Wiele osób nieświadomie łamie przepisy. Mandaty sięgają nawet 5000 zł

W Polsce rośnie liczba mandatów za wykroczenia, których wielu obywateli nawet nie uważa za nielegalne. Przepisy są coraz bardziej szczegółowe, kontrole dokładniejsze, a systemy cyfrowe – bezlitosne. W efekcie można dostać wysoką karę za rutynowe czynności, z pozoru błahe zaniedbania. Warto wiedzieć, jakie obowiązki spoczywają na właścicielach nieruchomości i kierowcach, by uniknąć finansowych niespodzianek.

Kara za brak deklaracji śmieciowej – do 5800 zł

Obowiązek złożenia deklaracji śmieciowej spoczywa na każdym właścicielu lub współwłaścicielu nieruchomości. Dokument ten musi być nie tylko poprawnie wypełniony, ale też aktualizowany przy każdej zmianie (np. liczby mieszkańców).

Za niedopełnienie tego obowiązku grozi grzywna do 5000 zł. Co więcej, gmina może nałożyć tzw. opłatę zastępczą „z urzędu”, która często jest wyższa niż standardowa stawka.

Niektóre samorządy weryfikują liczbę mieszkańców poprzez dane meldunkowe lub informacje z ZUS, co dodatkowo zwiększa ryzyko wykrycia niezgodności.

Brak przeglądu technicznego pojazdu – 1500 zł mandatu i więcej

Od 2024 roku obowiązują zaostrzone przepisy dotyczące badań technicznych pojazdów. Obowiązkowy przegląd należy przeprowadzać co roku, a jego brak niesie poważne konsekwencje:

• 1500 zł mandatu podczas kontroli drogowej,
• zatrzymanie dowodu rejestracyjnego,
• możliwość odholowania pojazdu na koszt właściciela.

Dodatkowo, nowe przepisy umożliwiają nakładanie kar automatycznie przez system CEPiK, bez udziału policji, jeśli termin badania zostanie przekroczony.

Niezgłoszenie źródła ogrzewania do CEEB – do 5000 zł kary

Właściciele budynków zobowiązani są do zgłoszenia źródeł ciepła do Centralnej Ewidencji Emisyjności Budynków (CEEB). Dotyczy to m.in.:

• pieców węglowych,
• kominków,
• kotłów gazowych,
• pomp ciepła.

Brak deklaracji może skutkować grzywną do 5000 zł. Obowiązek ten obowiązuje od 2021 roku, a urzędy mają prawo do kontroli i egzekwowania kar administracyjnych.

Mandat za brak numeru porządkowego na budynku – do 250 zł

W wielu gminach brak tabliczki z numerem porządkowym na budynku lub ogrodzeniu to wykroczenie. Obowiązek oznaczenia posesji wynika z przepisów porządkowych.

Za brak numeru grozi mandat od 20 do 250 zł. Kontrole przeprowadzają straże gminne lub urzędnicy miejscy, a przy ich braku możliwa jest grzywna w postępowaniu administracyjnym.

Inne, zaskakujące mandaty za codzienne zaniedbania

Wśród mniej znanych, ale równie dotkliwych kar finansowych znajdują się:

• Mandat za nieuprzątnięcie śniegu z chodnika przy posesji – do 500 zł, niezależnie od tego, czy śnieg spadł w nocy czy w dzień roboczy,
• Kara za niesegregowanie odpadów – w wielu gminach może to skutkować podwojeniem miesięcznej opłaty za wywóz śmieci,
• Nielegalna wycinka drzew na prywatnej posesji – sankcje zaczynają się od 500 zł, ale mogą sięgać nawet kilkudziesięciu tysięcy złotych, jeśli wycięto drzewa bez zgody.

Eksperci ostrzegają: nieznajomość prawa nie chroni przed karą

Jak zauważa dr hab. Marcin Adamczyk, ekspert ds. prawa administracyjnego i wykroczeń:

„Polskie prawo przewiduje sankcje za działania i zaniechania niezależnie od intencji. Nawet jeśli obywatel nie działał w złej wierze, może ponieść pełną odpowiedzialność, jeśli nie dochował wymaganych obowiązków”.

Ekspert dodaje, że samorządy coraz częściej korzystają z cyfrowych narzędzi weryfikacji, takich jak porównywanie danych meldunkowych z deklaracjami śmieciowymi czy automatyczne wykrywanie braku przeglądu technicznego.

Jak uniknąć nieświadomych wykroczeń?

Aby uchronić się przed karami, warto stosować się do kilku prostych zasad:

1. Regularnie sprawdzaj terminy i obowiązki administracyjne, np. deklaracje do CEEB, przeglądy pojazdów, opłaty śmieciowe.
2. Aktualizuj dane w urzędach w razie jakichkolwiek zmian (np. liczby mieszkańców).
3. Zorientuj się w lokalnych przepisach gminnych, zwłaszcza jeśli jesteś właścicielem domu.
4. Oznakuj posesję zgodnie z przepisami, aby uniknąć podstawowych mandatów porządkowych.

Nieznajomość prawa szkodzi – i kosztuje

Choć wiele z tych kar może wydawać się nadmierne lub dotkliwe, ich źródłem najczęściej nie jest zła wola, lecz niedopatrzenie i brak wiedzy. W dobie automatyzacji, cyfrowych baz danych i rosnącej liczby kontroli – warto wiedzieć, co nam grozi i działać prewencyjnie. Jak pokazują powyższe przykłady, nieostrożność może kosztować nawet kilka tysięcy złotych.