W obliczu rosnących napięć międzynarodowych Szwecja i Finlandia podjęły kroki mające na celu przygotowanie swoich obywateli na ewentualne sytuacje kryzysowe, w tym konflikt zbrojny. Inicjatywa polega na dostarczaniu mieszkańcom szczegółowych broszur i poradników z instrukcjami, jak reagować w przypadku takich wydarzeń. W Polsce także rozważane są podobne działania, choć władze podchodzą do tego pomysłu z większą rezerwą.
Szwedzka broszura: 5 milionów gospodarstw objętych akcją
Szwecja rozesłała do około 5 milionów gospodarstw domowych broszury informujące o sposobach przygotowania na różne scenariusze, w tym atak z powietrza czy przerwy w dostawach energii i wody. Dokumenty zawierają również zalecenia dotyczące gromadzenia zapasów jedzenia i podstawowych artykułów na wypadek długotrwałych zakłóceń w funkcjonowaniu państwa.
Według Christiny Andersson, koordynatorki projektu, nowa wersja broszury zaktualizowana została na podstawie doświadczeń Ukrainy z wojny z Rosją. W porównaniu do edycji z 2018 roku, obecne wydanie kładzie większy nacisk na szczegółowe procedury ewakuacji oraz ochronę przed różnymi typami ataków, w tym nuklearnym.
Fiński poradnik online na czas wojny
W Finlandii władze postawiły na bardziej cyfrowe rozwiązanie, uruchamiając specjalny poradnik online, który instruuje obywateli, jak przygotować się na sytuacje kryzysowe. Zgodnie z zaleceniami, każdy mieszkaniec powinien zgromadzić zapasy żywności, wody i leków na minimum trzy dni, a także upewnić się, że posiada niezbędne środki bezpieczeństwa, takie jak latarki, baterie czy urządzenia do filtracji wody.
Polska zastanawia się nad własnymi działaniami
W Polsce temat przygotowań obywateli na sytuacje kryzysowe również jest przedmiotem debat w rządzie. Jak wskazał wiceszef MON, Cezary Tomczyk, resort obrony narodowej rozważa możliwość wprowadzenia broszur wzorowanych na szwedzkim modelu. Jednak, jak podkreślił, kluczowe jest, aby takie działania były wprowadzone stopniowo i odpowiedzialnie, bez niepotrzebnego wywoływania paniki.
Szef MSWiA, Tomasz Siemoniak, zaznaczył natomiast, że większy nacisk kładzie się obecnie na edukację w szkołach, uczelniach i przedsiębiorstwach, niż na masowe rozsyłanie materiałów informacyjnych. Dodał jednak, że możliwość dystrybucji broszur w przyszłości nie jest wykluczona.
Czy Polacy są gotowi na sytuacje kryzysowe?
Z badań CBOS z 2024 roku wynika, że tylko 27% Polaków posiada zapasy żywności na więcej niż tydzień, a zaledwie 12% deklaruje, że jest odpowiednio przygotowanych na długotrwałe przerwy w dostawie prądu lub wody. To dane, które w kontekście doświadczeń skandynawskich mogą skłonić polski rząd do większego zaangażowania w edukację obywateli.
Przygotowania w Europie – wspólna strategia?
Kwestie bezpieczeństwa ludności cywilnej stają się priorytetem w krajach europejskich, zwłaszcza w obliczu przedłużającej się wojny na Ukrainie. W Niemczech rząd przygotował liczący 1000 stron plan działań kryzysowych, który obejmuje m.in. modernizację schronów oraz usprawnienie systemów ostrzegania. Podobne inicjatywy mogą być inspiracją dla innych państw, w tym Polski.
