Od 13 czerwca 2025 roku Zakład Ubezpieczeń Społecznych rozpocznie wydawanie decyzji administracyjnych dotyczących przyznania renty wdowiej – nowego świadczenia przysługującego osobom, które utraciły współmałżonka. Maksymalna wysokość renty może wynieść nawet 5636 zł miesięcznie, co czyni ją jednym z najistotniejszych instrumentów wsparcia dla samotnych seniorów w Polsce. Świadczenie zostało wprowadzone na mocy ustawy z dnia 26 lipca 2024 roku i stanowi przełom w polityce społecznej państwa wobec osób owdowiałych.
Na czym polega renta wdowia?
Renta wdowia to nowe świadczenie pieniężne z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych, przysługujące osobom, które utraciły współmałżonka i same pobierają emeryturę lub rentę. Jej celem jest zmniejszenie luki dochodowej, jaka pojawia się po śmierci partnera i utracie części wspólnego budżetu domowego.
Zgodnie z przepisami, wdowa lub wdowiec może:
- Zachować swoje świadczenie (np. emeryturę lub rentę) i pobierać 50% świadczenia po zmarłym małżonku,
- Przejść na świadczenie po zmarłym małżonku i zachować 50% własnego świadczenia,
- Wybrać korzystniejszy wariant (ten, który zapewni wyższy łączny dochód).
W praktyce oznacza to, że osoby, które same otrzymują wysokie świadczenie lub których zmarły małżonek pobierał znaczącą emeryturę, mogą liczyć na istotne podniesienie comiesięcznego dochodu, sięgające – jak wynika z oficjalnych danych – nawet 5636 zł miesięcznie w niektórych przypadkach.
Kto może skorzystać z renty wdowiej?
Świadczenie przysługuje osobom spełniającym warunki określone w ustawie z dnia 26 lipca 2024 roku o zmianie ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych. Kluczowe kryteria to:
- Posiadanie statusu wdowy lub wdowca po osobie, która pobierała emeryturę lub rentę z FUS,
- Posiadanie własnego prawa do świadczenia emerytalnego lub rentowego,
- Złożenie odpowiedniego wniosku do ZUS.
Warto zaznaczyć, że renta wdowia nie jest przyznawana automatycznie – konieczne jest złożenie wniosku i dołączenie wymaganych dokumentów (np. aktu zgonu współmałżonka, decyzji o przyznaniu świadczeń itp.).
Od kiedy i jak ZUS będzie rozpatrywał wnioski?
Zakład Ubezpieczeń Społecznych poinformował, że wydawanie decyzji administracyjnych w sprawie przyznania renty wdowiej rozpocznie się 13 czerwca 2025 roku. Wnioski można jednak składać już wcześniej, a ich rozpatrywanie nastąpi zgodnie z datą wpływu i zgodnością dokumentacji.
ZUS przygotował również specjalne procedury i formularze, które mają ułatwić seniorom aplikowanie o nowe świadczenie. Możliwe będzie również składanie wniosków elektronicznie – za pośrednictwem Platformy Usług Elektronicznych (PUE ZUS).
Wysokość świadczenia – komu przysługuje maksymalne 5636 zł?
Z danych przekazanych przez ZUS wynika, że maksymalna wysokość renty wdowiej wynosi obecnie 5636 zł brutto miesięcznie. Taka kwota przysługuje osobom, które:
- Pobierają własne świadczenie w wysokości zbliżonej do przeciętnej emerytury krajowej lub wyższe,
- A jednocześnie ich zmarły małżonek również pobierał wysoką emeryturę lub rentę.
Wysokość renty wdowiej będzie zależna od sumy i proporcji świadczeń małżonków, a także od tego, która z dostępnych opcji okaże się korzystniejsza dla wnioskodawcy.
W praktyce świadczenie może wynosić od kilkuset złotych miesięcznie do kilku tysięcy złotych, co może istotnie poprawić sytuację finansową samotnych seniorów.
Znaczenie renty wdowiej dla systemu emerytalnego
Wprowadzenie renty wdowiej stanowi jeden z największych systemowych kroków w polityce emerytalnej ostatnich lat. Ma ona przeciwdziałać ubóstwu i wykluczeniu finansowemu osób starszych, które często po śmierci współmałżonka zostają z bardzo ograniczonymi środkami.
Eksperci wskazują, że wdrożenie tego mechanizmu przybliża polski system do rozwiązań funkcjonujących w krajach Europy Zachodniej, gdzie tzw. „emerytury rodzinne” są standardowym elementem zabezpieczenia społecznego.
Z punktu widzenia ZUS, program ten będzie wymagał dodatkowych nakładów organizacyjnych i finansowych, ale ma przynieść długofalowe efekty społeczne, w tym zmniejszenie liczby osób starszych żyjących w ubóstwie.
Co dalej? Harmonogram i perspektywy
Na obecnym etapie najważniejsze są działania informacyjne i organizacyjne – ZUS prowadzi kampanię informacyjną, a także szkolenia dla pracowników obsługujących nowe wnioski. Seniorzy zainteresowani rentą wdowią powinni jak najszybciej zapoznać się z procedurą, przygotować dokumenty i złożyć wniosek do 13 czerwca 2025 roku lub w terminie późniejszym, zgodnie ze swoimi możliwościami.
W nadchodzących miesiącach można spodziewać się także pierwszych wypłat świadczeń, które – zgodnie z zapowiedziami – będą realizowane w trybie miesięcznym, razem z podstawową emeryturą lub rentą.
