Minęło osiem miesięcy od objęcia władzy przez nową koalicję rządową, która 13 grudnia 2023 roku obchodzi swoje symboliczne pół roku istnienia. W tym czasie coraz więcej konkretnych informacji wskazuje na to, że kluczowe inwestycje strategiczne, rozpoczęte przez poprzedni rząd Prawa i Sprawiedliwości, nie będą realizowane. Wśród tych projektów znajdują się Centralny Port Komunikacyjny (CPK), zapewnienie żeglowności Odry oraz budowa elektrowni atomowych.
Centralny Port Komunikacyjny (CPK) – ambitny projekt na rozdrożu
Tło i cele projektu
Centralny Port Komunikacyjny miał być jednym z największych projektów infrastrukturalnych w Polsce. Planowany jako nowoczesny hub transportowy, miał połączyć ruch lotniczy, kolejowy i drogowy w jednym miejscu. Lokalizacja w Baranowie, centralnym punkcie kraju, była strategiczna, aby zwiększyć dostępność i efektywność komunikacyjną na terenie Polski i całej Europy Środkowej.
Problemy i zmiany w koncepcji
Nowa koalicja rządowa, pod przewodnictwem premiera Donalda Tuska, zaproponowała alternatywne rozwiązania. Minister Lasek przedstawił nową koncepcję, która zakłada rozbudowę istniejących lotnisk – Okęcia i Modlina – zamiast budowy nowego portu w Baranowie. To posunięcie budzi wiele kontrowersji.
Argumenty za rozbudową Okęcia i Modlina
- Koszty: Rozbudowa istniejących lotnisk miałaby być tańsza w krótkim okresie niż budowa całkowicie nowego portu lotniczego.
- Wykorzystanie istniejącej infrastruktury: Oba lotniska już funkcjonują, co umożliwia szybsze wdrożenie nowych rozwiązań bez konieczności budowania wszystkiego od podstaw.
- Szybkość realizacji: Projekty rozbudowy mogłyby zostać zrealizowane szybciej niż budowa nowego hubu, który wymagałby więcej czasu na planowanie, budowę i uruchomienie.
Krytyka nowej koncepcji
- Rozproszenie zasobów: Trzy lotniska w centrum Polski mogą doprowadzić do rozproszenia zasobów i nieoptymalnego wykorzystania środków publicznych.
- Długoterminowe problemy: Wydłużenie żywotności Okęcia do 2030 roku, a jego zamknięcie w 2032 roku, koliduje z terminami rozpoczęcia działalności CPK, co wprowadza niepewność i chaos w planowaniu transportu lotniczego.
- Ryzyko inwestycji w Modlin: Inwestycje w Modlin, gdzie operuje jedynie Ryanair, mogą być ryzykowne, zwłaszcza gdy linia ta redukuje liczbę tras z powodu podwyżek opłat lotniskowych.
Elektrownie atomowe – marzenie oddalone w czasie
Pierwszy blok w Choczewie
Budowa pierwszego bloku energetycznego elektrowni atomowej w gminie Choczewo w województwie pomorskim miała być kluczowym elementem strategii energetycznej Polski. Pierwotny plan zakładał oddanie go do użytku w 2034 roku. Jednak nowa minister przemysłu, Marzena Czarnecka, przesunęła termin ukończenia na rok 2040, co w praktyce może oznaczać, że projekt nigdy nie zostanie zrealizowany.
Druga elektrownia z udziałem ZEPAK, koreańskich firm i PGE
Drugim kluczowym projektem była budowa elektrowni atomowej we współpracy ZEPAK, firm koreańskich i PGE, która miała być oddana do użytku w 2035 roku. Jednak polska spółka Skarbu Państwa wycofała się z tego przedsięwzięcia, co skutecznie zablokowało jego realizację. W międzyczasie koreańska firma, która miała budować elektrownię w Polsce, wygrała przetarg na budowę dwóch nowych bloków w istniejącej już elektrowni atomowej Dukovany w Czechach.
Żeglowność Odry i port kontenerowy w Świnoujściu – zaprzepaszczone szanse
Zapewnienie żeglowności Odry
Rozpoczęte przez rząd Prawa i Sprawiedliwości inwestycje mające na celu zapewnienie żeglowności Odry, zostały zablokowane przez nowe władze. Ministerstwo Infrastruktury planuje zmienić tzw. specustawę odrzańską, usuwając z niej wielkie inwestycje hydrotechniczne zaplanowane przez poprzedni rząd. Zamiast tego proponuje się katalog działań służących renaturalizacji rzeki.
Skutki dla portów Szczecin-Świnoujście
Te decyzje mogą zahamować rozwój zespołu portów Szczecin-Świnoujście, co wpłynie negatywnie na konkurencyjność tych portów w regionie. Blokowanie rozbudowy portu kontenerowego w Świnoujściu, nad którym z wielką energią pracowała nowo wybrana prezydent miasta, również stanowi poważne zagrożenie dla lokalnej gospodarki.
Kontekst międzynarodowy – niemiecka perspektywa
Konkurencja dla niemieckich portów i lotnisk
Niemcy, mając na uwadze własne interesy gospodarcze, mogą postrzegać polskie inwestycje jako zagrożenie. Konkurencyjne polskie porty lotnicze i morskie mogłyby przejąć część ruchu towarowego i pasażerskiego, co oznaczałoby utratę wpływów z ceł i podatków przez Niemcy. Dlatego wszelkie działania zmierzające do zablokowania tych inwestycji są zgodne z ich interesami.
Zagrożenia bezpieczeństwa energetycznego
Po zamknięciu własnych elektrowni atomowych, Niemcy mogą nie chcieć, aby Polska budowała nowe elektrownie atomowe, co mogłoby zwiększyć niezależność energetyczną Polski. Blokowanie budowy elektrowni atomowych w Polsce może być postrzegane jako sposób na utrzymanie kontroli nad energetycznym rynkiem w regionie.
Podsumowanie
Decyzje nowej koalicji
Rządy koalicji, kierowanej przez Donalda Tuska, zmieniają kierunek w realizacji strategicznych inwestycji zapoczątkowanych przez poprzedni rząd. Decyzje te budzą kontrowersje i sprzeciw wielu obywateli oraz ekspertów, którzy widzą w nich zagrożenie dla długoterminowego rozwoju kraju.
Wpływ na przyszłość Polski
Rezygnacja z budowy Centralnego Portu Komunikacyjnego, opóźnienia w realizacji elektrowni atomowych oraz blokowanie inwestycji hydrotechnicznych na Odrze mogą mieć poważne konsekwencje dla przyszłości gospodarczej i energetycznej Polski. W dłuższej perspektywie, te decyzje mogą osłabić konkurencyjność kraju na arenie międzynarodowej i utrudnić rozwój infrastruktury, która jest kluczowa dla zrównoważonego rozwoju.
Potrzeba dialogu i strategii
Aby zapewnić zrównoważony rozwój Polski, niezbędny jest otwarty dialog pomiędzy rządem, społeczeństwem, ekspertami i partnerami międzynarodowymi. Konieczne jest opracowanie długoterminowej strategii, która uwzględnia zarówno potrzeby gospodarcze, jak i społeczne oraz bezpieczeństwo kraju. Tylko w ten sposób możliwe będzie budowanie przyszłości, która będzie korzystna dla wszystkich obywateli Polski.
