Od maja 2025 roku w całej Unii Europejskiej zaczną obowiązywać zaostrzone przepisy dotyczące zużycia energii przez sprzęty elektroniczne w trybie czuwania i wyłączenia. Nowe regulacje mają na celu ograniczenie tzw. „wampirzego poboru”, który może odpowiadać nawet za 10% rachunków za prąd w gospodarstwach domowych.
Czym jest „wampirzy pobór prądu” i dlaczego UE się nim zajęła?
Pojęcie „wampirzego poboru” odnosi się do zjawiska, w którym urządzenia elektryczne zużywają energię nawet wtedy, gdy są formalnie wyłączone lub pozostają w trybie czuwania. Chociaż jednostkowo są to niewielkie wartości, skumulowany pobór przez wiele urządzeń w dłuższym czasie może znacząco podnosić domowe rachunki za energię.
Według szacunków ekspertów Komisji Europejskiej, ten cichy pobór może sięgać nawet 10% całkowitego zużycia energii elektrycznej w gospodarstwach domowych. Nowe unijne rozporządzenie ma temu przeciwdziałać, wprowadzając bardziej rygorystyczne limity zużycia energii w trzech stanach:
- w trybie wyłączenia (off-mode)
- w trybie czuwania (standby)
- w trybie czuwania z połączeniem sieciowym (networked standby)
Jakie urządzenia zostaną objęte nowymi regulacjami?
Rozporządzenie obejmie szeroką gamę produktów codziennego użytku. Wśród nich znajdą się:
- Sprzęt RTV i audio: telewizory, konsole do gier, głośniki, soundbary
- Komputery i peryferia: laptopy, monitory, drukarki, skanery
- Nowoczesne urządzenia AGD z funkcją sieciową: ekspresy do kawy, piekarniki, lodówki
- Urządzenia sieciowe: routery, repeatery, dekodery telewizyjne
Nowe normy będą miały zastosowanie wyłącznie do sprzętu wprowadzanego na rynek po maju 2025 roku. Użytkownicy obecnie posiadanego sprzętu nie muszą podejmować żadnych działań.
„Unia nie zmusza konsumentów do wymiany działających urządzeń. Zmiany będą postępować naturalnie, wraz z cyklem zakupowym” – poinformowała Komisja Europejska w oficjalnym komunikacie.
Oszczędności dla gospodarstw domowych
Nowe wymogi mają przynieść korzyści nie tylko dla środowiska, ale również dla budżetów domowych. Dzięki zmniejszeniu zużycia energii w trybie standby, użytkownicy nowych urządzeń mogą zaoszczędzić od kilkunastu do nawet kilkudziesięciu złotych rocznie na jednym sprzęcie.
Szacowane roczne oszczędności na urządzenie:
- Nowoczesny telewizor – do 25 zł
- Zestaw komputerowy – do 40 zł
- Konsola do gier – do 30 zł
W przypadku przeciętnego gospodarstwa domowego posiadającego wiele urządzeń podłączonych do prądu, łączna roczna oszczędność może sięgnąć 150–200 zł. To realna korzyść bez konieczności zmiany nawyków użytkowników.
Wpływ na środowisko i cele klimatyczne UE
Wprowadzenie bardziej energooszczędnych standardów ma również istotne znaczenie środowiskowe. Komisja Europejska szacuje, że nowe regulacje pozwolą ograniczyć emisję dwutlenku węgla o około 4 miliony ton rocznie do 2030 roku. To mniej więcej tyle, ile rocznie emituje małe europejskie państwo.
Dodatkowo zmniejszenie poboru energii w godzinach szczytu przyczyni się do większej stabilności sieci elektroenergetycznych, ograniczając ryzyko przeciążeń i blackoutów.
Rozporządzenie jest elementem Europejskiego Zielonego Ładu, którego celem jest osiągnięcie neutralności klimatycznej do 2050 roku. W tym kontekście każdy element ograniczający zużycie energii – nawet w pozornie nieistotnych trybach czuwania – ma znaczenie.
Co dalej? Perspektywa na przyszłość
Choć nowe przepisy mogą wydawać się techniczne i mało spektakularne, ich wpływ na domowe budżety i środowisko może być znaczący. Rynek sprzętu elektronicznego w UE będzie musiał dostosować się do bardziej rygorystycznych norm, co z czasem przełoży się na popularyzację bardziej energooszczędnych technologii.
Dla konsumentów oznacza to, że w przyszłości większość nowo kupowanych urządzeń będzie pobierać znacznie mniej energii, nawet gdy „nic nie robi”.
energia, UE, wampirzy pobór, urządzenia elektryczne, rozporządzenie UE, standby, AGD, oszczędzanie prądu, neutralność klimatyczna, Europejski Zielony Ład
