UE wprowadza strategię gotowości kryzysowej. Zapasy na 72 godziny obowiązkowe

Unia Europejska ogłosiła przełomową strategię gotowości kryzysowej, obejmującą wszystkich obywateli Wspólnoty. Komisja Europejska wzywa do utrzymywania w domach zapasów żywności, wody i niezbędnego sprzętu na minimum 72 godziny. Polska odpowiada ambitniej – zalecenia RCB przewidują nawet 7 dni samowystarczalności oraz szczegółowy ekwipunek ewakuacyjny.

Nowa strategia gotowości: Unia zmienia podejście do bezpieczeństwa

Strategia Gotowości UE ogłoszona 26 marca 2025 roku to pierwszy w historii wspólnotowy plan, który traktuje kryzys jako realną, systemową kategorię zagrożenia, nie zaś hipotetyczne ryzyko. Obejmuje ona 450 milionów obywateli UE i opiera się na nowym modelu proaktywnego zarządzania kryzysowego, mającego zapewnić podstawowe bezpieczeństwo w przypadku przerwania dostaw, ataku, sabotażu lub awarii infrastruktury.

Komisja Europejska, pod przewodnictwem Ursuli von der Leyen, wskazuje jasno: każdy obywatel powinien posiadać w domu zapas jedzenia, wody i najpotrzebniejszych środków na co najmniej 72 godziny. Komisarz Hadja Lahbib podkreśliła: „Gotowość musi być wpleciona w tkankę naszych społeczeństw”.

Strategia obejmuje 30 działań w 7 kluczowych obszarach, w tym m.in. przewidywanie zagrożeń, przygotowanie ludności cywilnej, odporność funkcji społecznych, kooperację cywilno-wojskową i partnerstwa zewnętrzne.

Koalicja gotowości: osiem państw reaguje błyskawicznie

W odpowiedzi na wezwanie Brukseli powstała tzw. koalicja gotowości złożona z ośmiu krajów: Belgii, Estonii, Finlandii, Łotwy, Litwy, Luksemburga, Holandii i Szwecji. Ich celem jest skuteczna koordynacja transgranicznych działań kryzysowych, co ma ogromne znaczenie w dobie zagrożeń, które nie znają granic.

Wyróżnia się szczególnie Finlandia, gdzie od lat funkcjonuje rozbudowany system obrony cywilnej, a obywatele między 18. a 68. rokiem życia mają obowiązki z zakresu gotowości. Szwecja rozesłała do wszystkich gospodarstw domowych poradnik „Jeśli nadejdzie kryzys lub wojna”. Niemcy w 2024 roku zaktualizowały „Ramowe Wytyczne Obrony Powszechnej”, a Holandia opracowuje ustawę dotyczącą odporności przemysłu obronnego.

Rekordowy wzrost wypłat gotówki w Polsce. Kolejki przed bankomatami

Polska wyprzedza Unię: rekomendacje RCB bardziej szczegółowe

Na tle ogólnoeuropejskich wytycznych Polska wypada jako lider przygotowań cywilnych. Rządowe Centrum Bezpieczeństwa (RCB) nie tylko wdrożyło europejskie zalecenia, ale je poszerzyło. Zamiast 72 godzin – RCB rekomenduje przygotowanie zapasów na 3 do 7 dni.

Zestaw ewakuacyjny według polskich zaleceń to ponad 25 pozycji, w tym:

• radio i latarka z zapasowymi bateriami,
• nóż wielofunkcyjny, klucz francuski, łom, szczypce,
• żywność na 2 dni niewymagająca gotowania,
• butelka z filtrem, sztućce, dokumenty, gotówka w drobnych nominałach,
• komunikacja: notatnik, kompas/GPS, mapa lokalna,
• środki ochrony osobistej: maski, płaszcze przeciwdeszczowe, śpiwory, odzież na zmianę.

To zestaw przygotowany nie tylko na blackouty czy powodzie, ale też zagrożenia chemiczne, biologiczne czy cybernetyczne.

Edukacja i technologia: kampania „Bądź Gotowy” i system Alert RCB

Polska inwestuje również w edukację obywatelską i szybkie ostrzeganie. Program „Bądź Gotowy”, zaktualizowany w 2024 roku, zawiera:

• praktyczny podręcznik w dwóch językach,
• interaktywne infografiki i ćwiczenia,
• oraz grę online, w której użytkownik kompletuję plecak ewakuacyjny.

Dodatkowo działa w pełni funkcjonalny system Alert RCB – znany m.in. z czasów pandemii COVID-19. Dzięki niemu wszyscy obywatele otrzymują natychmiastowe SMS-y o zagrożeniach. System ten został wyróżniony jako GISCOVID-19, a jego infrastruktura jest dalej rozwijana, m.in. poprzez serwis alert.rcb.gov.pl skupiający się na zagrożeniach chemicznych, biologicznych, radiacyjnych i nuklearnych (CBRN-E).

Polska jako lider w UE: doświadczenia i prezydencja

Do sierpnia 2025 roku Polska utrzymuje podwyższony poziom gotowości BRAVO, a Krajowy Plan Zarządzania Kryzysowego obejmuje ponad 190 scenariuszy i modułów operacyjnych.

Co więcej, Polska w 2025 roku sprawuje prezydencję w Radzie UE i wykorzystuje ten czas do promowania wzmocnionej współpracy UE–NATO w dziedzinie zarządzania kryzysowego. Nasze dobre praktyki – w tym właśnie Alert RCB i kampania „Bądź Gotowy” – są prezentowane jako modelowe rozwiązania.

Strategia na czasy niepewności

Podstawą strategii UE jest opublikowany w październiku 2024 roku raport Sauli Niinistö, prezydenta Finlandii. To dokument, który wyznacza ramy dla budowy odpornego społeczeństwa w czasach:

• niestabilnej geopolityki,
• rosnącej liczby cyberataków,
• zagrożeń hybrydowych i klimatycznych.

Zaproponowano m.in. ustanowienie Dnia Gotowości UE oraz wprowadzenie edukacji kryzysowej do programów szkolnych.

Gotowość to nie opcja, to obowiązek

Strategia Gotowości UE z marca 2025 roku zmienia podejście do bezpieczeństwa wewnętrznego w Europie. Zamiast reaktywności – prewencja. Zamiast improwizacji – procedury. Polska, z rozbudowanym systemem RCB i kampanią „Bądź Gotowy”, wyrasta na lidera gotowości obywatelskiej w UE, pokazując, że realna ochrona społeczeństwa zaczyna się od edukacji, technologii i konkretnych działań.