W ostatnich latach coraz więcej osób korzysta z płatności elektronicznych, a gotówka stopniowo traci na znaczeniu. Jednak w sytuacjach kryzysowych – takich jak awarie systemów bankowych, problemy z infrastrukturą czy nawet globalne zawirowania gospodarcze – posiadanie fizycznych pieniędzy może okazać się kluczowe. Czy warto trzymać gotówkę na „czarną godzinę”, a jeśli tak, to ile i w jakiej formie?
Czy gotówka wciąż ma znaczenie?
Choć Polska jest krajem, w którym płatności bezgotówkowe cieszą się rosnącą popularnością, nadal istnieje wiele sytuacji, w których tradycyjne banknoty i monety pozostają niezastąpione. Według danych Narodowego Banku Polskiego (NBP), w 2024 roku aż 58% Polaków wciąż korzystało z gotówki jako podstawowej formy płatności. Dlaczego?
- Awaryjność systemów bankowych – Przypadki awarii terminali płatniczych czy problemów z siecią internetową sprawiają, że płatności kartą lub telefonem mogą być niemożliwe.
- Brak dostępu do środków w sytuacjach kryzysowych – Katastrofy naturalne, blackouty czy cyberataki mogą spowodować czasowy brak dostępu do środków zgromadzonych na kontach bankowych.
- Ograniczenia w wypłatach – Podczas kryzysów finansowych w różnych krajach zdarzały się przypadki zamrożenia kont lub limitowania wypłat gotówkowych przez banki.
Ile gotówki warto mieć w zapasie?
Eksperci ds. finansów osobistych sugerują, że warto mieć w domu pewną sumę gotówki na nieprzewidziane sytuacje. Jaką kwotę warto przechowywać?
- Kwota minimalna: 500 – 1000 zł – pozwala na pokrycie podstawowych wydatków, takich jak zakup żywności czy paliwa w razie nagłej potrzeby.
- Kwota optymalna: 3000 – 5000 zł – umożliwia spokojne funkcjonowanie przez kilka tygodni w razie problemów z dostępem do systemów bankowych.
- Kwota maksymalna: zależna od indywidualnych potrzeb, ale niezalecane jest trzymanie zbyt dużych sum w gotówce z uwagi na ryzyko kradzieży.
W jakiej formie trzymać gotówkę?
Nie wystarczy mieć zapasu gotówki – ważne jest także, w jakiej formie go przechowujemy.
- Banknoty o różnych nominałach – Warto mieć zarówno większe kwoty (np. 100, 200 zł), jak i mniejsze nominały (10, 20, 50 zł) na codzienne wydatki.
- Bezpieczne miejsce przechowywania – Gotówkę najlepiej trzymać w miejscu trudnym do odnalezienia przez osoby niepowołane, np. w sejfie.
- Częściowa dywersyfikacja – Nie trzymanie całej kwoty w jednym miejscu może być dobrym rozwiązaniem.
Czy trzymanie gotówki się opłaca?
Z punktu widzenia finansowego gotówka nie generuje żadnych zysków, ponieważ nie pracuje na siebie tak jak pieniądze trzymane na lokacie czy inwestowane w inne instrumenty finansowe. W dodatku w dobie wysokiej inflacji trzymanie większych sum w gotówce oznacza stopniową utratę wartości pieniądza.
Z drugiej strony posiadanie zapasu gotówki daje poczucie bezpieczeństwa i niezależności, co dla wielu osób może być ważniejsze niż ewentualne straty wynikające z inflacji.
Czy gotówka w Polsce może zniknąć?
Choć coraz częściej mówi się o przyszłości bezgotówkowej, gotówka nadal jest istotnym elementem gospodarki. Narodowy Bank Polski wielokrotnie podkreślał, że nie ma planów całkowitego wycofania gotówki z obiegu, a Polska nie zamierza podążać śladem Szwecji, gdzie liczba transakcji gotówkowych spadła do zaledwie kilku procent.
Tak, ale z rozsądkiem. Gotówka w sytuacjach kryzysowych może okazać się nieoceniona, zwłaszcza w przypadku awarii systemów bankowych czy nieprzewidzianych problemów. Warto mieć jej pewien zapas, ale jednocześnie pamiętać, że w dłuższym okresie trzymanie dużych sum w gotówce nie jest opłacalne.
