Zjawisko gwałtownej redukcji liczby bankomatów w Polsce staje się coraz bardziej widoczne, szczególnie w mniejszych miejscowościach. W ciągu ostatniego roku liczba urządzeń zmniejszyła się o ponad 1300, co oznacza, że na koniec marca 2024 roku funkcjonowało w kraju 20 869 bankomatów. Spadek ten jest skutkiem kilku czynników, w tym rosnącej popularności płatności bezgotówkowych oraz wysokich kosztów utrzymania urządzeń przez operatorów.
Wykluczenie finansowe w mniejszych społecznościach
Wraz z likwidacją bankomatów, szczególnie na wsiach i w małych miasteczkach, wielu mieszkańców doświadcza trudności w dostępie do gotówki. Problem ten dotyka głównie osób starszych i niepełnosprawnych, które z różnych powodów preferują lub są zmuszone korzystać z gotówki. Rzecznik Praw Obywatelskich zwrócił uwagę na to zjawisko, wskazując na potencjalne wykluczenie finansowe, które może dotknąć tysiące Polaków, jeśli trend ten się utrzyma.
Rosnące koszty a zmniejszona opłacalność
Utrzymanie bankomatów staje się coraz mniej rentowne, zwłaszcza dla niezależnych operatorów. W ciągu ostatnich dwóch lat koszty związane z pojedynczym urządzeniem wzrosły o ponad 20%, co przy spadających marżach operacyjnych zmusza wiele firm do likwidacji bankomatów w mniej dochodowych lokalizacjach. Jednocześnie płatności bezgotówkowe stają się coraz popularniejsze – według badań w 2024 roku aż 38% Polaków zawsze wybiera tę formę rozliczeń, gdy tylko ma taką możliwość.
Rozwiązania alternatywne: cashback i regulacje
W odpowiedzi na ten problem pojawiają się różne propozycje. Jednym z rozwiązań jest rozwijanie usługi cashback, która umożliwia wypłatę gotówki podczas zakupów w sklepie. Tego typu rozwiązanie jest już wdrażane w wielu miejscach w Polsce. Inną opcją są regulacje prawne, które mogłyby zobowiązać operatorów bankomatów do utrzymania minimalnej liczby urządzeń w poszczególnych regionach.
Perspektywy na przyszłość
Zmiany w dostępie do gotówki są nieuniknione, ale ważne jest, by były one realizowane w sposób, który uwzględni potrzeby wszystkich obywateli. Coraz większy nacisk kładzie się na cyfryzację, ale gotówka pozostaje legalnym środkiem płatniczym i jej dostępność powinna być zapewniona, zwłaszcza w mniej zurbanizowanych obszarach kraju.
