Donald Trump, były prezydent Stanów Zjednoczonych i obecny kandydat Partii Republikańskiej w wyborach prezydenckich 2024 roku, ponownie skierował ostre słowa do Chin. W komunikacie zamieszczonym na swojej platformie społecznościowej Truth Social, oskarżył Pekin o „totalne pogwałcenie” zawartej wcześniej umowy handlowej z USA. Oświadczenie to pada w kontekście trwających napięć handlowych między dwoma największymi gospodarkami świata oraz rosnących cen w amerykańskich przedsiębiorstwach, jak Walmart.
Trump: Chiny pogwałciły umowę handlową
Wpis Donalda Trumpa nie pozostawia złudzeń – były prezydent USA mówi wyraźnie:
„Chiny, czym być może niektórzy nie są zaskoczeni, TOTALNIE POGWAŁCIŁY SWOJĄ UMOWĘ Z USA.”
Te słowa odnoszą się do porozumienia handlowego zwanego „Fazą 1”, podpisanego w styczniu 2020 roku. Umowa miała ograniczyć tarcie handlowe poprzez zniesienie części ceł oraz zwiększenie chińskiego importu produktów rolnych i energetycznych z USA. Jednak zdaniem Trumpa, Chińczycy nie dotrzymali warunków porozumienia.
Trump twierdzi, że jego działania celné – wprowadzone w ramach tzw. wojny handlowej – miały poważne konsekwencje dla chińskiej gospodarki:
„Nałożone przez mnie cła oznaczały w praktyce odcięcie Chin od amerykańskiego rynku, co było dla nich druzgocące i doprowadziło do niepokojów społecznych.”
Zdaniem byłego prezydenta, zawarcie szybkiej umowy w 2020 roku uratowało Chiny przed jeszcze większym kryzysem gospodarczym.
Czy będzie nowa tarcza celnna?
Choć Trump oskarża Chiny o naruszenie porozumienia, nie podał konkretnych informacji na temat możliwych reperkusji ani dalszych kroków administracyjnych czy legislacyjnych. Tymczasem minister finansów USA Scott Bessent przyznał niedawno, że rozmowy handlowe z Chinami znajdują się w impasie.
Według Bessenta, przełamanie tej sytuacji może wymagać bezpośredniego zaangażowania najwyższych przedstawicieli obu państw – czyli prezydenta USA i sekretarza generalnego KPCh, Xi Jinpinga.
Krytyka Walmartra i polityki cenowej
Sytuacja ta rozgrywa się na tle rosnących cen w Stanach Zjednoczonych. W maju 2024 roku amerykański gigant handlowy Walmart poinformował o planowanej podwyżce cen produktów, tłumacząc ten krok m.in. działaniami protekcjonistycznymi administracji Trumpa.
Nie pozostało bez odpowiedzi. Trump stwierdził na Truth Social:
„Walmart powinien PRZESTAĆ próbować obwiniać cła jako powód podnoszenia cen w całym łańcuchu. Walmart zarobił MILIARDY DOLARÓW w zeszłym roku, znacznie więcej niż oczekiwano.”
Prezydent sugerował, że firma powinna sama pochłonąć koszty ceł, a nie przerzucać ich na konsumentów. Wyraził też przekonanie, że zarówno Walmart, jak i Chiny powinny „zjeść cła” i nie obciążać klientów dodatkowymi kosztami.
Prawne aspekty porozumień handlowych – czy można egzekwować porozumienie z Chinami?
Porozumienia handlowe międzynarodowe, takie jak „Faza 1”, są często realizowane dobrowolnie, bez możliwości realnego egzekwowania zobowiązań. Choć istnieją mechanizmy WTO czy bilateralne procedury arbitrażowe, to Stany Zjednoczone mogą liczyć głównie na narzędzia unilateralne – np. przywrócenie ceł lub sankcji ekonomicznych.
W tym kontekście warto wspomnieć o postulatach niektórych ekspertów, którzy domagają się ustanowienia bardziej sprawiedliwych mechanizmów rozwiązywania sporów handlowych na arenie międzynarodowej. Dotychczas jednak trybunały WTO nie miały możliwości nakładania sankcji finansowych w sposób automatyczny, co ogranicza ich skuteczność.
Podsumowanie
Ostatnia wypowiedź Donalda Trumpa jest kolejnym dowodem na to, że stosunki handlowe między USA a Chinami pozostają napięte. Choć porozumienie z 2020 roku miało być początkiem stabilizacji, dziś – według Trumpa – okazuje się jednostronnym dokumentem, którego nie spełnia druga strona.
W kontekście zbliżających się wyborów prezydenckich w USA oraz globalnych zmian geopolitycznych, sprawa ta nabiera szczególnego znaczenia. Amerykańscy obywatele obserwują, jak polityka handlowa wpływa na ceny żywności, dostępność towarów i ogólną stabilność gospodarki.
