ZUS kontroluje zwolnienia lekarskie w celu zweryfikowania, czy osoba objęta tym dokumentem faktycznie jest niezdolna do pracy z powodu choroby lub urazu. Kontrole takie przeprowadzane są na wniosek pracodawcy, osoby ubezpieczonej lub na podstawie wyboru losowego.
Podczas kontroli ZUS może skontaktować się z lekarzem wystawiającym zwolnienie w celu potwierdzenia jego autentyczności oraz zasięgnięcia informacji dotyczących stanu zdrowia osoby objętej tym dokumentem. ZUS może również przeprowadzić wizytę kontrolną w miejscu zamieszkania lub pobytu osoby objętej zwolnieniem lekarskim w celu potwierdzenia jej faktycznego stanu zdrowia.
Podczas kontroli ZUS może również sprawdzić, czy osoba objęta zwolnieniem lekarskim wykonywała w tym czasie jakieś dodatkowe zajęcia lub pracowała na czarno. ZUS może także przeprowadzić analizę danych medycznych osoby objętej zwolnieniem, w tym wyniki badań laboratoryjnych czy diagnozy stawiane przez lekarzy specjalistów.
W przypadku stwierdzenia, że osoba objęta zwolnieniem lekarskim nie jest faktycznie chora lub nieprawidłowo wykorzystuje czas, za który przysługuje jej wynagrodzenie chorobowe, ZUS może nałożyć na nią sankcje finansowe, a nawet zwrócić się o zwrot kosztów związanych z pobieraniem nienależnych świadczeń chorobowych.
W jaki sposób ZUS kontroluje zwolnienia lekarskie?
Pracownicy Zakładu Ubezpieczeń Społecznych dokonują kontroli w miejscu zamieszkania lub czasowego pobytu osoby będącej na zwolnieniu lekarskim. Przeprowadzenie czynności może się również odbyć w szpitalu. Co sprawdza kontrola ZUS? Pracownicy Zakładu Ubezpieczeń Społecznych określają, czy:
- pracownik nie wykorzystuje zwolnienia w sposób niewłaściwy z jego celem;
- pracownik przestrzega zaleceń lekarza;
- pracownik nie podejmuje innej pracy zarobkowej w trakcie trwania L4.
Czym skutkuje naruszenie zasad podczas kontroli?
Jeżeli kontroler z Zakładu Ubezpieczeń Społecznych stwierdzi jakiekolwiek naruszenie podczas wykonywanej kontroli (pracownik nie wykorzystuje zwolnienia we właściwy sposób lub podejmuje pracę zarobkową), to wówczas sporządzany jest odpowiedni protokół. Dokument ten powstaje zgodnie ze wzorem dostępnym w rozporządzeniu Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z dnia 27 lipca 1999 r.
W sprawie dokumentacji przeprowadzanych przez inspektorów Państwowej Inspekcji Pracy kontroli stanu bezpieczeństwa i higieny pracy oraz warunków pracy.
W protokole z kontroli zaznacza się między innymi datę i miejsce przeprowadzenia kontroli oraz okoliczności, które wzbudziły podejrzenia dotyczące nieprawidłowego korzystania ze zwolnienia lekarskiego. W protokole znajduje się również szczegółowy opis stanu zdrowia pracownika oraz ewentualnych działań, jakie podejmuje w celu jego poprawy.
Osoba kontrolowana ma prawo do zapoznania się z treścią sporządzonego protokołu oraz do zgłoszenia swoich uwag w ciągu 7 dni od otrzymania dokumentu. Jeśli pracownik nie zgadza się z treścią protokołu, może wnieść sprzeciw na piśmie.
Na podstawie sporządzonego protokołu z kontroli, ZUS może podjąć decyzję o odebraniu pracownikowi prawa do zasiłku chorobowego. W takim przypadku pracownik traci prawo do wynagrodzenia za czas objęty zwolnieniem lekarskim. ZUS może również nałożyć na pracownika karę finansową za nieprawidłowe wykorzystanie zwolnienia lekarskiego.
Warto zaznaczyć, że pracodawca również ma możliwość skontrolowania prawidłowości wykorzystania zwolnienia lekarskiego przez swojego pracownika. Pracodawca może w tym celu zlecić kontrolę ZUS-owi lub skorzystać z usług prywatnych firm specjalizujących się w przeprowadzaniu takich kontroli. W przypadku stwierdzenia naruszeń, pracodawca może podjąć decyzję o nałożeniu na pracownika odpowiedniej sankcji, w tym w skrajnych przypadkach – zwolnienia dyscyplinarnego z pracy.
