Czy rząd wprowadzi zakaz posiadania gotówki? Nowe plany cyfryzacji

W Polsce i na całym świecie obserwujemy rosnący trend cyfryzacji w sektorze finansowym, który zmienia sposób, w jaki zarządzamy naszymi pieniędzmi. Przemiany te składają się na większą wygodę płatności bezgotówkowych, ale pojawiają się również pytania o przyszłość tradycyjnych metod płatności, takich jak gotówka. W 2025 roku w Polsce pojawiły się spekulacje dotyczące planów ograniczenia lub całkowitego zakazu posiadania gotówki, a rząd zaczyna wprowadzać inicjatywy wspierające rozwój płatności elektronicznych. Jakie są te zmiany i jak wpłyną na obywateli?

Na początku 2025 roku Ministerstwo Finansów oraz Narodowy Bank Polski zaprezentowały nowe propozycje związane z cyfryzacją systemu płatności, które mogą w przyszłości doprowadzić do ograniczenia użycia gotówki. Zgodnie z zapowiedziami, jednym z kluczowych celów jest stworzenie w pełni cyfrowej gospodarki, w której wszelkie transakcje, zarówno te drobne, jak i większe, będą odbywać się wyłącznie drogą elektroniczną. Wprowadzenie takich zmian może wpłynąć na życie codzienne Polaków i oznaczać koniec ery gotówki w obiegu.

Rząd tłumaczy swoje plany rosnącą potrzebą usprawnienia systemu płatności, a także walką z szarą strefą i unikaniem płacenia podatków. Wprowadzenie pełnej cyfryzacji transakcji ma na celu umożliwienie lepszego monitorowania przepływów finansowych, co ma przeciwdziałać oszustwom i nielegalnym działaniom. Dodatkowo, cyfryzacja ma przyczynić się do uproszczenia i obniżenia kosztów operacyjnych w instytucjach finansowych, co w dłuższej perspektywie może przynieść korzyści całej gospodarce.

Obecnie w Polsce wciąż istnieje duża ilość transakcji gotówkowych. Z danych NBP wynika, że w 2024 roku wartość obrotu gotówkowego w Polsce wyniosła około 300 miliardów złotych. Choć liczba ta stopniowo maleje, gotówka wciąż pozostaje popularną formą płatności, zwłaszcza w mniejszych miejscowościach i wśród osób starszych. Z raportu Polskiego Instytutu Ekonomicznego wynika, że w 2023 roku około 40% Polaków preferowało płatności gotówkowe, co stanowi znaczną część społeczeństwa.

Zanim jednak przejdziemy do wprowadzenia jakichkolwiek zakazów, rząd planuje szereg działań wspierających tę transformację. Pierwszym krokiem jest stopniowe zwiększanie liczby punktów, w których można płacić bezgotówkowo. Polska jest jednym z liderów w Europie w zakresie infrastruktury płatności bezgotówkowych, z siecią ponad 700 tysięcy terminali płatniczych (dane za 2024 rok). Równocześnie wprowadzane są programy edukacyjne, mające na celu przekonanie obywateli do korzystania z nowoczesnych metod płatności, takich jak aplikacje mobilne, karty płatnicze czy usługi typu Apple Pay i Google Pay.

Kolejnym krokiem może być wprowadzenie obostrzeń związanych z transakcjami gotówkowymi. Choć na razie nie ma oficjalnych zapowiedzi o zakazie posiadania gotówki, spekuluje się, że w przyszłości państwo może nałożyć limity na wysokość transakcji gotówkowych. Podobne rozwiązania funkcjonują już w innych krajach, takich jak Włochy, gdzie limit transakcji gotówkowych wynosi 2 tysiące euro, czy Hiszpania, która planuje obniżenie tego limitu do 1 tysiąca euro w 2025 roku. Wprowadzenie takich przepisów miałoby na celu walkę z praniem pieniędzy i unikanie opodatkowania.

Zmiany te mogą spotkać się z oporem, zwłaszcza wśród osób starszych oraz mieszkańców wsi, którzy nie są przyzwyczajeni do korzystania z płatności elektronicznych. W Polsce około 10% społeczeństwa wciąż nie ma dostępu do internetu, co może stanowić barierę w pełnej cyfryzacji systemu płatności. Ponadto, wciąż istnieją obawy dotyczące bezpieczeństwa transakcji elektronicznych, zwłaszcza w kontekście rosnącej liczby cyberprzestępstw. W związku z tym, aby wprowadzenie cyfryzacji było skuteczne, niezbędne będzie przeprowadzenie kampanii informacyjnych oraz rozwój usług, które zapewnią bezpieczeństwo transakcji.

Eksperci podkreślają również, że zmiana w kierunku cyfryzacji może prowadzić do uproszczenia życia codziennego. Płatności bezgotówkowe są szybsze, bezpieczniejsze i pozwalają na lepszą kontrolę nad wydatkami. Z kolei analitycy rynkowi wskazują, że całkowita eliminacja gotówki może pozytywnie wpłynąć na rozwój sektora fintech i technologii blockchain, które oferują innowacyjne rozwiązania w zakresie płatności elektronicznych.

Rząd w Polsce nie przewiduje jednak całkowitego zakazu posiadania gotówki, przynajmniej na razie. Choć planuje się ograniczenie obrotu gotówkowego, to nie ma mowy o zakazie jej posiadania. Zamiast tego, władze skupiły się na rozwoju infrastruktury płatności bezgotówkowych i edukacji obywateli w tym zakresie.

Przemiany w zakresie cyfryzacji płatności to temat, który z pewnością będzie wzbudzał emocje w nadchodzących latach. Z jednej strony mamy korzyści płynące z większej kontroli nad finansami i walki z oszustwami, z drugiej zaś – potencjalne zagrożenia związane z dostępnością tych usług oraz prywatnością danych osobowych. Jakie będą kolejne kroki rządu i jakie decyzje zapadną w przyszłości, czas pokaże.