Nadchodzi rewolucja dla polskich kierowców. Rząd potwierdził ostateczne daty wielkiej akcji wymiany dokumentów uprawniających do kierowania pojazdami. Osoby posiadające bezterminowe prawo jazdy będą musiały udać się do urzędu i złożyć wniosek o nowy dokument. Zmiany są nieuniknione i wynikają z konieczności dostosowania polskich przepisów do regulacji unijnych. Jak informuje Ministerstwo Infrastruktury, proces ten dotknie nawet 15 milionów Polaków, którzy otrzymali swoje uprawnienia przed 19 stycznia 2013 roku. Choć operacja rozpocznie się dopiero za kilka lat, już teraz warto wiedzieć, co dokładnie czeka kierowców, jakie dokumenty przygotować i z jakimi kosztami się to wiąże. To obowiązek, którego nikt nie uniknie, a kluczowe terminy zostały już oficjalnie ustalone.
Kogo dokładnie dotyczy obowiązkowa wymiana prawa jazdy?
Obowiązek wymiany prawa jazdy dotyczy bardzo szerokiej grupy kierowców. Kluczową datą jest 19 stycznia 2013 roku. Każdy, kto posiada dokument wydany przed tym dniem, będzie musiał go wymienić. Dotyczy to przede wszystkim posiadaczy tzw. bezterminowych praw jazdy, czyli dokumentów, na których w rubryce ważności nie wpisano daty końcowej. W praktyce oznacza to, że miliony Polaków, którzy zdawali egzaminy wiele lat temu i cieszyli się dożywotnimi uprawnieniami, staną przed koniecznością wizyty w urzędzie.
Zmiany te są konsekwencją wdrożenia unijnej dyrektywy, której celem jest ujednolicenie wzorów i zasad ważności praw jazdy na terenie całej Unii Europejskiej. Od 2013 roku w Polsce wydawane są już tylko dokumenty terminowe, z maksymalnym okresem ważności wynoszącym 15 lat. Teraz nadszedł czas, aby dostosować do tego standardu również starsze dokumenty. Jak potwierdziła Anna Szumańska z resortu infrastruktury w wypowiedzi dla portalu dziennik.pl, skala operacji jest ogromna. „Ustawa o kierujących pojazdami (art. 124) przewiduje, że prawa jazdy wydane przed 19 stycznia 2013 r., czyli tzw. bezterminowe, będą podlegać obowiązkowej wymianie w latach 2028-2033. Szacowana liczba dokumentów podlegających wymianie to około 15 mln sztuk” – przekazała przedstawicielka ministerstwa. Warto już teraz sprawdzić datę wydania swojego dokumentu, aby mieć pewność, czy obowiązek wymiany nas dotyczy.
Harmonogram wymiany. Kiedy trzeba iść do urzędu?
Proces wymiany bezterminowych praw jazdy został rozłożony na kilka lat, aby uniknąć paraliżu urzędów. Cała operacja ma zostać przeprowadzona w okresie od 2028 do 2033 roku. Oznacza to, że kierowcy mają jeszcze trochę czasu na przygotowanie, jednak nie warto odkładać tego na ostatnią chwilę. Rząd zdecydował się na pięcioletnie okno czasowe, aby umożliwić płynną obsługę milionów wniosków. Na ten moment nie podano jeszcze szczegółowego harmonogramu, który mógłby uzależniać termin wymiany od roku urodzenia kierowcy czy daty wydania dokumentu. Takie rozwiązania stosowano w przeszłości przy wymianie dowodów osobistych i jest prawdopodobne, że podobny mechanizm zostanie wdrożony i tym razem, aby rozłożyć obciążenie urzędów w czasie.
Kluczową informacją jest to, że wymiana jest obligatoryjna. Posiadanie starego, bezterminowego dokumentu po 2033 roku będzie równoznaczne z brakiem ważnych uprawnień do kierowania pojazdami. Dlatego tak ważne jest śledzenie komunikatów Ministerstwa Infrastruktury i lokalnych urzędów, które z pewnością będą informować o szczegółach, gdy termin rozpoczęcia akcji będzie się zbliżał. Nowe prawo jazdy, które otrzymają kierowcy, będzie już dokumentem terminowym, ważnym maksymalnie przez 15 lat. To fundamentalna zmiana, która wprowadza cykliczny obowiązek odnawiania uprawnień dla wszystkich.
Ile to kosztuje i jakie dokumenty przygotować? Krok po kroku
Wymiana prawa jazdy to nie tylko formalność, ale również wydatek. Obecnie opłata za wydanie nowego dokumentu wynosi 100 złotych. Do tego należy doliczyć opłatę ewidencyjną w wysokości 50 groszy. Trzeba jednak pamiętać, że do 2028 roku stawki te mogą ulec zmianie. Dodatkowym kosztem, który trzeba będzie ponieść, jest wykonanie aktualnego zdjęcia do dokumentu, co zwykle kosztuje od 30 do 50 złotych. Największą zmianą i potencjalnie największym kosztem może być jednak konieczność wykonania badań lekarskich.
Aby sprawnie załatwić sprawę w urzędzie, należy przygotować komplet dokumentów. Niezbędne będą:
- Wniosek o wydanie prawa jazdy – formularz jest dostępny w urzędzie lub na jego stronie internetowej.
- Aktualna fotografia – o wymiarach 35×45 mm, taka sama jak do dowodu osobistego.
- Dowód osobisty lub paszport – do wglądu w celu potwierdzenia tożsamości.
- Oryginał dotychczasowego prawa jazdy – które zostanie unieważnione.
- Potwierdzenie uiszczenia opłaty – za wydanie nowego dokumentu.
Wniosek wraz z załącznikami należy złożyć w wydziale komunikacji właściwym dla miejsca zamieszkania (starostwo powiatowe, urząd miasta lub urząd dzielnicy w przypadku Warszawy). Czas oczekiwania na nowy dokument wynosi zazwyczaj do 9 dni roboczych.
Co z badaniami lekarskimi? To kluczowa i kosztowna zmiana
Najważniejszą konsekwencją wymiany bezterminowego prawa jazdy na terminowe jest wprowadzenie obowiązku regularnych badań lekarskich. Do tej pory posiadacze starych dokumentów byli z tego zwolnieni, o ile nie mieli problemów zdrowotnych wpływających na zdolność prowadzenia pojazdów. Wraz z wymianą dokumentu to się zmieni. Każdy kierowca składający wniosek o nowe, terminowe prawo jazdy będzie musiał dołączyć do niego aktualne orzeczenie lekarskie stwierdzające brak przeciwwskazań do kierowania pojazdami.
Koszt standardowego badania lekarskiego dla kierowców kategorii amatorskich (np. B) wynosi obecnie 200 złotych. Oznacza to, że całkowity koszt wymiany dokumentu (opłata urzędowa + zdjęcie + badanie) może wynieść ponad 300 złotych. Co więcej, lekarz na podstawie stanu zdrowia pacjenta zdecyduje, na jak długo wyda orzeczenie. Choć maksymalny okres ważności prawa jazdy to 15 lat, osoby z wadami wzroku, cukrzycą czy problemami kardiologicznymi mogą otrzymać dokument ważny na 10, 5 lat, a nawet krócej. To oznacza, że wymiana w latach 2028-2033 zapoczątkuje dla milionów Polaków erę cyklicznych wizyt u lekarza i regularnego odnawiania uprawnień, co jest fundamentalną zmianą w porównaniu do dotychczasowego, „bezterminowego” statusu.
