Od 28 czerwca 2025 roku w całej Unii Europejskiej wejdą w życie przepisy, które zrewolucjonizują sposób korzystania z bankomatów, terminali płatniczych, automatów biletowych oraz platform cyfrowych. Europejski Akt o Dostępności (ang. European Accessibility Act) nałoży nowe obowiązki na dostawców usług i producentów urządzeń, mające na celu zapewnienie równego dostępu do technologii osobom z różnymi rodzajami niepełnosprawności. Nowe regulacje obejmą również bankowość elektroniczną i e-commerce.
To pierwszy tak kompleksowy krok UE w stronę stworzenia inkluzyjnego społeczeństwa cyfrowego, w którym technologia ma być dostępna dla każdego – bez względu na ograniczenia ruchowe, sensoryczne czy poznawcze.
Europejski Akt o Dostępności – na czym polegają zmiany?
Europejski Akt o Dostępności (Accessibility Act) to dyrektywa Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) z 2019 roku. Państwa członkowskie miały obowiązek wdrożyć jej postanowienia do krajowych porządków prawnych do 28 czerwca 2022 roku, natomiast pełna egzekwowalność przepisów zacznie się 28 czerwca 2025 roku.
Akt obejmuje szereg usług i produktów cyfrowych, takich jak:
- bankomaty
- terminalne płatnicze
- automaty biletowe
- platformy e-commerce
- strony internetowe i aplikacje mobilne banków
- czytniki e-booków i inne urządzenia samoobsługowe
Głównym celem nowych przepisów jest ułatwienie korzystania z nowoczesnych technologii osobom z niepełnosprawnościami, ale – jak podkreślają eksperci – korzyści odczuje każdy użytkownik.
Jak zmienią się bankomaty i terminale?
Od połowy 2025 roku wszystkie nowe bankomaty i terminale płatnicze instalowane na terenie Unii Europejskiej będą musiały spełniać szczegółowe wymagania dotyczące dostępności. Wśród kluczowych zmian przewidziano m.in.:
- komunikaty głosowe informujące użytkownika o kolejnych krokach operacji,
- oznaczenia w alfabecie Braille’a dla osób niewidomych i niedowidzących,
- kontrastowe i powiększone wyświetlacze ułatwiające odczyt,
- dostosowanie wysokości i ergonomii urządzeń tak, aby mogły z nich korzystać osoby na wózkach inwalidzkich,
- łatwość obsługi przy użyciu jednej ręki lub alternatywnych interfejsów.
Co ważne, zmiany nie będą dotyczyć wyłącznie nowych urządzeń – starsze modele będą stopniowo wycofywane lub modernizowane w ramach cyklu ich eksploatacji.
Platformy zakupowe i aplikacje bankowe również pod lupą
Nowe wymogi dotyczące dostępności obejmą również obszar cyfrowy, w tym:
- strony internetowe i aplikacje mobilne banków,
- platformy e-commerce (np. sklepy internetowe),
- systemy rezerwacyjne i zarządzania kontem użytkownika.
Operatorzy tych usług będą musieli zapewnić, aby:
- witryny były kompatybilne z czytnikami ekranu (screen readerami),
- interfejs umożliwiał nawigację za pomocą klawiatury (dla osób nieużywających myszy),
- treści miały odpowiedni kontrast kolorystyczny i widoczne opisy graficzne (alt-teksty),
- formularze były intuicyjne i poprawnie oznaczone.
Przepisy te wynikają z faktu, że wiele osób z ograniczeniami sensorycznymi, poznawczymi lub motorycznymi ma obecnie ograniczony dostęp do usług cyfrowych, co może prowadzić do wykluczenia społecznego i ekonomicznego.
Co z urządzeniami już zainstalowanymi?
Warto zaznaczyć, że Europejski Akt o Dostępności nie wymaga natychmiastowej wymiany wszystkich obecnie używanych urządzeń i systemów. Przewidziano okres przejściowy, w trakcie którego starsze technologie będą mogły być nadal używane, ale z czasem zostaną wyparte przez nowocześniejsze rozwiązania, zgodne z nowymi standardami.
Proces ten ma być stopniowy, aby uniknąć nadmiernego obciążenia finansowego dla przedsiębiorców, a także nie utrudniać dostępu do usług dla użytkowników w okresie przejściowym.
Korzyści dla wszystkich użytkowników
Chociaż głównym celem nowych przepisów jest wsparcie osób z niepełnosprawnościami, realne korzyści z odświeżonej infrastruktury cyfrowej i samoobsługowej odczuje każdy. Wśród potencjalnych korzyści można wymienić:
- bardziej przejrzyste i intuicyjne interfejsy,
- lepszą ergonomię obsługi urządzeń,
- zwiększone bezpieczeństwo (dzięki jasnym komunikatom i prostszej obsłudze),
- szerszy dostęp do usług – także dla osób starszych, tymczasowo niepełnosprawnych czy o ograniczonych kompetencjach cyfrowych.
Dostosowanie produktów i usług do osób z niepełnosprawnościami podnosi ogólną jakość obsługi klienta i przyczynia się do większej równości w społeczeństwie.
Perspektywa na przyszłość: więcej niż wymóg prawny
Europejski Akt o Dostępności to nie tylko wymóg formalny – to strategiczny kierunek rozwoju usług publicznych i komercyjnych w UE. Eksperci podkreślają, że firmy, które już teraz zainwestują w dostępność, zyskają przewagę konkurencyjną, większe grono lojalnych klientów i poprawią swój wizerunek jako organizacje odpowiedzialne społecznie.
W dłuższej perspektywie można się spodziewać, że wymagania dotyczące dostępności będą systematycznie rozszerzane na kolejne sektory i usługi. Warto więc już teraz rozpocząć audyt posiadanych technologii i przygotować się na nową rzeczywistość – bardziej otwartą, bardziej dostępną i bardziej ludzką.
