Czy gotówka w Polsce zniknie na zawsze. Będą zmiany

Od kilku lat temat rezygnacji z gotówki i pełnej cyfryzacji płatności wzbudza w Polsce gorące dyskusje. Chociaż rząd i instytucje finansowe widzą w takich zmianach wiele korzyści, Polacy wciąż pozostają przywiązani do tradycyjnych form płatności. Co może oznaczać wprowadzenie systemu bezgotówkowego dla obywateli, przedsiębiorstw i całej gospodarki?

Gotówka kontra cyfrowe płatności – jak wygląda obecna sytuacja?

Według raportu Narodowego Banku Polskiego (NBP), w 2023 roku w Polsce było w obiegu ponad 380 miliardów złotych w gotówce. Chociaż liczba ta stale rośnie, coraz więcej transakcji odbywa się za pomocą kart płatniczych, aplikacji mobilnych czy BLIK-a. W 2023 roku aż 66% Polaków regularnie korzystało z płatności bezgotówkowych, co stanowi wzrost o 8% w porównaniu do roku poprzedniego.

Jednak badania pokazują, że około 30% społeczeństwa wciąż preferuje gotówkę, zwłaszcza osoby starsze oraz mieszkańcy mniejszych miejscowości.

Rządowe plany ograniczenia gotówki

Wprowadzenie pełnego systemu bezgotówkowego w Polsce byłoby zgodne z trendami widocznymi w innych krajach Europy. Szwecja, która już teraz działa niemal całkowicie bezgotówkowo, jest jednym z modeli do naśladowania. W Polsce jednak takie zmiany wymagają nie tylko czasu, ale i znaczącej edukacji społecznej.

Rząd planuje stopniowe ograniczanie użycia gotówki poprzez:

1. Obniżenie limitów płatności gotówkowych:
   Obecnie przedsiębiorcy mogą dokonywać transakcji gotówkowych do kwoty 15 tys. zł, ale planuje się obniżenie tego limitu do 8 tys. zł w najbliższych latach.
2. Promocję cyfrowych płatności:
   Współpraca z bankami i fintechami, by ułatwić dostęp do kont bankowych oraz płatności mobilnych, takich jak BLIK, który w 2023 roku obsłużył ponad 1,2 miliarda transakcji w Polsce.
3. Obligatoryjne wyposażenie przedsiębiorstw w terminale płatnicze:
   Programy takie jak Polska Bezgotówkowa wspierają przedsiębiorców w instalacji terminali, co już pozwoliło na zwiększenie dostępności płatności kartą w mniejszych sklepach i punktach usługowych.

Jednak wprowadzenie takiego systemu nie jest pozbawione wyzwań. Brak dostępu do gotówki może być problemem dla osób wykluczonych cyfrowo, które w Polsce wciąż stanowią około 13% społeczeństwa. Ponadto Polacy obawiają się utraty prywatności – aż 42% ankietowanych uważa, że cyfryzacja płatności zwiększa kontrolę rządu nad ich finansami.

Co o tym sądzą Polacy?

Chociaż liczba zwolenników płatności bezgotówkowych rośnie, aż 67% Polaków deklaruje, że chciałoby mieć możliwość wyboru pomiędzy gotówką a cyfrowymi metodami płatności. Wielu obawia się, że całkowite wyeliminowanie gotówki może prowadzić do uzależnienia od systemów bankowych, które nie zawsze są odporne na cyberataki czy awarie techniczne.

Przykład awarii BLIK-a w 2022 roku, która uniemożliwiła tysiącom użytkowników dokonanie płatności przez kilka godzin, pokazuje, jak ważna jest dywersyfikacja systemu płatności.

Pomimo planów rządu, całkowita rezygnacja z gotówki w Polsce wydaje się mało prawdopodobna w najbliższych latach. Zamiast tego możemy spodziewać się stopniowego ograniczania jej roli w gospodarce oraz dalszej popularyzacji cyfrowych metod płatności. Kluczowe będzie jednak znalezienie równowagi, która pozwoli uwzględnić potrzeby wszystkich grup społecznych.