Już tylko do końca sierpnia 2025 roku nauczyciele w Polsce mogą korzystać z wyjątkowego przywileju, który pozwalał im jednocześnie pracować w szkole i pobierać tzw. świadczenie kompensacyjne. Od 1 września 2025 roku ta możliwość bezpowrotnie zniknie, co oznacza koniec rozwiązania, z którego do tej pory korzystały tysiące pedagogów w całym kraju. To kluczowa zmiana, która wymusi na wielu nauczycielach podjęcie trudnej decyzji – kontynuacja pracy zawodowej albo świadczenie.
Świadczenie kompensacyjne, często nazywane „pomostem” do emerytury, stanowiło przez lata istotne wsparcie finansowe dla nauczycieli spełniających określone kryteria. Jego wygaszenie wpisuje się w szerszy trend zmian w systemie emerytalnym, mających na celu ujednolicenie uprawnień różnych grup zawodowych. Dla ponad 10 tysięcy osób, które obecnie pobierają to świadczenie, nadchodzące miesiące będą czasem ważnych rozstrzygnięć.
Koniec podwójnych świadczeń: Co się zmienia od września 2025?
Od 1 września 2025 roku wejdą w życie przepisy, które całkowicie znoszą możliwość łączenia pracy w placówkach oświatowych z pobieraniem świadczenia kompensacyjnego. Oznacza to, że nauczyciele, którzy do tej pory korzystali z obu źródeł dochodu, będą musieli dokonać wyboru. Przywilej ten, porównywany do emerytur pomostowych, od początku był projektowany jako rozwiązanie przejściowe i jego wygaszanie było kwestią czasu, wraz ze stopniowym wzrostem wieku emerytalnego nauczycieli.
Ta zmiana dotknie bezpośrednio tysiące pedagogów, którzy planowali swoją ścieżkę zawodową i finansową w oparciu o obecne regulacje. Eksperci podkreślają, że decyzja ta, choć przewidywana, może wywołać realne konsekwencje dla budżetów domowych wielu polskich nauczycieli. Ważne jest, aby wszyscy zainteresowani dokładnie zapoznali się z nowymi regulacjami i podjęli świadome decyzje przed upływem ostatecznego terminu.
Kto korzystał z „pomostu” do emerytury? Liczby i warunki
Z danych Zakładu Ubezpieczeń Społecznych (ZUS) wynika, że w maju 2025 roku świadczenie kompensacyjne pobierało 10,8 tys. osób, a jego przeciętna wysokość wynosiła 4183,39 zł. Warto zauważyć, że liczba uprawnionych systematycznie maleje – jeszcze rok wcześniej było to ponad 12 tys. nauczycieli, a w 2022 roku – 13,2 tys. To potwierdza, że przywilej ten miał charakter wygasający i jego znaczenie w systemie emerytalnym stopniowo zanikało.
Prawo do świadczenia mieli nauczyciele, którzy spełniali szereg warunków. Kluczowe było udokumentowanie co najmniej 30 lat stażu pracy, w tym 20 lat w zawodzie nauczyciela, a także zatrudnienie na minimum pół etatu. Wiek uprawniający do otrzymania świadczenia systematycznie rósł. W latach 2025–2026 kompensówkę mogły otrzymać kobiety po 56. roku życia i mężczyźni po ukończeniu 61 lat, co stanowiło istotne ułatwienie w przejściu na emeryturę.
Wyjątki dla nauczycieli z Ukrainy też dobiegają końca. Ważna data!
W związku z wojną w Ukrainie, od 2022 roku wprowadzono czasowe odstępstwa od ogólnych zasad. Nauczyciel pobierający świadczenie kompensacyjne mógł podjąć pracę w szkole jako pomoc nauczyciela w oddziałach przygotowawczych dla uczniów z Ukrainy, a także jako nauczyciel języka polskiego. To rozwiązanie miało na celu wsparcie adaptacji dzieci uchodźców do polskiego systemu edukacji, zapewniając im niezbędne wsparcie językowe i pedagogiczne.
Te specjalne przepisy, które dawały nauczycielom większą elastyczność w łączeniu świadczenia z pracą, również przestają obowiązywać z końcem sierpnia 2025 roku. Oznacza to, że nauczyciele zaangażowani w pomoc uczniom z Ukrainy, którzy jednocześnie pobierali świadczenie kompensacyjne, również znajdą się przed koniecznością wyboru między pracą a świadczeniem. Jest to kolejna zmiana, która podkreśla finalny charakter wygaszania tego przywileju.
Co dalej dla nauczycieli? Finansowanie i przyszłość systemu
Świadczenia kompensacyjne, w przeciwieństwie do standardowych emerytur, nie były finansowane ze składek, lecz bezpośrednio z budżetu państwa. To podkreśla ich odmienny charakter i cel – stanowiły one specyficzny mechanizm wsparcia, a nie standardowe świadczenie ubezpieczeniowe. ZUS udostępniał nauczycielom specjalny kalkulator do prognozowania wysokości świadczenia, co pozwalało na lepsze planowanie przyszłości finansowej.
Teraz jednak ten przywilej dobiega końca. Nauczyciele, którzy do tej pory łączyli pracę w szkołach z pobieraniem świadczenia, będą musieli podjąć ostateczną decyzję: kontynuować pracę zawodową bez świadczenia lub przejść na świadczenie (jeśli spełniają pozostałe kryteria) i zakończyć aktywność zawodową. Eksperci zgodnie podkreślają, że wygasanie kompensówek to element szerszego trendu reform systemu emerytalnego, mającego na celu wyrównanie uprawnień wszystkich grup zawodowych i zapewnienie jego długoterminowej stabilności.
