W Polsce planuje się wprowadzenie systemu kaucyjnego dla jednorazowych butelek z plastiku do 3 litrów, szklanych butelek wielorazowego użytku do 1,5 litra oraz metalowych puszek o pojemności do 1 litra. W ramach tego systemu, każdy konsument będzie musiał zapłacić kaucję w wysokości 50 groszy za każde takie opakowanie. Projekt rozporządzenia w sprawie wysokości kaucji dla poszczególnych rodzajów opakowań objętych systemem kaucyjnym został opublikowany na stronach Rządowego Centrum Legislacji.
Głównym celem wprowadzenia systemu kaucyjnego jest zachęcenie konsumentów do selektywnej zbiórki odpadów oraz ograniczenie ilości śmieci trafiających na wysypiska. Po oddaniu opakowania do specjalnego punktu zbiórki, konsument otrzyma zwrot kaucji. Taka praktyka pozwoli również na rozwój sektora recyklingu i przetwarzania odpadów, co z kolei przyczyni się do ochrony środowiska.
Projekt wprowadzenia systemu kaucyjnego dla opakowań jest częścią noweli ustawy o gospodarce opakowaniami i odpadami opakowaniowymi oraz ustawy o odpadach. Planowane rozwiązanie ma na celu wprowadzenie bardziej zrównoważonej gospodarki odpadami oraz zmniejszenie negatywnego wpływu na środowisko. Dzięki temu konsument będzie miał świadomość, że oddając opakowanie do punktu zbiórki, dokonuje pozytywnego działania dla ochrony środowiska.
Nowy system kaucyjny
Zgodnie z projektowaną nowelizacją system kaucyjny ma objąć butelki z tworzyw sztucznych jednorazowego użytku o pojemności do 3l, butelki szklane wielokrotnego użytku o pojemności do 1,5l oraz puszki metalowe o pojemności do 1l.
Według projektu noweli ustawy o gospodarce opakowaniami i odpadami opakowaniowymi oraz ustawy o odpadach, w Polsce ma zostać wprowadzony system kaucyjny obejmujący butelki z tworzyw sztucznych jednorazowego użytku o pojemności do 3 litrów, butelki szklane wielokrotnego użytku o pojemności do 1,5 litra oraz puszki metalowe o pojemności do 1 litra.
Przedsiębiorcy wprowadzający na rynek napoje w opakowaniach objętych kaucją będą zobowiązani do umieszczenia informacji o wysokości kaucji na tych opakowaniach, a sklepy uczestniczące w systemie będą musiały zwrócić pobraną przy zakupie kaucję w momencie zwrotu opakowań lub odpadów opakowaniowych. Kaucja wyniesie 50 groszy za opakowanie i będzie obowiązywać jednorazowe butelki z plastiku do 3 litrów, szklane butelki wielokrotnego użytku do 1,5 litra oraz metalowe puszki o pojemności do 1 litra.
Sklepy o powierzchni powyżej 200 metrów kwadratowych będą zobowiązane do zbiórki pustych opakowań i zwrotu kaucji, a dla mniejszych placówek będzie to dobrowolne, choć i tak będą musiały pobrać kaucję od objętych nią produktów. W innych krajach europejskich, na przykład w Chorwacji, wysokość kaucji wynosi 0,07 euro za opakowanie, w Niemczech 0,25 euro dla wszystkich rodzajów opakowań, a w Finlandii uzależniona jest od rodzaju opakowania.
Opłata produktowa dla firm
RCL opublikowało projekt rozporządzenia dotyczącego opłat produktowych dla różnych rodzajów opakowań. Opłaty te będą miały charakter sankcyjny i będą nakładane na przedsiębiorców, którzy nie osiągną wymaganego poziomu recyklingu odpadów opakowaniowych lub nie przystąpią do systemu kaucyjnego. Wymagania te są częścią projektowanej nowelizacji ustawy o gospodarce opakowaniami i odpadami opakowaniowymi oraz ustawy o odpadach.
Opłaty produktowe będą różnić się w zależności od rodzaju opakowania, a ich wysokość ma zależeć od kilku czynników, takich jak koszty recyklingu czy zużycie surowców wtórnych. Na przykład opłata za butelkę PET ma wynieść około 0,25 zł, za butelkę szklaną – 0,20 zł, a za puszkę metalową – 0,50 zł. Przedsiębiorcy będą zobowiązani do opłacenia tych opłat co miesiąc.
Projektowane opłaty produktowe mają na celu zachęcenie przedsiębiorców do stosowania bardziej przyjaznych dla środowiska opakowań i zwiększenie poziomu recyklingu. W ocenie skutków regulacji podano, że system opłat produktowych funkcjonuje już w kilku krajach europejskich, takich jak Niemcy czy Włochy.
Nowe przepisy mają wejść w życie od 1 stycznia 2025 roku.
Wiceminister klimatu i środowiska Jacek Ozdoba informował na początku marca, że resort zakończył już prace nad projektem w sprawie kaucji i został on przekazany do kancelarii premiera. Wyraził on wówczas nadzieję, że rząd w niedługim czasie zaakceptuje projekt. Zwracał ponadto uwagę, że pierwszym projektem, jaki musi zostać przyjęty, aby myśleć o systemie kaucyjnym, są rozwiązania dotyczące ograniczenia stosowania jednorazowego plastiku. W tym tygodniu Sejm głosować będzie poprawki Senatu do tej ustawy i trafi ona do podpisu prezydenta.
Zakłada ona m.in. roczne poziomy selektywnej zbiórki jednorazowych butelek plastikowych, jakie będą musieli osiągnąć producenci wprowadzający na rynek napoje w takich opakowaniach. Od 2025 r. będzie to 77 proc., a od 2029 r. – 90 proc.
