Gdy spadkodawca nie pozostawił zstępnych – dzieci, wnuków czy prawnuków – do akcji wkraczają przepisy dotyczące dziedziczenia ustawowego w drugiej kolejności. Kto wtedy może liczyć na spadek? Jakie są udziały spadkowe? Wyjaśniamy najważniejsze zasady na podstawie art. 932 Kodeksu cywilnego.
Kiedy dziedziczą małżonek i rodzice?
Dziedziczenie w drugiej kolejności następuje, gdy zmarły nie miał potomków. W takiej sytuacji do spadku powołani są:
- małżonek spadkodawcy,
- rodzice spadkodawcy.
Jeśli żyją zarówno małżonek, jak i rodzice, majątek dzieli się między nich. Gdy małżonka nie ma, cały spadek przypada rodzicom.
Jak wygląda podział spadku między małżonka a rodziców?
Zgodnie z art. 932 § 2 Kodeksu cywilnego:
- każdy z rodziców otrzymuje 1/4 spadku,
- małżonek dziedziczy co najmniej połowę majątku.
Przykład 1:
Zmarły pozostawił żonę oraz oboje rodziców. Podział wygląda następująco:
- żona otrzymuje 1/2 spadku,
- matka i ojciec po 1/4.
Przykład 2:
Jeśli ojcostwo jednego z rodziców nie zostało ustalone, matka dziedziczy połowę, a druga połowa przypada małżonkowi.
Co, gdy nie ma małżonka?
Gdy spadkodawca nie miał ani dzieci, ani współmałżonka, cały spadek przechodzi na rodziców w równych częściach (art. 932 § 3).
Przykład:
Zmarły nie miał potomków ani małżonka. Wtedy matka i ojciec dziedziczą po połowie majątku.
Śmierć jednego z rodziców – co z rodzeństwem?
Jeśli jedno z rodziców nie dożyło otwarcia spadku, jego udział przypada rodzeństwu spadkodawcy w równych częściach (art. 932 § 4).
Przykład:
Spadkodawca pozostawił matkę i dwóch braci. Udział ojca (1/2) dzieli się między braci – każdy otrzymuje 1/4, a matka nadal dziedziczy 1/2.
Dziedziczenie przez dzieci rodzeństwa
Gdy któreś z rodzeństwa nie żyje, ale ma własne dzieci, jego udział przechodzi na nie (art. 932 § 5).
Przykład:
Zmarły pozostawił matkę, brata i troje dzieci nieżyjącej siostry. Udział siostry (1/3) dzieli się między jej dzieci – każde dostaje 1/9 spadku.
Brak rodzeństwa i ich potomków – co wtedy?
Jeśli jedno z rodziców nie żyje, a nie ma rodzeństwa ani ich zstępnych, drugi rodzic dziedziczy połowę spadku (art. 932 § 6).
Podsumowanie
Dziedziczenie w drugiej kolejności obejmuje:
✅ małżonka,
✅ rodziców,
✅ rodzeństwo,
✅ zstępnych rodzeństwa.
Znajomość tych zasad pozwala uniknąć konfliktów i sprawnie przeprowadzić postępowanie spadkowe. Jeśli masz wątpliwości, warto skonsultować się z prawnikiem specjalizującym się w prawie spadkowym.
