Właściciele domów jednorodzinnych w Polsce muszą przygotować się na nowe obowiązki wynikające z najnowszych regulacji rządowych. Wprowadzone przepisy przewidują kary finansowe w wysokości nawet 5000 zł za niedopełnienie wymogów. Nowe prawo ma na celu poprawę bezpieczeństwa, efektywności energetycznej oraz kontrolę nad stanem technicznym budynków mieszkalnych.
Na czym polega nowy obowiązek?
Zgodnie z nowymi przepisami, każdy właściciel domu jednorodzinnego będzie zobowiązany do przeprowadzenia obowiązkowej kontroli technicznej budynku. Kontrola ta ma dotyczyć w szczególności:
- stanu instalacji grzewczej,
- sprawności systemów wentylacyjnych,
- bezpieczeństwa instalacji gazowych i elektrycznych,
- ogólnego stanu konstrukcyjnego budynku.
Nowe prawo nakłada obowiązek regularnego dokumentowania przeprowadzonych przeglądów oraz przedstawiania odpowiednich zaświadczeń na żądanie uprawnionych organów nadzoru budowlanego.
Jakie kary przewidują przepisy?
W przypadku niewywiązania się z nowego obowiązku, właściciel budynku może zostać ukarany. Wysokość kary za brak przeprowadzenia wymaganej kontroli wynosi do 5000 zł. Decyzję o nałożeniu kary będzie podejmować właściwy organ administracji budowlanej, który może również nakazać niezwłoczne usunięcie stwierdzonych nieprawidłowości.
5000 zł to maksymalna kara, jaka może zostać nałożona za każdy stwierdzony przypadek niewywiązania się z przepisów. Dodatkowo właściciel budynku może ponieść dodatkowe koszty związane z przymusową kontrolą przeprowadzoną na jego koszt.
Kogo obejmują nowe przepisy?
Nowe regulacje dotyczą właścicieli wszystkich domów jednorodzinnych, niezależnie od roku budowy, wielkości działki czy standardu technicznego budynku. Przepisy obejmują również właścicieli budynków sezonowych, o ile są one użytkowane przez część roku jako miejsce zamieszkania.
W szczególności przepisy będą miały zastosowanie wobec:
- właścicieli domów wybudowanych przed 2000 rokiem,
- osób posiadających nieruchomości na terenach wiejskich,
- użytkowników domów letniskowych wykorzystywanych do stałego zamieszkania.
Dlaczego wprowadzono nowy obowiązek?
Celem nowych regulacji jest podniesienie poziomu bezpieczeństwa mieszkańców, ograniczenie ryzyka wypadków związanych z wadliwymi instalacjami oraz zwiększenie efektywności energetycznej polskich domów.
W ostatnich latach wzrosła liczba interwencji służb ratunkowych związanych z pożarami instalacji elektrycznych oraz awariami systemów grzewczych. Według danych Państwowej Straży Pożarnej, w 2024 roku odnotowano ponad 8000 pożarów budynków mieszkalnych wynikających z wadliwego stanu instalacji.
Ponadto, nowe obowiązki wpisują się w szersze działania rządu zmierzające do realizacji unijnych celów klimatycznych, w tym poprawy efektywności energetycznej budynków mieszkalnych do 2030 roku.
Jak właściciele domów powinni się przygotować?
Właściciele domów powinni już teraz:
- Zaplanować terminy przeglądów technicznych – najlepiej skonsultować się z uprawnionym inspektorem budowlanym lub instalatorem.
- Zaktualizować dokumentację techniczną budynku, jeśli nie była uzupełniana od lat.
- Zapoznać się z listą obowiązkowych kontroli, aby upewnić się, że wszystkie wymagane instalacje zostaną sprawdzone.
Co istotne, kontrole muszą być przeprowadzane przez osoby posiadające odpowiednie uprawnienia, a nieautoryzowane przeglądy nie będą honorowane w przypadku kontroli administracyjnej.
Kiedy nowe przepisy wejdą w życie?
Przepisy mają wejść w życie od 1 lipca 2025 roku, jednak rząd przewiduje półroczny okres przejściowy. W praktyce oznacza to, że pierwsze kontrole i ewentualne kary będą nakładane od początku 2026 roku.
Ministerstwo Rozwoju i Technologii zapowiada także uruchomienie kampanii informacyjnej mającej na celu edukację właścicieli domów w zakresie nowych obowiązków oraz wymagań dotyczących przeprowadzania kontroli.
