Od północy z piątku na sobotę aż do zakończenia głosowania w niedzielę o godz. 21:00 obowiązuje w Polsce cisza wyborcza. To szczególny czas, kiedy zabronione jest prowadzenie jakiejkolwiek agitacji wyborczej, zarówno w przestrzeni publicznej, jak i w internecie. Naruszenie przepisów może skutkować dotkliwymi karami finansowymi, które sięgają nawet 1 miliona złotych.
Kiedy zaczyna się i kończy cisza wyborcza?
Cisza wyborcza w wyborach prezydenckich 2025 roku rozpoczyna się o północy z piątku 16 maja na sobotę 17 maja. Trwa ona do momentu zakończenia głosowania, czyli do godziny 21:00 w niedzielę 18 maja, o ile nie wystąpią okoliczności skutkujące przedłużeniem głosowania.
Zgodnie z przepisami, jeśli żadna z obwodowych komisji wyborczych nie zdecyduje się na przedłużenie głosowania z powodu nadzwyczajnych okoliczności, takich jak:
- zalanie lokalu wyborczego,
- katastrofa budowlana lub komunikacyjna,
- problemy z kartami do głosowania,
cisza zakończy się zgodnie z planem – w niedzielę o godz. 21:00.
Co dokładnie jest zakazane podczas ciszy wyborczej?
Cisza wyborcza obejmuje zakaz wszelkiej czynnej agitacji wyborczej, czyli działań mających na celu publiczne nakłanianie do głosowania na konkretnego kandydata. Zakazane są:
- organizowanie zgromadzeń, pochodów i manifestacji,
- wygłaszanie przemówień wyborczych,
- rozdawanie i eksponowanie materiałów agitacyjnych (ulotki, plakaty, billboardy),
- agitacja internetowa, w tym posty i komentarze w mediach społecznościowych,
- eksponowanie symboli wyborczych w lokalach wyborczych,
- podawanie do publicznej wiadomości wyników sondaży wyborczych.
Ważne: zachęcanie do udziału w wyborach jako takich nie jest złamaniem ciszy, o ile nie wskazuje na konkretnego kandydata lub komitet.
Co z plakatami wyborczymi i reklamą zewnętrzną?
Plakaty wyborcze rozwieszone przed rozpoczęciem ciszy nie muszą być usuwane. Jednak:
- Nie wolno jeździć pojazdami oklejonymi materiałami wyborczymi – mogą one jedynie stać.
- Nie można rozdawać nowych ulotek ani rozwieszać kolejnych materiałów.
- W lokalach wyborczych nie można eksponować żadnych znaków, obrazów czy haseł kojarzących się z kandydatami.
Surowe kary za złamanie ciszy wyborczej
Za naruszenie ciszy wyborczej przewidziane są konkretne sankcje finansowe, których wysokość zależy od rodzaju wykroczenia:
- Za prowadzenie agitacji wyborczej grozi grzywna – jej wysokość ustalana jest przez sąd.
- Za publikację sondaży w trakcie ciszy wyborczej grozi kara od 500 000 zł do 1 000 000 zł.
Zakaz publikowania sondaży dotyczy zarówno badań przedwyborczych, jak i exit polls, czyli sondaży realizowanych w dniu głosowania. Niezależnie od medium – telewizji, radia, portali internetowych czy profili społecznościowych – zakaz obowiązuje wszystkich.
Kto decyduje o tym, co jest naruszeniem?
Państwowa Komisja Wyborcza (PKW) wyjaśnia, że ostateczna interpretacja przepisów należy do organów ścigania i sądów. Oznacza to, że każdy przypadek jest analizowany indywidualnie. Jeśli wyborca uzna, że cisza wyborcza została naruszona, powinien:
- niezwłocznie zgłosić to na Policję,
- ewentualnie zawiadomić lokalny sztab wyborczy lub komitet.
Perspektywa na przyszłość
Cisza wyborcza od lat budzi kontrowersje w kontekście jej skuteczności i dostosowania do realiów cyfrowych. Internet – zwłaszcza media społecznościowe – stanowi obecnie najtrudniejsze do kontrolowania pole, na którym może dojść do naruszeń. Choć organy ścigania coraz lepiej radzą sobie z egzekwowaniem przepisów, dyskusja na temat ewentualnej modyfikacji regulacji może ponownie pojawić się po wyborach prezydenckich 2025.
