W Polsce rodzice, którzy nie są małżeństwem, mogą jeszcze przed narodzinami dziecka uregulować kwestię ojcostwa. Dzięki temu ojciec zyskuje pełnię praw rodzicielskich od momentu przyjścia dziecka na świat. Jak wygląda procedura uznania ojcostwa przed porodem? Jakie dokumenty są potrzebne? Wyjaśniamy krok po kroku.
Uznanie ojcostwa przed porodem – na czym polega?
Uznanie ojcostwa przed narodzinami dziecka to formalne potwierdzenie, że mężczyzna jest biologicznym ojcem. Dzięki tej procedurze, po urodzeniu dziecka, ojciec automatycznie uzyskuje władzę rodzicielską, co oznacza, że może podejmować decyzje dotyczące zdrowia, wychowania i majątku dziecka.
Zgodnie z art. 95 § 1 Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego:
„Władza rodzicielska obejmuje w szczególności obowiązek i prawo rodziców do wykonywania pieczy nad osobą i majątkiem dziecka oraz do wychowania dziecka, z poszanowaniem jego godności i praw”.
Orzecznictwo Sądu Najwyższego w sprawie uznania ojcostwa
Sąd Najwyższy w wyroku z dnia 20 stycznia 2016 r. (III CSK 255/15) podkreślił, że:
„Uznanie ojcostwa jest czynnością prawną o charakterze jednostronnym, jednak skuteczność tej czynności uzależniona jest od potwierdzenia przez matkę dziecka”.
W innym orzeczeniu (III CZP 65/17) Sąd Najwyższy wskazał, że:
„Oświadczenie o uznaniu ojcostwa przed porodem jest ważne tylko wtedy, gdy matka dziecka wyrazi na nie zgodę. Brak potwierdzenia ze strony matki uniemożliwia skuteczne uznanie ojcostwa”.
Jakie formalności należy dopełnić?
Aby uznać ojcostwo przed porodem, konieczne jest złożenie oświadczenia w Urzędzie Stanu Cywilnego (USC). Procedura obejmuje:
- Wspólne stawiennictwo rodziców – oboje muszą osobiście zgłosić się do USC.
- Potwierdzenie ojcostwa przez matkę – kobieta musi wyrazić zgodę na uznanie ojcostwa.
- Przedłożenie dokumentów – wymagane są dowody tożsamości oraz (w niektórych USC) zaświadczenie lekarskie lub karta ciąży.
Czy można uznać ojcostwo bez zgody matki?
Jeśli matka nie potwierdzi oświadczenia w ciągu 3 miesięcy, uznanie ojcostwa nie dojdzie do skutku. W takim przypadku ojciec może wystąpić do sądu o ustalenie ojcostwa po urodzeniu dziecka.
Jakie dokumenty są potrzebne?
Do uznania ojcostwa przed porodem należy przygotować:
- Dowody osobiste (lub paszporty) obojga rodziców,
- Kartę ciąży lub zaświadczenie lekarskie (nie zawsze wymagane, ale warto je mieć),
- Oświadczenie o uznaniu ojcostwa (można je wypełnić w USC).
Czy można uznać ojcostwo online?
Nie – procedura wymaga osobistego stawiennictwa obojga rodziców w USC. Nie można jej przeprowadzić przez internet ani pocztą.
Podsumowanie
Uznanie ojcostwa przed porodem to prosty sposób na zabezpieczenie praw ojca od pierwszych chwil życia dziecka. Wystarczy zgłosić się do USC z odpowiednimi dokumentami i złożyć oświadczenie. Warto pamiętać, że matka musi potwierdzić ojcostwo, w przeciwnym razie procedura będzie nieważna.
Materiał przygotowany na podstawie aktualnych przepisów Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego oraz procedur Urzędów Stanu Cywilnego. W przypadku wątpliwości warto skonsultować się z prawnikiem specjalizującym się w prawie rodzinnym.
