Od 1 marca 2025 roku uprawnieni emeryci mogą korzystać z ryczałtu energetycznego w wysokości 316,31 zł miesięcznie, co daje aż 3795,72 zł rocznie. To wsparcie jest całkowicie zwolnione z podatku dochodowego i podlega corocznej waloryzacji, co zabezpiecza jego realną wartość przed inflacją. Mimo znaczącej kwoty, wielu seniorów nie wykorzystuje tego dodatku, który może znacznie odciążyć ich budżety w dobie rosnących kosztów energii elektrycznej i ogrzewania.
Sytuacja finansowa przeciętnego polskiego emeryta to nie tylko wysokość podstawowej emerytury. System emerytalny oferuje szereg dodatkowych świadczeń, takich jak trzynasta i czternasta emerytura, które stały się ważnym wsparciem finansowym. Poza tym istnieje także ryczałt energetyczny, skierowany do konkretnych grup seniorów, przede wszystkim kombatantów, osób represjonowanych oraz żołnierzy przymusowo zatrudnianych w szczególnie trudnych warunkach. To właśnie oni mogą ubiegać się o ten dodatek, który w skali roku stanowi znaczące źródło dochodu.
Uprawnieni do ryczałtu energetycznego to przede wszystkim kombatanci, osoby represjonowane, a także żołnierze, którzy byli przymusowo zatrudnieni w kopalniach, kamieniołomach, zakładach pozyskiwania rud uranowych czy batalionach budowlanych. Wiele z tych osób pracowało w wyjątkowo ciężkich i niebezpiecznych warunkach, narażając swoje zdrowie i życie.
Co ważne, prawo do ryczałtu nie wygasa po śmierci osoby uprawnionej. Mogą z niego korzystać wdowy i wdowcy, pod warunkiem że pobierają emeryturę lub rentę. To istotne rozszerzenie kręgu beneficjentów sprawia, że świadczenie to ma szersze zastosowanie niż mogłoby się wydawać.
Procedura ubiegania się o ryczałt jest stosunkowo prosta. Pierwszym krokiem jest złożenie formularza ZUS_ERK dostępnego w placówkach Zakładu Ubezpieczeń Społecznych oraz na stronie internetowej ZUS. Wniosek można złożyć w dowolnym momencie, bez określonego terminu. Do wniosku należy dołączyć dokumenty potwierdzające uprawnienia. W przypadku kombatantów i osób represjonowanych jest to decyzja szefa Urzędu do spraw Kombatantów i Osób Represjonowanych, zaś żołnierze przymusowo zatrudnieni powinni dołączyć zaświadczenie z Wojskowej Komendy Uzupełnień. Wdowy i wdowcy przedstawiają odpowiednie dokumenty potwierdzające ich status jako członków rodziny uprawnionej osoby.
Po rozpatrzeniu wniosku ZUS wydaje decyzję o przyznaniu świadczenia. W przypadku pozytywnej decyzji ryczałt energetyczny jest wypłacany razem z podstawową emeryturą lub rentą, co ułatwia jego otrzymywanie.
Ryczałt energetyczny wyróżnia się na tle innych dodatków przede wszystkim zwolnieniem z podatku dochodowego, co oznacza, że cała kwota trafia do beneficjenta. Dodatkowo podlega on waloryzacji, dzięki czemu nie traci na wartości mimo inflacji. To szczególnie ważne w obecnych warunkach ekonomicznych, gdy koszty życia, a zwłaszcza energii, systematycznie rosną.
Historia tego świadczenia ma także wymiar symboliczny. Ryczałt energetyczny jest formą uznania dla osób, które w przeszłości poniosły szczególne koszty zdrowotne i materialne w związku ze swoją służbą dla państwa lub represjami. To nie tylko wsparcie finansowe, ale także wyraz wdzięczności państwa za poświęcenie i trudne doświadczenia tych grup społecznych.
W obliczu rosnących rachunków za energię elektryczną i ogrzewanie ten dodatek może znacznie poprawić komfort życia seniorów, zwłaszcza tych mieszkających w starszych budynkach, gdzie koszty ogrzewania bywają wysokie. Kwota przekraczająca 300 zł miesięcznie pomaga złagodzić ten wydatek i zmniejszyć obciążenia budżetowe.
Niestety świadomość o istnieniu i możliwości skorzystania z ryczałtu energetycznego jest wciąż niska wśród potencjalnych beneficjentów. Często osoby starsze nie wiedzą, że mają do niego prawo, a ich ograniczona mobilność i trudności z dostępem do informacji dodatkowo utrudniają złożenie wniosku. Dlatego istotne jest, by odpowiednie instytucje, takie jak ZUS, kontynuowały działania informacyjne skierowane do seniorów i ich rodzin.
W systemie świadczeń dla emerytów ryczałt energetyczny stanowi ważny element finansowego wsparcia obok takich dodatków jak dodatek kombatancki, dodatek kompensacyjny czy dodatek za tajne nauczanie. Wszystkie te świadczenia pomagają osobom starszym w poprawie warunków życia i zmniejszeniu obciążeń finansowych.
Warto też podkreślić, że prawo do ryczałtu energetycznego po zmarłym kombatancie lub żołnierzu przymusowo zatrudnianym przechodzi na wdowy i wdowców, co jest szczególnie ważne dla rodzin znajdujących się w trudnej sytuacji materialnej.
Zakład Ubezpieczeń Społecznych podejmuje działania edukacyjne i informacyjne, aby uprawnieni mieli łatwy dostęp do wiedzy o przysługujących im świadczeniach. Formularze oraz szczegółowe informacje dostępne są na stronach ZUS oraz w placówkach tej instytucji, gdzie można również uzyskać pomoc przy wypełnianiu dokumentów.
Podsumowując, ryczałt energetyczny to istotne, choć wciąż niedoceniane wsparcie finansowe dla wybranych grup emerytów. Kwota blisko 4000 zł rocznie, całkowicie zwolniona z podatku i waloryzowana, może realnie poprawić sytuację finansową seniorów w obliczu rosnących kosztów życia. Osoby uprawnione, a także ich rodziny, powinny rozważyć skorzystanie z tego świadczenia, które jest dostępne bezterminowo i w relatywnie prosty sposób.
