Krajobraz polskiej cyberprzestępczości finansowej osiągnął alarmujący poziom. Najnowszy raport Zespołu Reagowania na Incydenty Bezpieczeństwa Komputerowego przy Komisji Nadzoru Finansowego (CSIRT KNF) za 2024 rok maluje ponury obraz systematycznej ekspansji przestępców, którzy zagrażają oszczędnościom Polaków na niespotykaną dotąd skalę. W ciągu zaledwie dwunastu miesięcy cyberprzestępcy stworzyli i uruchomili ponad 51 tysięcy szkodliwych stron internetowych, co stanowi dramatyczny wzrost o 70% w porównaniu do roku poprzedniego. To sygnał, że walka o bezpieczeństwo naszych pieniędzy w sieci wkracza w nową, znacznie bardziej niebezpieczną fazę, napędzaną przez zaawansowane technologie i wyrafinowane metody manipulacji.
Skala zagrożenia jest bezprecedensowa. Szokujące dane KNF
Statystyki przedstawione przez CSIRT KNF nie pozostawiają złudzeń – mamy do czynienia z prawdziwą plagą. Liczba 51 000 oszukańczych witryn zarejestrowanych w 2024 roku jest porażająca, zwłaszcza gdy porównamy ją z danymi z lat ubiegłych. W 2023 roku zidentyfikowano 30 140 takich stron, a w 2022 roku – zaledwie 17 200. Oznacza to, że w ciągu zaledwie trzech lat liczba zagrożeń wzrosła niemal pięciokrotnie. To dowód na rosnącą profesjonalizację i możliwości technologiczne zorganizowanych grup przestępczych.
Prawdziwy obraz sytuacji staje się jeszcze bardziej wyrazisty, gdy uświadomimy sobie, że domeny zidentyfikowane przez zespół KNF stanowiły ponad połowę wszystkich niebezpiecznych serwisów umieszczonych na oficjalnej liście ostrzeżeń CERT Polska w minionym roku. Z łącznej liczby 92 279 wpisów, większość dotyczyła właśnie sektora finansowego. To jednoznacznie wskazuje, że to właśnie pieniądze Polaków stały się głównym celem cyberprzestępców operujących w naszym kraju.
Fałszywe inwestycje to główna pułapka. Jak działają oszuści?
Analiza struktury zagrożeń przeprowadzona przez ekspertów KNF pokazuje, że przestępcy skupili swoje wysiłki na jednym, wyjątkowo dochodowym typie oszustwa. Aż 89,4% wszystkich wykrytych zagrożeń, czyli 45 985 domen, to fałszywe platformy inwestycyjne. Obiecują one szybkie i ponadprzeciętne zyski z rzekomych inwestycji w akcje, kryptowaluty czy surowce, wykorzystując ludzką chęć pomnażania oszczędności.
Aby dotrzeć do jak największej liczby ofiar, oszuści prowadzą zmasowane kampanie promocyjne. Wykorzystują do tego media społecznościowe, płatne reklamy w wyszukiwarkach oraz popularne portale informacyjne. Ich reklamy są często precyzyjnie targetowane, trafiając do osób najbardziej podatnych, takich jak seniorzy, osoby w trudnej sytuacji materialnej czy początkujący inwestorzy. Poza dominującymi platformami inwestycyjnymi, przestępcy stosują również inne metody, takie jak fałszywe ankiety (4 030 przypadków) służące do wyłudzania danych, czy strony podszywające się pod firmy kurierskie (521 przypadków) i bramki płatnicze (125 przypadków).
Politycy, celebryci i AI. Nowe narzędzia w arsenale przestępców
Aby uwiarygodnić swoje oszustwa, cyberprzestępcy sięgają po coraz bardziej wyrafinowane metody socjotechniczne. W ponad jednej czwartej przypadków (26%) wykorzystywano bezprawnie wizerunki znanych polityków, tworząc fałszywe wywiady i rekomendacje. Podobny los spotkał celebrytów i ludzi biznesu (14% przypadków). Co istotne, oszuści chętnie podszywają się pod spółki Skarbu Państwa (11%), wiedząc, że instytucje państwowe cieszą się w Polsce dużym zaufaniem.
Największym zagrożeniem jest jednak nowa broń w ich arsenale – sztuczna inteligencja (AI). Nowoczesne algorytmy pozwalają na tworzenie niezwykle realistycznych materiałów, w tym fałszywych nagrań wideo (tzw. deepfake) ze znanymi osobami, które rzekomo zachęcają do inwestycji. AI służy także do generowania przekonujących tekstów, personalizacji ataków pod konkretną ofiarę i automatyzacji całego procesu oszustwa. To technologiczna rewolucja, która sprawia, że odróżnienie prawdy od fałszu staje się trudniejsze niż kiedykolwiek wcześniej.
Jak się chronić? Kluczowe zasady bezpieczeństwa finansowego
W obliczu tak zaawansowanych zagrożeń, kluczowa staje się nasza własna czujność i edukacja. Komisja Nadzoru Finansowego apeluje o stosowanie zasady ograniczonego zaufania. Oto kilka fundamentalnych kroków, które mogą uchronić Cię przed utratą pieniędzy:
- Bądź sceptyczny wobec cudownych ofert: Jeśli coś wydaje się zbyt piękne, by było prawdziwe – najprawdopodobniej jest oszustwem. Gwarantowane, wysokie zyski bez ryzyka nie istnieją.
- Weryfikuj tożsamość i licencje: Zanim powierzysz komuś pieniądze, sprawdź, czy dana firma znajduje się na liście podmiotów licencjonowanych przez KNF. Jednocześnie sprawdź listę publicznych ostrzeżeń KNF.
- Nigdy nie klikaj w podejrzane linki: Nie otwieraj linków z nieoczekiwanych wiadomości e-mail czy SMS. Zawsze wpisuj adres strony banku lub platformy inwestycyjnej ręcznie w przeglądarce.
- Chroń swoje dane: Nigdy nie udostępniaj nikomu swoich danych logowania do bankowości, numerów kart kredytowych ani kodów autoryzacyjnych. Prawdziwy pracownik banku nigdy o to nie poprosi.
- Uważaj na presję czasu: Oszuści często stosują taktyki wywierania presji, twierdząc, że oferta jest ograniczona czasowo. To sygnał alarmowy, by zachować szczególną ostrożność.
Cyberprzestępczość finansowa to dynamicznie rozwijające się zagrożenie, które dotyka setek tysięcy Polaków, prowadząc nie tylko do strat finansowych, ale i poważnych konsekwencji psychologicznych. W tej nierównej walce naszą najlepszą obroną jest wiedza, rozwaga i nieustanna czujność.
