Rząd przygotowuje przełomowe przepisy, które mogą na zawsze zmienić polski system świadczeń. Już w 2025 roku dzieci zmarłych sportowców będą mogły odziedziczyć po nich emeryturę olimpijską, która wynosi blisko pięć tysięcy złotych miesięcznie i jest zwolniona z podatku. To pierwsza taka sytuacja w historii Polski, gdzie świadczenie emerytalne będzie mogło być przekazane dzieciom. Inicjatywa jest bezpośrednią odpowiedzią na tragiczną historię polskiego paraolimpijczyka, którego śmierć ujawniła lukę w prawie.
Projekt nowelizacji ustawy o sporcie, przygotowany przez Ministerstwo Sportu i Turystyki, zakłada, że dzieci medalistów olimpijskich, paraolimpijskich oraz igrzysk głuchych zyskają prawo do świadczenia po śmierci rodzica. Chociaż zmiana dotyczy wąskiej grupy, stanowi bezprecedensowy krok w kierunku zabezpieczenia finansowego rodzin wybitnych reprezentantów Polski. Nowe przepisy mają wejść w życie już w przyszłym roku, a rząd ma zająć się projektem w najbliższych miesiącach.
Tragedia, która stała się impulsem do zmian
Bezpośrednią inspiracją dla rządu była poruszająca historia Michała Dąbrowskiego, dwukrotnego medalisty XVII Letnich Igrzysk Paralimpijskich w Paryżu 2024 w szermierce na wózku. Sportowiec zmarł w listopadzie ubiegłego roku, osierocając dwoje małych dzieci w wieku 3 i 9 lat. Jak podał portal rp.pl, po jego śmierci rodzina natychmiast straciła prawo do emerytury olimpijskiej, która wynosiła prawie 5000 zł miesięcznie i stanowiła kluczowe źródło utrzymania.
Sytuacja ta zwróciła uwagę opinii publicznej i polityków. Minister sportu Sławomir Nitras, po spotkaniu z wdową po medaliście, Barbarą Dąbrowską, już w styczniu zapowiedział pilne prace nad zmianą przepisów. Jak czytamy w uzasadnieniu projektu, cytowanym przez Biznes.wprost.pl, historia paraolimpijczyka „wykazała brak rozwiązań systemowych w przypadku przedwczesnej śmierci osób, które osiągnęły ogromny sukces sportowy”. Tragedia rodziny Dąbrowskich stała się katalizatorem dla stworzenia mechanizmu, który ma chronić inne rodziny w podobnej sytuacji.
Kto dokładnie skorzysta na nowych przepisach?
Nowe prawo nie będzie dotyczyło wszystkich. Możliwość dziedziczenia świadczenia zostanie ograniczona do bardzo wąskiej i precyzyjnie zdefiniowanej grupy. Jak wyjaśnia portal Money.pl, zmiany obejmą wyłącznie dzieci medalistów olimpijskich, paraolimpijskich oraz igrzysk głuchych, którzy za swoje osiągnięcia otrzymywali tzw. emeryturę olimpijską.
Prawo do tego specjalnego świadczenia mają sportowcy, którzy zdobyli co najmniej jeden medal na jednej z tych imprez. Obecnie, według danych przytaczanych przez Biznes.wprost.pl, świadczenie to pobiera blisko 600 osób. Od 1 stycznia 2025 roku jego wysokość wynosi 4967,95 zł brutto miesięcznie. Co kluczowe, kwota ta jest całkowicie zwolniona z podatku dochodowego oraz składek na ubezpieczenie społeczne i zdrowotne, co oznacza, że cała suma trafia do beneficjenta.
Projekt zakłada, że prawo do dziedziczenia będą miały zarówno dzieci własne, jak i przysposobione przez sportowców, którzy w chwili śmierci pobierali świadczenie lub spełniali warunki do jego otrzymania. To fundamentalna zmiana, ponieważ do tej pory emerytura olimpijska była świadczeniem osobistym, które wygasało wraz ze śmiercią sportowca.
Warunki i ograniczenia. Do kiedy dzieci będą otrzymywać pieniądze?
Projekt nowelizacji ustawy precyzuje, na jakich zasadach dzieci będą mogły otrzymywać pieniądze po zmarłym rodzicu-medaliście. Zgodnie z informacjami portalu rp.pl, świadczenie będzie przysługiwało dzieciom do momentu ukończenia przez nie 16. roku życia. Ten okres może zostać wydłużony, jeśli dziecko kontynuuje naukę w szkole.
W przypadku kontynuacji edukacji, świadczenie będzie wypłacane nie dłużej niż do osiągnięcia 25 lat życia. Ustawodawca przewidział jednak wyjątek: jeśli w momencie ukończenia 25 lat dziecko jest na ostatnim roku studiów wyższych, prawo do świadczenia zostanie przedłużone do końca tego roku akademickiego. Jak zaznacza Polsatnews.pl, szczegółowe warunki, jakie będą musiały spełnić dzieci, aby przejąć świadczenie, zostaną doprecyzowane w toku dalszych prac legislacyjnych.
Warto również pamiętać, że emerytura olimpijska nie łączy się z innymi świadczeniami emerytalnymi. Oznacza to, że osoba uprawniona, która ma prawo do więcej niż jednego świadczenia (np. standardowej emerytury z ZUS), musi wybrać jedno z nich.
Harmonogram prac i wpływ na budżet państwa
Prace nad nowymi przepisami są już na zaawansowanym etapie. Zgodnie z rządowym wykazem prac legislacyjnych, ministrowie mieli zająć się projektem w drugim kwartale 2024 roku, a jego wejście w życie planowane jest na II kwartał 2025 roku. Po zatwierdzeniu przez Radę Ministrów, projekt trafi do Sejmu, gdzie przejdzie dalszą ścieżkę legislacyjną.
Wprowadzenie możliwości dziedziczenia emerytury olimpijskiej będzie wiązało się z dodatkowymi kosztami dla budżetu państwa, choć ze względu na wąską grupę uprawnionych, nie powinny być one znaczące. Ministerstwo Sportu i Turystyki podkreśla jednak społeczne znaczenie tej zmiany. W uzasadnieniu projektu, cytowanym przez Portalsamorzadowy.pl, czytamy: „Wydaje się zasadne wprowadzenie dalszej ochrony w postaci zabezpieczenia finansowego takich dzieci, które utraciły rodzica-sportowca wskutek śmierci”.
Ta nowelizacja to historyczny moment dla polskiego systemu ubezpieczeń. Choć dotyczy niewielkiej liczby osób, tworzy precedens, który może w przyszłości otworzyć dyskusję na temat dziedziczenia również innych świadczeń.
