Zespół CERT Polska, odpowiedzialny za reagowanie na incydenty w polskiej cyberprzestrzeni, wydał pilne ostrzeżenie dotyczące nowej fali oszustw. Cyberprzestępcy podszywają się pod Polskie Górnictwo Naftowe i Gazownictwo (PGNiG) oraz inne spółki energetyczne, próbując wyłudzić dane do kart płatniczych. Schemat jest niezwykle groźny, ponieważ bazuje na zaufaniu do jednego z największych dostawców energii w kraju. Na celowniku znalazło się ponad 2,7 miliona Polaków, którzy korzystają z elektronicznych faktur. Oszuści wysyłają fałszywe wiadomości e-mail z informacją o rzekomej niedopłacie za gaz, grożąc konsekwencjami i nakłaniając do natychmiastowej reakcji. Chwila nieuwagi może prowadzić do utraty wszystkich oszczędności z konta bankowego. Eksperci apelują o wzmożoną czujność i dokładne weryfikowanie każdej wiadomości dotyczącej płatności.
Jak działa nowe oszustwo „na fakturę”? Krok po kroku
Mechanizm ataku, choć technicznie opiera się na znanym phishingu, został dopracowany w najdrobniejszych szczegółach, co czyni go wyjątkowo niebezpiecznym. Celem jest uśpienie czujności ofiary i skłonienie jej do podjęcia pochopnych działaów. Zrozumienie schematu działania przestępców to pierwszy krok do skutecznej obrony.
Wszystko zaczyna się od wiadomości e-mail, która na pierwszy rzut oka wygląda jak oficjalna korespondencja od PGNiG. Oszuści dbają o szatę graficzną, używają logo firmy i posługują się formalnym językiem. Kluczowym elementem jest jednak treść – e-mail nie zawiera faktury, lecz informację o rzekomej zaległości w rachunkach. Kwota jest zazwyczaj niewielka, co ma na celu zmniejszenie podejrzeń i zachęcenie do szybkiego uregulowania „długu”.
W treści wiadomości znajduje się link, który rzekomo prowadzi do systemu płatności. To najważniejszy element pułapki. Po kliknięciu ofiara nie trafia na prawdziwą stronę PGNiG, lecz na jej perfekcyjnie przygotowaną podróbkę. Strona phishingowa jest niemal identyczna z oryginałem. Jak wskazuje CERT Polska, przestępcy wykorzystują różne domeny, np. `odnowieniepl.com`, które mają zmylić użytkownika. Prawdziwy adres internetowy PGNiG to wyłącznie pgnig.pl. Na fałszywej stronie ofiara jest proszona o dokonanie płatności w celu uregulowania zaległości.
Możesz stracić wszystkie pieniądze. Oszuści celują w dane karty płatniczej
Głównym celem ataku jest kradzież wrażliwych danych finansowych. Fałszywa strona płatności została zaprojektowana tak, aby wyłudzić kompletne informacje z karty płatniczej. Ofiara jest proszona o wypełnienie formularza, w którym musi podać kluczowe dane, niezbędne do autoryzacji transakcji internetowych.
Przestępcy żądają wprowadzenia następujących informacji:
- Imię i nazwisko posiadacza karty
- Pełny, 16-cyfrowy numer karty płatniczej
- Data ważności karty (miesiąc i rok)
- Kod bezpieczeństwa CVV/CVC (trzycyfrowy numer z tyłu karty)
Podanie tych danych to prosta droga do katastrofy finansowej. Gdy informacje trafią w ręce oszustów, zyskują oni pełną kontrolę nad środkami powiązanymi z kartą. Mogą dokonywać zakupów w internecie, dodawać kartę do swoich portfeli cyfrowych (np. Google Pay, Apple Pay) lub obciążać rachunek w inny sposób. Ich jedynym ograniczeniem stają się dzienne i kwotowe limity transakcyjne ustawione na koncie. Jeśli systemy bezpieczeństwa banku nie wykryją podejrzanej aktywności, przestępcy mogą systematycznie czyścić konto aż do ostatniego grosza. Co gorsza, w kolejnym kroku oszuści często proszą o podanie dodatkowych danych osobowych, takich jak adres zamieszkania, data urodzenia czy numer telefonu, które mogą posłużyć do dalszych wyłudzeń lub kradzieży tożsamości.
CERT Polska i PGNiG ostrzegają. Jak się chronić przed atakiem?
Zarówno CERT Polska, jak i dostawcy energii apelują o zachowanie szczególnej ostrożności. Ochrona przed tego typu atakami opiera się na kilku prostych, ale fundamentalnych zasadach cyberbezpieczeństwa. Najważniejsza jest świadomość zagrożenia i sceptyczne podejście do każdej nieoczekiwanej wiadomości dotyczącej pieniędzy.
Aby nie paść ofiarą oszustwa, należy bezwzględnie przestrzegać poniższych reguł. Po pierwsze, zawsze weryfikuj adres e-mail nadawcy oraz domenę w linku. Nie ufaj nazwie wyświetlanej – kliknij w nią, aby zobaczyć pełny adres. Przed kliknięciem w jakikolwiek link, najedź na niego kursorem myszy (bez klikania), aby zobaczyć, dokąd faktycznie prowadzi. Po drugie, nie działaj pod presją czasu. Oszuści celowo tworzą poczucie pilności, grożąc odłączeniem gazu czy naliczeniem karnych odsetek. Prawdziwe firmy dają klientom czas na wyjaśnienie sprawy.
Najbezpieczniejszą metodą weryfikacji stanu płatności jest logowanie się bezpośrednio na swoje konto klienta. Nigdy nie korzystaj z linków zawartych w mailach czy SMS-ach. Zamiast tego, ręcznie wpisz w przeglądarce oficjalny adres strony swojego dostawcy (np. `pgnig.pl`), zaloguj się i tam sprawdź saldo oraz historię rachunków. Pamiętaj o złotej zasadzie: nigdy nie podawaj pełnych danych karty płatniczej na stronie, na którą trafiłeś z podejrzanego linku. Jeśli masz jakiekolwiek wątpliwości, skontaktuj się z infolinią swojego dostawcy gazu lub prądu.
Rząd upraszcza rachunki, a oszuści wykorzystują zamieszanie
Paradoksalnie, fala oszustw zbiega się w czasie z działaniami rządu mającymi na celu uproszczenie relacji między konsumentami a firmami energetycznymi. Ministerstwo Klimatu i Środowiska prowadzi prace nad tzw. pakietem deregulacyjnym, który ma wprowadzić bardziej przejrzyste i zrozumiałe rachunki za prąd i gaz. Celem jest także promowanie cyfrowej komunikacji, co ma być wygodniejsze dla klientów i bardziej ekologiczne.
Niestety, każdy okres przejściowy i każda zmiana w utrwalonych procedurach tworzą pole do nadużyć. Cyberprzestępcy doskonale wykorzystują chaos informacyjny i niepewność konsumentów związaną z nowymi regulacjami. Podszywając się pod oficjalne komunikaty, liczą na to, że odbiorcy uznają fałszywą wiadomość za element wprowadzanych zmian. Właśnie dlatego tak ważne jest, aby w obecnym czasie podchodzić do wszelkiej korespondencji od dostawców mediów ze zdwojoną ostrożnością.
Zanim nowe, uproszczone wzory rachunków wejdą w życie, Polacy muszą polegać na własnej czujności. Kampanie takie jak ta opisana przez CERT Polska pokazują, że cyfryzacja usług, choć niesie wiele korzyści, otwiera również nowe furtki dla przestępców. Kluczem do bezpieczeństwa jest edukacja i stosowanie podstawowych zasad higieny cyfrowej przy każdej operacji finansowej w sieci.
