Ministerstwo Edukacji Narodowej przygotowało istotną nowelizację ustawy – Prawo oświatowe, która zakłada nadanie nauczycielom, wychowawcom i pracownikom pedagogicznym statusu funkcjonariusza publicznego. Propozycja ta ma na celu zwiększenie ochrony prawnej tej grupy zawodowej, podobnie jak ma to miejsce w przypadku posłów, senatorów czy sędziów. Nowe regulacje mają również istotny wpływ na kształtowanie autorytetu nauczycieli w przestrzeni publicznej i w środowisku szkolnym.
Co zakłada nowelizacja ustawy?
Projekt nowelizacji został opublikowany 14 kwietnia 2025 r. w wykazie prac legislacyjnych Rady Ministrów. Najważniejszym założeniem jest formalne uznanie nauczycieli, wychowawców oraz pracowników pedagogicznych za funkcjonariuszy publicznych.
W obecnym stanie prawnym nauczyciele nie są formalnie funkcjonariuszami publicznymi, chociaż podczas wykonywania obowiązków korzystają z podobnego reżimu ochronnego jak oni. Nadanie im oficjalnego statusu wiązać się będzie z istotnymi zmianami – surowszymi karami za naruszenie nietykalności cielesnej nauczyciela oraz za czynną napaść na niego podczas pełnienia obowiązków.
Projekt obejmuje nauczycieli zatrudnionych zarówno w placówkach publicznych, jak i niepublicznych: w przedszkolach, szkołach oraz innych jednostkach prowadzonych na podstawie ustawy Prawo oświatowe z dnia 14 grudnia 2016 r.
Nowe przepisy w Kodeksie karnym
W wyniku nowelizacji art. 115 § 13 Kodeksu karnego, który definiuje listę funkcjonariuszy publicznych, zostanie poszerzony o nauczycieli, wychowawców i pracowników pedagogicznych. Oznacza to, że wszelkie przestępstwa skierowane przeciwko tej grupie zawodowej będą traktowane z większą surowością.
Przede wszystkim za:
- czynną napaść na nauczyciela,
- naruszenie nietykalności cielesnej,
- groźby bezprawne,
będą grozić wyższe kary niż obecnie. Takie przepisy obowiązują dziś w przypadku funkcjonariuszy policji, strażaków czy sędziów.
Jednocześnie należy podkreślić, że nowe regulacje będą działały w obie strony. O ile nauczyciele zostaną objęci szczególną ochroną prawną, o tyle w przypadku przekroczenia przez nich uprawnień lub naruszenia prawa również będą ich obowiązywać surowsze standardy odpowiedzialności karnej.
Argumenty za zmianami
Ministerstwo Edukacji Narodowej argumentuje wprowadzenie zmian potrzebą zwiększenia bezpieczeństwa nauczycieli, którzy coraz częściej spotykają się z agresją ze strony uczniów czy rodziców.
Według resortu, nowelizacja:
- zwiększy bezpieczeństwo zawodowe nauczycieli,
- podniesie prestiż zawodu,
- wzmocni pozycję nauczyciela w relacjach z uczniami i rodzicami,
- przyczyni się do wzrostu szacunku społecznego wobec tej grupy zawodowej.
Warto zaznaczyć, że podobne rozwiązania funkcjonują już w przypadku przedstawicieli innych służb publicznych, dla których wykonywanie codziennych obowiązków niesie ryzyko kontaktu z agresywnym zachowaniem.
Kiedy zmiany wejdą w życie?
Ministerstwo Edukacji Narodowej zapowiada, że projekt nowelizacji ustawy ma zostać przyjęty przez Radę Ministrów w drugim kwartale 2025 roku.
Na chwilę obecną dokładna data wejścia w życie nowych przepisów nie została jeszcze określona. Można jednak przypuszczać, że nowe regulacje zostaną wdrożone jeszcze w 2025 roku, pod warunkiem sprawnego przebiegu procesu legislacyjnego.
Planowane zmiany w prawie oświatowym, wprowadzające status funkcjonariusza publicznego dla nauczycieli, mogą znacząco wpłynąć na poprawę bezpieczeństwa oraz wzmocnienie autorytetu tej grupy zawodowej. Jednocześnie zwiększą odpowiedzialność nauczycieli za przestrzeganie przepisów prawa podczas wykonywania obowiązków służbowych.
Jeśli projekt zostanie przyjęty i wejdzie w życie, nauczyciele w Polsce będą objęci podobnym poziomem ochrony jak policjanci, sędziowie czy urzędnicy państwowi, co stanowi istotny krok w kierunku poprawy warunków pracy w sektorze edukacji.
