W ostatnich tygodniach widoczny jest gwałtowny wzrost zainteresowania gotówką wśród Polaków. Dane z sieci bankomatowej oraz analiz rynkowych jasno pokazują, że obywatele coraz częściej decydują się na wypłaty środków z kont. To odwrócenie kilkuletniego trendu cyfryzacji płatności może mieć głębokie konsekwencje nie tylko dla sektora bankowego, ale i dla polityki monetarnej państwa.
Wzrost wypłat z bankomatów: sygnał zmiany nastrojów?
Jak wynika z najnowszych danych operatorów bankomatów oraz banków komercyjnych, liczba wypłat gotówki w maju i czerwcu 2025 roku wzrosła o ponad 17% w porównaniu do analogicznego okresu rok wcześniej. W niektórych regionach Polski – szczególnie w południowo-wschodniej części kraju – wzrosty sięgały nawet 25%.
Taka dynamika może wskazywać na zmieniające się nastroje społeczne i wzrost niepewności co do stabilności finansowej. W dobie rosnącej inflacji, ryzyka geopolitycznego i niepokojów wokół polityki banków centralnych, wielu Polaków decyduje się na bardziej konserwatywne formy zarządzania swoimi finansami. Gotówka, postrzegana jako najbezpieczniejsza forma przechowywania pieniędzy w niepewnych czasach, wraca do łask.
Nie tylko seniorzy. Młodsze pokolenia również wypłacają
Co szczególnie interesujące, obecny trend nie dotyczy wyłącznie osób starszych, tradycyjnie preferujących gotówkę. Według analizy transakcji i danych bankowych, coraz więcej osób w wieku 25–39 lat decyduje się na regularne wypłaty środków z kont. Wzrost ten wynosi 12% w tej grupie wiekowej, co może świadczyć o szerszym społecznym odruchu zabezpieczania oszczędności „na wszelki wypadek”.
Część respondentów w badaniach jakościowych wskazuje na niskie zaufanie do banków komercyjnych, obawy przed możliwym wprowadzeniem ograniczeń w dostępie do środków lub większą kontrolą państwową nad przepływem pieniędzy.
Reakcje banków i sektora fintech
Wzrost zainteresowania gotówką stawia nowe wyzwania przed bankami i operatorami bankomatów. Niektóre z nich już reagują, zwiększając limity dziennych wypłat lub rozszerzając dostępność gotówki w oddziałach. Inne – przeciwnie – starają się zniechęcać do tego typu transakcji, wprowadzając prowizje za wypłaty powyżej określonych kwot lub promując korzystanie z płatności bezgotówkowych.
Firmy z sektora fintech z niepokojem obserwują rozwój sytuacji. W ostatnich latach wiele z nich inwestowało znaczne środki w rozwój systemów płatności mobilnych i elektronicznych portfeli. Jeśli trend powrotu do gotówki się utrzyma, może to zahamować ich rozwój oraz zmusić do rewizji modeli biznesowych.
Kontekst geopolityczny i makroekonomiczny
Nie bez znaczenia jest szerszy kontekst gospodarczy. Inflacja w Polsce w maju 2025 roku wyniosła 6,3%, a niepewność co do kierunku polityki Narodowego Banku Polskiego dodatkowo wpływa na decyzje obywateli. Dodatkowo, wojna na Ukrainie, napięcia wewnątrz Unii Europejskiej oraz globalna niestabilność rynków energetycznych sprawiają, że wiele osób zaczyna gromadzić gotówkę jako formę zabezpieczenia.
Dla niektórych ten trend jest porównywalny z sytuacją z marca 2020 roku, kiedy to w pierwszych tygodniach pandemii również zaobserwowano gwałtowny wzrost wypłat gotówki z banków i bankomatów. Jednak tym razem mamy do czynienia z procesem bardziej rozciągniętym w czasie i mniej emocjonalnym – to bardziej przemyślana strategia ostrożności, a nie paniczna reakcja.
Czy gotówka znów stanie się normą?
W opinii ekonomistów, obecny wzrost zainteresowania gotówką nie musi oznaczać trwałego odwrotu od cyfrowych form płatności. Może to być reakcja na szereg jednoczesnych czynników ryzyka, która – po ich osłabnięciu – ulegnie odwróceniu. Jednak warto zaznaczyć, że każde zachwianie zaufania do systemu bankowego ma długofalowe konsekwencje.
Jeśli trend się utrzyma, może to wpłynąć na:
- politykę Narodowego Banku Polskiego w zakresie emisji gotówki,
- decyzje legislacyjne dotyczące limitów transakcji gotówkowych,
- strategie banków komercyjnych w zakresie obsługi klienta i zarządzania płynnością.
Perspektywy na przyszłość
Powrót do gotówki może wymusić ponowne przemyślenie polityki pieniężnej i struktury rynku finansowego w Polsce. Zbyt szybkie odchodzenie od gotówki w ostatnich latach nie zostało zaakceptowane przez wszystkich obywateli, co pokazuje obecna reakcja społeczeństwa. Potrzeba bezpieczeństwa finansowego, niezależności i kontroli nad własnymi pieniędzmi może okazać się silniejsza niż wygoda płatności cyfrowych.
Eksperci sugerują, by uważnie obserwować kolejne miesiące – czy będzie to jedynie chwilowe odbicie, czy początek nowej epoki, w której gotówka znów stanie się pełnoprawnym i masowo wykorzystywanym narzędziem płatniczym.
