadużyć wobec aktywistów demokratycznych. W wielu sytuacjach chodziło o to, by uderzyć w konkretną osobę i znaleźć na nią kompromitujące materiały – mówił Siemoniak.
„Instrumentarium represji” – co ujawni komisja?
Sylwia Gregorczyk-Abram, przewodnicząca komisji, podkreśliła, że jej powołanie to „moralny obowiązek państwa”. Wskazała, że w latach 2015–2023 powstało „instrumentarium represji wymierzone w społeczeństwo obywatelskie”.
Komisja skupi się na trzech głównych obszarach:
- Ataki na wolność słowa – wszczynanie postępowań karnych i cywilnych przeciwko aktywistom krytykującym władzę.
- Działalność służb – inwigilacja społeczeństwa obywatelskiego.
- Rola mediów publicznych – które, zdaniem Gregorczyk-Abram, były „całkowicie podległe rządowi i prowadziły kampanię nienawiści wobec aktywistów”.
Czego możemy się spodziewać po pracach komisji?
Komisja nie będzie miała uprawnień śledczych, ale zgromadzi dokumentację i przygotuje rekomendacje, które mają zapobiec podobnym nadużyciom w przyszłości.
– Chcemy uchronić obywateli przed systemowymi atakami władzy – zaznaczyła Gregorczyk-Abram. Dodatkowo, komisja zajmie się wypracowaniem mechanizmów kompensacyjnych dla osób represjonowanych.
Podsumowanie
Nowa komisja to ważny krok w kierunku rozliczenia nadużyć władzy wobec aktywistów i organizacji społecznych. Jej prace mogą doprowadzić do zmian systemowych, które wzmocnią ochronę społeczeństwa obywatelskiego przed represjami.
