Polska osiągnęła 22 GW mocy z instalacji fotowoltaicznych, a sektor OZE (odnawialnych źródeł energii) rośnie w zawrotnym tempie. Jesteśmy jednym z liderów fotowoltaiki w Europie, ale ten dynamiczny rozwój stawia przed krajowym systemem energetycznym poważne wyzwania. Choć fotowoltaika przyczynia się do czystszego i bardziej zrównoważonego miksu energetycznego, rosnący problem to nadmiar energii, który nie zawsze może być efektywnie zagospodarowany.
Rekordowe wzrosty, ale… wyłączanie farm
W ciągu ostatniego roku Polska zwiększyła moce fotowoltaiczne o 4,3 GW, co sprawiło, że nasz kraj zbliżył się do wielkości produkcji energii z farm fotowoltaicznych, która ustępuje tylko Niemcom i Hiszpanii. Na mapie Polski widać również ciągły wzrost powierzchni zajmowanej przez panele słoneczne – zbliżamy się do rozmiarów samej Warszawy. Z perspektywy do 2040 roku moc fotowoltaiki może nawet podwoić się, ale równocześnie nie możemy ignorować rosnących trudności związanych z jej zarządzaniem.
Chociaż nadwyżki energii ze źródeł odnawialnych w słoneczne dni są dużym osiągnięciem, to stają się problemem z powodu braku elastyczności obecnego systemu energetycznego. Polskie Sieci Elektroenergetyczne zmuszone były już do pierwszych wyłączeń w lutym tego roku, a jeszcze dwa lata temu podobne decyzje zapadały dopiero w kwietniu. W lutym 2025 roku ograniczono produkcję o 113 MW 8 lutego, a 21 lutego – o 468 MW. Takie interwencje stają się coraz częstsze i mogą budzić obawy inwestorów.
Jakie konsekwencje dla rynku?
Fotowoltaika, mimo że dynamicznie rozwijająca się, staje w obliczu coraz trudniejszej sytuacji. W dniach, gdy produkcja energii z paneli słonecznych przekracza zapotrzebowanie, ceny prądu na giełdzie mogą spadać do poziomu bliskiego zeru, a w skrajnych przypadkach osiągać wartości ujemne. W takich warunkach operatorzy rynku muszą zmagać się z pytaniem: co zrobić z nadmiarem energii?
Zbyt duża podaż energii w ciągu dnia prowadzi do wyzwań związanych z magazynowaniem oraz jej efektywnym wykorzystaniem w godzinach, kiedy zapotrzebowanie jest najwyższe. Łukasz Czekała z Optimal Energy zauważa, że ceny prądu mogą spadać w takich chwilach, ale równocześnie w okresach szczytowego zapotrzebowania, szczególnie wieczorem, stawki potrafią wzrosnąć nawet do 2-3 zł za kWh. Problem, który dotyka fotowoltaikę, to niewystarczająca infrastruktura do przechowywania energii oraz brak mechanizmów umożliwiających jej elastyczne wykorzystanie.
Magazyny energii – konieczność rozwoju
System energetyczny w Polsce nie jest wystarczająco przystosowany do dużych ilości energii z odnawialnych źródeł. Przewidywana budowa nowych farm wiatrowych i słonecznych bez systemów magazynujących może prowadzić do coraz częstszych wyłączeń. Polska dysponuje magazynami energii o mocy 1,5 GW, co w kontekście rosnącej produkcji energii z OZE jest wartością niewystarczającą. Zgodnie z planami do 2030 roku moc magazynów energii ma wzrosnąć do 9,5 GW, ale te zmiany nie będą wystarczające bez większych inwestycji w infrastrukturę.
W przypadku wzrostu liczby farm fotowoltaicznych, konieczne będzie zbudowanie magazynów energii o większej pojemności, które pozwolą na przechowywanie nadwyżek energii i oddawanie jej do sieci w okresach szczytowego zapotrzebowania. Dodatkowo, zmiany te powinny obejmować rozwój nowych mechanizmów ekonomicznych, takich jak dynamiczne taryfy, które zmienią sposób korzystania z energii w różnych porach dnia. Tylko w ten sposób będzie możliwe elastyczne zarządzanie energią w Polsce.
Nowa rzeczywistość energetyczna: co czeka Polskę?
Polska, stając się jednym z liderów fotowoltaiki w Europie, zderza się z nowymi wyzwaniami w zakresie dystrybucji i zarządzania energią. Rząd oraz instytucje energetyczne muszą skoncentrować się na dostosowaniu systemu do zmieniającej się rzeczywistości energetycznej. Magazyny energii, lepsze rozwiązania infrastrukturalne oraz zachęty do elastycznego korzystania z energii to kluczowe elementy tego procesu.
Choć wyłączenia farm fotowoltaicznych nie wpływają w sposób drastyczny na rentowność inwestycji OZE, ich częstotliwość i rosnąca liczba interwencji sugerują, że polski system energetyczny wymaga poważnych reform. Aby uniknąć dalszych wyzwań, konieczne jest jak najszybsze wdrożenie nowych technologii oraz uregulowań, które pozwolą na skuteczne zarządzanie nadwyżkami energii i wykorzystanie OZE w pełni ich potencjału.
Zrównoważony rozwój – wyzwanie dla energetyki
Sektor fotowoltaiki w Polsce rozwija się w sposób imponujący, ale przed nami wciąż wiele pracy. By Polska mogła utrzymać swoją rolę wśród liderów odnawialnych źródeł energii, niezbędne będą inwestycje w magazyny energii, rozwój infrastruktury przesyłowej oraz mechanizmy wspierające elastyczne zarządzanie energią. Bez tego, chociaż rekordowe wzrosty fotowoltaiki mogą być uznawane za sukces, to pozostaną w cieniu trudności związanych z zarządzaniem nadwyżkami energii.
Tagi SEO: fotowoltaika, energia, OZE, Polska, system energetyczny, magazyny energii, panele słoneczne, ceny prądu, technologie, inwestycje
