W dniu 13 lutego 2025 roku, Trybunał Sprawiedliwości Unii Europejskiej (TSUE) wydał orzeczenie, które może znacząco wpłynąć na sytuację milionów polskich kredytobiorców. Wyrok dotyczy obowiązków informacyjnych banków wobec klientów i otwiera drogę do tzw. sankcji kredytu darmowego w przypadku ich naruszenia.
Obowiązki informacyjne banków pod lupą TSUE
TSUE orzekł, że w sytuacji, gdy bank nie dopełni obowiązku informacyjnego wobec konsumenta, może zostać pozbawiony prawa do naliczania odsetek. Dotyczy to zwłaszcza przypadków, gdy naruszenie to wpływa na zdolność konsumenta do oceny zakresu jego zobowiązania. Oznacza to, że niejasne lub niepełne informacje przekazywane przez banki mogą skutkować poważnymi konsekwencjami dla tych instytucji.
W praktyce, jeśli bank nie dostarczy konsumentowi pełnych i zrozumiałych informacji na temat warunków kredytu, konsument ma prawo domagać się uznania umowy za „darmowy kredyt”. Oznacza to, że kredytobiorca jest zobowiązany do spłaty jedynie pożyczonego kapitału, bez dodatkowych kosztów, takich jak odsetki, prowizje czy opłaty manipulacyjne.
Sankcja kredytu darmowego – co to oznacza dla konsumentów?
Sankcja kredytu darmowego to narzędzie ochrony konsumentów, które pozwala na spłatę wyłącznie kapitału kredytu, bez żadnych dodatkowych kosztów. Jest to możliwe w sytuacjach, gdy bank naruszy przepisy związane z udzielaniem kredytów konsumenckich, zwłaszcza w zakresie obowiązków informacyjnych.
W praktyce oznacza to, że jeśli bank nieprawidłowo informuje konsumenta o warunkach umowy lub stosuje niejasne zapisy, konsument ma prawo do skorzystania z tej sankcji. W efekcie kredyt staje się całkowicie darmowy, co znacząco ogranicza obciążenia finansowe kredytobiorcy.
Według radcy prawnego Wojciecha Bochenka, wyrok TSUE będzie miał istotne znaczenie dla blisko 18 milionów czynnie spłacanych kredytów w Polsce, których łączna wartość szacowana jest na około 190 miliardów złotych.
Oznacza to, że wielu kredytobiorców, którzy czują się poszkodowani przez niejasne lub niepełne informacje udzielone przez banki, może teraz dochodzić swoich praw na drodze sądowej, domagając się uznania ich umów za „darmowe kredyty”.
Jak skorzystać z sankcji kredytu darmowego?
Aby skorzystać z sankcji kredytu darmowego, konsument powinien:
- Przeanalizować umowę kredytową pod kątem ewentualnych naruszeń obowiązków informacyjnych przez bank.
- Zgromadzić dokumentację potwierdzającą brak lub niejasność informacji udzielonych przez bank.
- Skonsultować się z prawnikiem specjalizującym się w prawie konsumenckim w celu oceny sytuacji i podjęcia odpowiednich kroków prawnych.
Warto podkreślić, że każda sprawa jest indywidualna, dlatego niezbędna jest dokładna analiza konkretnej umowy kredytowej.
Najnowszy wyrok TSUE stanowi istotny krok w kierunku wzmocnienia ochrony konsumentów na rynku usług finansowych. Banki będą musiały zwrócić szczególną uwagę na przejrzystość i kompletność informacji przekazywanych klientom, aby uniknąć potencjalnych sankcji. Z kolei kredytobiorcy zyskują dodatkowe narzędzie do obrony swoich praw w przypadku nieuczciwych praktyk ze strony instytucji finansowych.
