Tomografia komputerowa (TK) to jedno z najważniejszych osiągnięć współczesnej diagnostyki obrazowej. Dzięki niej lekarze mogą wykryć groźne schorzenia, takie jak guzy mózgu czy krwiaki, ratując życie pacjentów. Jednak najnowsze badania opublikowane w „JAMA Internal Medicine” ujawniają mroczną stronę tej metody – promieniowanie jonizujące z TK może odpowiadać za nawet 100 000 nowotworów rocznie w samych Stanach Zjednoczonych.
TK a rak: Jak promieniowanie wpływa na nasze zdrowie?
Naukowcy z University of California w San Francisco (UCSF) przeanalizowali dane dotyczące 93 milionów badań TK wykonanych w USA w 2023 roku. Ich wnioski są alarmujące:
- 103 000 nowotworów może rozwinąć się w przyszłości w wyniku ekspozycji na promieniowanie podczas tomografii.
- Najbardziej narażone są dzieci – ryzyko zachorowania na raka u niemowląt jest 10-krotnie wyższe niż u dorosłych.
- U osób w wieku 50-59 lat przewiduje się najwięcej przypadków nowotworów: 10 400 u kobiet i 9300 u mężczyzn.
- Najczęstsze nowotwory wywołane przez TK to rak płuc, piersi, jelita grubego, pęcherza moczowego oraz białaczka.
„TK może ratować życie, ale związane z nią potencjalne szkody są często pomijane” – podkreśla dr Rebecca Smith-Bindman, główna autorka badania.
Dlaczego tomografia jest tak niebezpieczna?
Od 2007 roku liczba badań TK w USA wzrosła o 30%, a wiele z nich jest wykonywanych bez wyraźnej potrzeby. Badacze wskazują, że tomografia jest nadużywana np. przy infekcjach dróg oddechowych lub bólach głowy bez niepokojących objawów.
„Obecnie występują niedopuszczalne wahania dawek stosowanych w tomografii komputerowej, a niektórzy pacjenci otrzymują dawki nadmierne” – alarmuje Smith-Bindman.
Jak zmniejszyć ryzyko?
Eksperci zalecają:
- Unikanie niepotrzebnych badań TK – szczególnie u dzieci i młodych dorosłych.
- Stosowanie niższych dawek promieniowania tam, gdzie to możliwe.
- Świadome podejmowanie decyzji – lekarze powinni informować pacjentów o ryzyku związanym z TK.
„Niewielu pacjentów i ich rodzin otrzymuje porady dotyczące ryzyka związanego z badaniami tomografii komputerowej” – dodaje dr Malini Mahendry, współautorka badania.
Czy w Polsce jest podobnie?
Choć badanie dotyczy USA, problem nadużywania TK istnieje również w Polsce. Warto pamiętać, że każda niepotrzebna tomografia zwiększa ryzyko zachorowania na raka. Dlatego przed poddaniem się badaniu warto zadać lekarzowi pytanie: Czy TK jest naprawdę konieczne?
Podsumowanie
Tomografia komputerowa to potężne narzędzie diagnostyczne, ale jej nadużywanie może prowadzić do tysięcy przypadków nowotworów rocznie. Świadomość ryzyka i rozsądne korzystanie z TK to klucz do bezpieczniejszej diagnostyki.
