Rząd Donalda Tuska szykuje drastyczną zmianę, która uderzy w portfele milionów Polaków. Do Kancelarii Premiera trafiła już nowa ustawa Ministerstwa Finansów, zakładająca znaczące podwojenie tzw. opłaty cukrowej. Choć oficjalnie celem jest troska o zdrowie obywateli, rzeczywistość jest brutalna: od 1 stycznia 2026 roku ceny słodzonych napojów i energetyków wzrosną nawet o kilkadziesiąt procent. To kolejny cios w domowe budżety, który ma wymusić zmianę nawyków konsumenckich, ale przede wszystkim – zasilić państwową kasę.
Ta decyzja to nie tylko formalność. To zapowiedź drożyzny, która dotknie każdego, kto regularnie sięga po ulubioną colę, sok czy napój energetyczny. Eksperci już teraz przewidują, że podwyżki mogą sięgnąć ponad złotówki na jednej butelce, co w skali miesiąca oznacza znaczące dodatkowe wydatki. Czy jesteśmy gotowi na to, by za chwilę za popularny napój zapłacić niemal dwa razy więcej? Rząd liczy, że tak, a jednocześnie ma nadzieję, że Polacy zaczną masowo wybierać wodę zamiast słodkich alternatyw.
Podwojona opłata cukrowa – co to oznacza dla Twojego portfela?
Obowiązujący od 2020 roku podatek cukrowy miał być narzędziem do walki z nadmiernym spożyciem cukru. Początkowo przyniósł efekt – sprzedaż słodzonych napojów spadła o imponujące 19%. Niestety, radość trwała krótko. Po zaledwie dwóch latach konsumenci przyzwyczaili się do nowych cen, a sprzedaż wróciła do poziomu sprzed wprowadzenia opłaty. Ministerstwo Finansów, obserwując ten trend, uznało, że obecne stawki są po prostu zbyt niskie, by skutecznie oddziaływać na zachowania Polaków.
Projekt nowelizacji, który trafił już do premiera Donalda Tuska, zakłada drastyczne podniesienie wszystkich składowych opłaty. Od 2026 roku:
- Część stała, naliczana za litr napoju, wzrośnie z 0,50 zł do 0,70 zł.
- Część zmienna, za każdy gram cukru powyżej 5 g/100 ml, podskoczy z 0,05 zł do 0,10 zł.
- Najbardziej odczuwalny będzie wzrost dodatku za kofeinę lub taurynę – z symbolicznych 0,10 zł do aż 1,00 zł.
- Maksymalna opłata za litr napoju, która obecnie wynosi 1,20 zł, zostanie podniesiona do 1,80 zł.
Te liczby oznaczają, że na przykład za butelkę popularnego napoju energetycznego czy słodkiego napoju gazowanego zapłacimy nawet o złotówkę więcej niż dotychczas. To realny cios dla budżetu, szczególnie dla osób, które regularnie sięgają po takie produkty.
Dlaczego rząd podnosi stawkę? Zdrowie czy budżet?
Resort finansów nie ukrywa, że głównym argumentem za podwyżką jest troska o zdrowie Polaków i konieczność ograniczenia spożycia cukru. Wiceminister finansów Jarosław Neneman, odpowiedzialny za projekt, podkreśla, że „podatki behawioralne” muszą być na tyle odczuwalne, by faktycznie działały wychowawczo na konsumentów. W obliczu rosnących wskaźników otyłości i chorób dietozależnych, rząd widzi w tym rozwiązaniu szansę na poprawę kondycji zdrowotnej społeczeństwa.
Jednakże, za kulisami tej szlachetnej intencji kryje się także pragmatyczny cel – zwiększenie wpływów do budżetu państwa. W dobie rosnących wydatków i poszukiwania nowych źródeł finansowania, podniesienie opłat za produkty uznawane za „niezdrowe” jest politycznie znacznie łatwiejsze do uzasadnienia niż, na przykład, podniesienie VAT czy podatku PIT. Rząd liczy, że miliardy złotych, które wpłyną do kasy państwowej, pomogą w realizacji innych programów, jednocześnie usprawiedliwiając to dbałością o dobro publiczne. To sprytne połączenie celów zdrowotnych z fiskalnymi, które ma przynieść podwójne korzyści dla państwa.
Cukier w polskiej diecie: Alarmujące dane i skutki dla zdrowia
Argumenty zdrowotne rządu nie są bezpodstawne. Dane dotyczące spożycia cukru w Polsce są alarmujące. Według prof. Pawła Bogdańskiego, wybitnego specjalisty w leczeniu otyłości, przeciętny Polak spożywa dziennie aż 125 gramów cukru. To równowartość całej cukiernicy! Co więcej, ponad połowa tej zatrważającej ilości pochodzi właśnie z napojów słodzonych. To właśnie dlatego, zdaniem ekspertów, podatek cukrowy, choć bolesny dla portfela, ma swoje uzasadnienie w walce o zdrowie narodu.
Cukier, jak ostrzegają naukowcy, działa na mózg podobnie jak alkohol, aktywując układ nagrody i prowadząc do silnego uzależnienia. Konsekwencje nadmiernego spożycia są długofalowe i poważne. Najnowsze badania przeprowadzone przez naukowców z izraelskiego Instytutu Technion wykazały, że cukier nie tylko przyczynia się do otyłości i cukrzycy, ale także osłabia odporność organizmu i zaburza mikrobiom jelitowy, co ma bezpośredni wpływ na ogólny stan zdrowia. Wzrost opłaty ma być więc nie tylko karą za złe nawyki, ale także bodźcem do ich zmiany, chroniąc Polaków przed długoterminowymi skutkami zdrowotnymi.
Harmonogram zmian: Kiedy nowe ceny staną się faktem?
Projekt ustawy, który zakłada podwojenie opłaty cukrowej, jest już na zaawansowanym etapie legislacyjnym. Po tym, jak trafił do Kancelarii Premiera, kolejnym krokiem jest jego przyjęcie przez Radę Ministrów. Następnie dokument zostanie skierowany do Sejmu, gdzie będzie musiał uzyskać poparcie większości parlamentarnej. Ostatnim etapem będzie podpis prezydenta. Ten proces może potrwać kilka miesięcy, ale biorąc pod uwagę determinację rządu, wejście w życie przepisów wydaje się przesądzone.
Jeśli wszystkie etapy legislacyjne przebiegną pomyślnie, nowe, wyższe stawki podatku cukrowego zaczną obowiązywać od 1 stycznia 2026 roku. Oznacza to, że konsumenci mają jeszcze nieco ponad rok na przygotowanie się na nadchodzące podwyżki. Rząd liczy, że w tym czasie Polacy zaczną świadomie zmieniać swoje nawyki żywieniowe, częściej sięgając po wodę czy niesłodzone napoje. Niezależnie od intencji, jedno jest pewne: od 2026 roku za słodkie napoje zapłacimy znacznie więcej, a decyzja ta z pewnością wywoła szeroką dyskusję społeczną.
