W Polsce wchodzi w życie nowa ustawa, która umożliwia rezerwację numeru PESEL w celu ochrony przed kradzieżą tożsamości i potencjalnymi konsekwencjami takiego działania, jak np. zadłużenie. Minister cyfryzacji, Janusz Cieszyński, ogłosił rozpoczęcie procesu implementacji nowych przepisów od 17 listopada, które będą obowiązywać w pełni od 1 czerwca 2024 roku. Te zmiany znacząco wpłyną na procedury weryfikacyjne instytucji finansowych, notariuszy i sądów dotyczące tożsamości osób ubiegających się o różnego rodzaju zobowiązania prawne i finansowe.
Obecnie osoby poszkodowane przez kradzież tożsamości muszą udowodnić, że nie są stroną w zaciągniętych zobowiązaniach. Jednak zgodnie z nowymi regulacjami, ciężar ten zostanie zdjęty z barków ofiar. Jeśli zobowiązanie zostanie zawarte podczas gdy numer PESEL jest zastrzeżony, instytucje finansowe nie będą mogły egzekwować spłaty takiego długu.
Główne punkty nowej ustawy obejmują:
Zastrzeżenie numeru PESEL: Obywatele będą mogli zarezerwować swój numer PESEL w specjalnym rejestrze, co stanowi ochronę przed skutkami kradzieży tożsamości. W przypadku wykorzystania skradzionych danych do np. uzyskania kredytu, osoba, której dane zostały skradzione, nie będzie zobowiązana do spłaty takiego kredytu.
Obowiązek weryfikacji przez instytucje: Od 1 czerwca 2024 roku wszystkie instytucje finansowe, notariusze i sądy będą zobowiązane do sprawdzania tego rejestru przed udzieleniem pożyczki lub podpisaniem aktu notarialnego.
Zmiana ciężaru dowodowego: Obecnie to ofiara musi udowodnić, że to nie ona zaciągnęła zobowiązanie. Nowe przepisy zwalniają pokrzywdzonych z tego obowiązku. Jeśli zobowiązanie zostanie zaciągnięte na zastrzeżony numer PESEL, instytucja finansowa nie będzie mogła egzekwować spłaty długu.
Jak zarezerwować numer PESEL?
W Urzędzie Gminy: Można to zrobić osobiście.
Online: Poprzez stronę mobywatel.gov.pl, w sekcji „Twoje dane”, a następnie w Rejestrze Zastrzeżeń PESEL. Możliwe jest również cofnięcie zastrzeżenia online.
Kto będzie zobowiązany do weryfikacji zastrzeżenia?
- Banki i SKO
- Firmy pożyczkowe
- Firmy telekomunikacyjne
- Notariusze
- Sądy
Przykłady czynności wymagających weryfikacji
- Pożyczki
- Otwarcie rachunku bankowego
- Wydanie kredytu lub pożyczki
- Wydanie karty kredytowej
- Leasing konsumencki
- Wydanie duplikatu karty SIM
- Sprzedaż nieruchomości
Korzyści z Nowych Przepisów
- Ochrona przed zaciąganiem zobowiązań finansowych na skradzione dane.
- Ograniczenie konsekwencji dochodzenia roszczeń wobec ofiar kradzieży tożsamości.
- Zmniejszenie liczby przestępstw związanych z użyciem cudzej tożsamości.
- Ograniczenie strat wynikających z wyłudzeń.
Te zmiany mają na celu zapewnienie większego bezpieczeństwa obywatelom i ograniczenie negatywnych konsekwencji kradzieży tożsamości. Jest to krok w kierunku poprawy ochrony danych osobowych i ograniczenia ryzyka finansowego dla ofiar tego typu przestępstw.
