Od końca czerwca 2024 roku polskie bankomaty i terminale płatnicze zaczęły zaskakiwać użytkowników. Nowe komunikaty głosowe, czytelniejsze ekrany i ułatwienia dla osób z niepełnosprawnościami to efekt rewolucyjnych zmian wprowadzonych przez Unię Europejską. Choć wielu Polaków jeszcze nie zauważyło tej transformacji, eksperci podkreślają: to dopiero początek. Miliony obywateli, w tym ponad 4 miliony osób z niepełnosprawnościami, zyskają na tych przepisach, które mają na celu realne zwiększenie dostępności usług cyfrowych w codziennym życiu.
Zmiany te wynikają bezpośrednio z Europejskiego Aktu o Dostępności (European Accessibility Act), który zaczął obowiązywać w Polsce i całej UE 28 czerwca bieżącego roku. To przełomowe prawo ma na celu zapewnienie, że kluczowe produkty i usługi będą dostępne dla wszystkich, niezależnie od ich sprawności. Co to oznacza w praktyce dla każdego z nas? Przygotuj się na to, że korzystanie z bankomatów, terminali w sklepach czy nawet automatów biletowych już nigdy nie będzie takie samo.
Koniec z barierami? Tak zmieniają się bankomaty i terminale w Polsce
Wielu z nas już teraz może natknąć się na pierwsze efekty unijnych regulacji. Bankomaty w największych polskich miastach, a także w mniejszych miejscowościach, wyposażane są w innowacyjne rozwiązania, które znacząco poprawiają ich użyteczność. Zauważalne są przede wszystkim czytelniejsze, kontrastowe ekrany, które ułatwiają obsługę osobom z wadami wzroku. Kluczową nowością są również komunikaty głosowe uruchamiane automatycznie po włożeniu karty, prowadzące użytkownika krok po kroku przez proces transakcji. To ogromne ułatwienie dla osób niewidomych i niedowidzących, które dotychczas musiały polegać na pomocy innych.
Co więcej, nowe urządzenia są projektowane z myślą o osobach poruszających się na wózkach inwalidzkich, oferując odpowiednio obniżone klawiatury i ekrany. Przyciski są coraz częściej opisane w alfabecie Braille’a, co jest kolejnym krokiem w kierunku pełnej integracji. Te z pozoru drobne modyfikacje to konkretne ułatwienia, które mają sprawić, że z tych samych urządzeń będą mogli korzystać również osoby z ograniczoną sprawnością ruchową czy problemami poznawczymi. Według danych statystycznych, w Polsce żyje ponad 4 miliony osób z różnymi rodzajami niepełnosprawności, dla których te zmiany to prawdziwa rewolucja w codziennym funkcjonowaniu.
Rewolucja poza bankiem: Sklepy, dworce, parkingi – co jeszcze czeka na zmiany?
Europejski Akt o Dostępności to znacznie więcej niż tylko bankomaty. Jego zasięg jest o wiele szerszy i dotyczy szeregu urządzeń cyfrowych, z którymi stykamy się każdego dnia. Przepisy obejmują również terminale płatnicze w sklepach, automaty biletowe na dworcach i przystankach, kasy samoobsługowe w supermarketach, a nawet urządzenia parkingowe. Choć pełna wymiana wszystkich urządzeń to proces, który potrwa miesiące, a nawet lata, nowe standardy są już obowiązujące, a producenci sprzętu muszą się do nich bezwzględnie stosować.
Oznacza to, że każdy nowo wyprodukowany i wprowadzany na rynek sprzęt musi spełniać surowe wymogi dostępności. To gwarantuje, że z czasem cała infrastruktura cyfrowa – od kasy w markecie po biletomat na dworcu – będzie bardziej intuicyjna, czytelna i dostępna dla wszystkich. Ta stopniowa, ale konsekwentna transformacja ma na celu budowanie społeczeństwa, w którym technologie nie tworzą barier, lecz stają się narzędziem wspierającym niezależność i równość w dostępie do usług. Firmy i operatorzy muszą planować wymianę swoich urządzeń, co jest ogromnym wyzwaniem logistycznym i finansowym, ale jednocześnie wymogiem prawnym UE.
Kto zyska na nowych przepisach? Miliony Polaków, nie tylko z orzeczeniami
Głównymi beneficjentami Europejskiego Aktu o Dostępności są oczywiście osoby z różnymi rodzajami niepełnosprawności, dla których bariery cyfrowe były dotychczas codziennością. Jednak korzyści z tych zmian wykraczają daleko poza tę grupę. Nowe, bardziej intuicyjne i dostępne urządzenia ułatwią życie także seniorom, którzy często zmagają się z obsługą skomplikowanych interfejsów. Osoby po kontuzjach, z czasowymi problemami zdrowotnymi (np. złamaną ręką) czy nawet rodzice z małymi dziećmi również docenią prostsze i bardziej ergonomiczne rozwiązania.
W praktyce oznacza to, że każdy z nas może w pewnym momencie życia potrzebować ułatwień. Nowe przepisy sprawiają, że te ułatwienia staną się standardem, a nie wyjątkiem. Starsze, niedostosowane urządzenia będą sukcesywnie wycofywane z rynku, a w ich miejsce pojawią się nowoczesne odpowiedniki, w pełni zgodne z wymogami dostępności. Operatorzy i sieci bankomatowe mają obowiązek wdrażać te nowe rozwiązania stopniowo, ale z pełną konsekwencją. Warto zatem bacznie obserwować otoczenie i zwracać uwagę na to, jak korzystamy z bankomatów czy terminali – jeśli coś wygląda inaczej, działa inaczej, a nawet „mówi” do nas po włożeniu karty, to znak, że unijne przepisy właśnie działają i zmieniają naszą codzienność na lepsze.
