W 2025 roku Ministerstwo Infrastruktury planuje wprowadzenie nowelizacji ustawy Prawo o ruchu drogowym, mającej na celu zwiększenie skuteczności egzekwowania kar za wykroczenia drogowe. Nowe przepisy przewidują utworzenie tzw. „czarnej listy” kierowców, którzy uchylają się od płacenia mandatów, oraz natychmiastowe zatrzymanie dowodu rejestracyjnego pojazdu podczas kontroli drogowej.
Mechanizm działania czarnej listy
Zgodnie z planowanymi zmianami, kierowcy, którzy nie uregulują mandatu w ciągu 90 dni od jego wystawienia, zostaną wpisani do specjalnego rejestru dłużników, zwanego potocznie „czarną listą”. Rejestr ten będzie początkowo prowadzony przez Inspekcję Transportu Drogowego, a docelowo zintegrowany z Centralną Ewidencją Pojazdów i Kierowców (CEPiK).
Wpisanie na czarną listę będzie miało poważne konsekwencje. Podczas rutynowej kontroli drogowej, funkcjonariusze policji lub Inspekcji Transportu Drogowego będą zobowiązani do sprawdzenia, czy pojazd figuruje w rejestrze. Jeśli tak, zostanie zatrzymany dowód rejestracyjny pojazdu, a sam pojazd odholowany na policyjny parking. Auto będzie mogło zostać odebrane dopiero po uregulowaniu wszystkich zaległych należności.
Skala problemu
Według danych z 2024 roku, urządzenia Centrum Automatycznego Nadzoru nad Ruchem Drogowym (CANARD) zarejestrowały ponad 1,2 miliona wykroczeń drogowych. Jednak skuteczność egzekwowania kar była niska – mandaty nałożono jedynie w 568 tysiącach przypadków. Oznacza to, że niemal połowa sprawców uniknęła kary.
Sytuacja jest szczególnie problematyczna w przypadku cudzoziemców. Wśród obywateli Unii Europejskiej mandaty udało się nałożyć tylko w 6% przypadków, natomiast w przypadku obywateli krajów spoza UE odsetek ten wyniósł zaledwie 2%.
Nowe obowiązki właścicieli pojazdów
Nowe przepisy nakładają również obowiązki na właścicieli pojazdów. Jeśli właściciel nie wskaże kierującego pojazdem w ciągu 3 miesięcy od zarejestrowania wykroczenia, sam zostanie uznany za sprawcę. W przypadku braku współpracy, pojazd trafi na czarną listę, co wiąże się z zatrzymaniem dowodu rejestracyjnego i odholowaniem auta.
Cel zmian
Głównym celem proponowanych zmian jest zwiększenie skuteczności egzekwowania mandatów oraz ograniczenie możliwości unikania odpowiedzialności przez kierowców. Rząd liczy, że wprowadzenie czarnej listy zmotywuje właścicieli pojazdów do bardziej odpowiedzialnego zachowania oraz współpracy z organami ścigania. Nowe przepisy mają również na celu poprawę bezpieczeństwa na drogach poprzez eliminację praktyk unikania kar za przekroczenie prędkości.
