Polska stoi w obliczu jednego z najpoważniejszych zagrożeń pogodowych tego lata. Rządowe Centrum Bezpieczeństwa (RCB) wydało pilny komunikat, ostrzegając przed gwałtownymi zjawiskami atmosferycznymi, które mogą doprowadzić do powodzi na terenie niemal połowy kraju. Przyczyną jest nadciągający nad Polskę niż genueński – groźna i rzadka formacja baryczna, znana z przynoszenia ekstremalnych opadów deszczu. Sytuacja jest monitorowana z najwyższą uwagą, a służby apelują o zachowanie szczególnej ostrożności.
Zgodnie z prognozami, krytyczny okres rozpocznie się już 7 lipca i potrwa co najmniej do 13 lipca. W tym czasie Polska znajdzie się pod wpływem potężnego układu niżowego, który przyniesie ze sobą nie tylko intensywne, wielogodzinne opady, ale również silne burze i porywisty wiatr. Synoptycy z Instytutu Meteorologii i Gospodarki Wodnej (IMGW) ostrzegają, że skala opadów może być bezprecedensowa. To nie będzie zwykła letnia ulewa – to pogodowy test dla całego państwa i jego obywateli.
Niż genueński uderzy w Polskę. Co to oznacza w praktyce?
Niż genueński to specyficzny układ niskiego ciśnienia, który formuje się nad Zatoką Genueńską i Morzem Liguryjskim. Jego główną cechą jest zdolność do transportowania ogromnych ilości wilgoci z basenu Morza Śródziemnego w głąb kontynentu. Gdy taka masa powietrza dociera nad Polskę, prowadzi do gwałtownych i długotrwałych opadów, które mogą mieć katastrofalne skutki.
Prognozy na najbliższe dni są alarmujące. Synoptycy przewidują, że w niektórych regionach kraju suma opadów może sięgnąć nawet 200 mm (200 litrów na metr kwadratowy). Dla porównania, jest to wartość zbliżona do miesięcznej, a czasem nawet dwumiesięcznej normy opadów dla sezonu letniego. Tak ogromna ilość wody spadająca w tak krótkim czasie stwarza realne i bezpośrednie zagrożenie hydrologiczne. Rzeki mogą gwałtownie wezbrać, przekraczając stany ostrzegawcze i alarmowe w ciągu zaledwie kilkunastu godzin.
Które regiony są najbardziej zagrożone? Lista województw
Zagrożenie nie rozkłada się równomiernie na terenie całego kraju. Główne ogniska ryzyka koncentrują się w południowej, wschodniej i centralnej części Polski. IMGW już teraz wydało ostrzeżenia drugiego stopnia dla wielu powiatów, a sytuacja jest dynamiczna i może ulec pogorszeniu. RCB w swoim komunikacie wskazuje, że największe niebezpieczeństwo dotyczy mieszkańców następujących województw:
- śląskiego,
- małopolskiego,
- dolnośląskiego,
- opolskiego,
- podkarpackiego,
- lubelskiego,
- świętokrzyskiego,
- łódzkiego,
- mazowieckiego.
Szczególnym zagrożeniem są tzw. powodzie błyskawiczne (flash floods). Występują one, gdy intensywny opad pojawia się na obszarach o ograniczonej przepuszczalności, takich jak tereny górskie, pogórskie oraz silnie zurbanizowane. Systemy kanalizacji deszczowej w miastach mogą nie być w stanie odebrać tak dużej ilości wody, co grozi zalaniem ulic, piwnic, garaży podziemnych i parterów budynków.
Powtórka z 2024 roku? Służby w najwyższej gotowości
Obecna sytuacja meteorologiczna budzi niepokojące skojarzenia z katastrofalną powodzią, która nawiedziła Kotlinę Kłodzką we wrześniu 2024 roku. Eksperci wskazują, że obecny układ baryczny jest niebezpiecznie podobny do tego, który doprowadził do tamtego paraliżu. To doświadczenie sprawiło, że służby podchodzą do obecnego zagrożenia z najwyższą powagą.
Państwowe Gospodarstwo Wodne Wody Polskie zapewnia, że zbiorniki retencyjne są przygotowane na przyjęcie fali wezbraniowej. W ramach działań prewencyjnych dokonano kontrolowanych zrzutów wody, aby zwiększyć rezerwę powodziową. Mimo to, przy tak ekstremalnych prognozach, ich pojemność może zostać wystawiona na ciężką próbę. Zespoły reagowania kryzysowego oraz straż pożarna pozostają w stanie podwyższonej gotowości, a monitoring hydrologiczny prowadzony jest w trybie ciągłym.
Jak się przygotować? Apel RCB i kluczowe zalecenia
Skuteczność działań instytucji państwowych zależy również od odpowiedzialnej postawy obywateli. Rządowe Centrum Bezpieczeństwa apeluje o nieignorowanie ostrzeżeń i śledzenie komunikatów. Do mieszkańców zagrożonych terenów rozsyłane są ALERTY RCB z kluczowymi informacjami. Należy być przygotowanym na możliwe konsekwencje, takie jak:
- przerwy w dostawie prądu i wody,
- zablokowane lub nieprzejezdne drogi lokalne i krajowe,
- utrudnienia w funkcjonowaniu transportu kolejowego,
- w skrajnych przypadkach – konieczność ewakuacji.
Warto już teraz podjąć podstawowe kroki prewencyjne. Należy zabezpieczyć mienie, usuwając cenne przedmioty z piwnic i parterów. Dobrym pomysłem jest przygotowanie tzw. plecaka ewakuacyjnego, zawierającego dokumenty, latarkę, zapas baterii, apteczkę oraz wodę i żywność na 2-3 dni. Unikaj zbliżania się do wezbranych rzek i potoków – nurt może być niezwykle silny i niebezpieczny.
Nadchodzące dni będą kluczowe dla bezpieczeństwa tysięcy ludzi i kondycji gospodarczej wielu regionów. To nie jest czas na brawurę, lecz na rozwagę i współpracę ze służbami. Każdy mieszkaniec zagrożonych obszarów powinien potraktować ostrzeżenia poważnie i być gotowym do działania.
