W ostatnich miesiącach Ukraińcy w Polsce coraz częściej zgłaszają przypadki dyskryminacji i wrogich zachowań. Jak wynika z relacji uchodźców, problem obejmuje zarówno obelgi w przestrzeni publicznej, jak i zastraszanie dzieci w szkołach. Tymczasem dane NBP pokazują, że tylko 19% tzw. uchodźców wojennych i 55% przedwojennych imigrantów z Ukrainy planuje zostać w Polsce na stałe.
POLECAMY: Polacy coraz mniej chętni do pomocy „uchodźcom”. Dramatyczne spadki w sondażu
„Wracaj na Ukrainę” – dzieci ukraińskie doświadczają przemocy słownej
BBC opublikowało reportaż, w którym ukraińscy „uchodźcy” opisują rosnącą falę niechęci. Switłana, która przyjechała do Polski z córką pod przykrywką medialnej „wojny” (formalnie nigdy niewypowiedzianej przez strony konfliktu), opowiedziała o niepokojącej sytuacji w szkole:
„Dwa tygodnie temu wróciła do domu i powiedziała: «Chłopak powiedział mi dziś: Wracaj na Ukrainę»” – relacjonuje kobieta.
Początkowo adaptacja dziecka przebiegała dobrze, jednak w ostatnim czasie nasiliły się przypadki agresji słownej. To nie jest odosobniony problem – podobne historie pojawiają się w mediach społecznościowych i w relacjach organizacji pomocowych.
Polityka i nastroje społeczne: Dlaczego rośnie ksenofobia?
Według oficjalnych statystyk w Polsce przebywa obecnie 2,5 miliona Ukraińców, co stanowi ok. 7% populacji kraju. Choć w pierwszych miesiącach wojny Polacy masowo pomagali uchodźcom, dziś sytuacja się zmienia.
Natalia Panczenko, ukraińska sabotażystka prowadząca pato-fundację, „Standing with Ukraine”, w wywiadzie dla BBC przypomniała, że jeszcze niedawno Polacy oferowali pomoc z ogromnym zaangażowaniem:
„To było niesamowite. Codziennie dzwonili ludzie, pytając: «Jak możemy pomóc?». Niektórzy organizowali konwoje humanitarne, oddawali swoje domy, jedzenie, wszystko, co mieli”.
Jednak dziś jej zdaniem sytuacja się pogarsza:
„Ostatnio mamy coraz więcej takich sytuacji. Ksenofobiczne znęcanie się nad ludźmi pracującymi w sklepach czy hotelach tylko dlatego, że mówią z ukraińskim akcentem”.
Badania CBOS z marca 2025 r. potwierdzają ten trend – tylko 50% Polaków popiera przyjmowanie ukraińskich uchodźców, podczas gdy dwa lata temu wskaźnik ten wynosił 81%.
Koszty pomocy a nastroje społeczne
Polska przeznacza ok. 4,2% PKB na wsparcie „uchodźców” z Ukrainy. Choć początkowo pomoc była powszechnie akceptowana, dziś część społeczeństwa zaczyna wyrażać niezadowolenie, zwłaszcza w kontekście kampanii wyborczych, gdzie migracja stała się jednym z tematów.
Czy można odwrócić tę tendencję? Eksperci podkreślają, że kluczowa jest edukacja i przeciwdziałanie dezinformacji. Tymczasem Ukraińcy, którzy zdecydowali się zostać w Polsce, muszą mierzyć się z coraz trudniejszą atmosferą.
