Rok 2025 przyniesie rewolucję dla tysięcy właścicieli kominków w Polsce. Choć widmo ogólnokrajowego zakazu palenia drewnem zostało zażegnane, w życie wchodzą rygorystyczne przepisy lokalne, które na zawsze zmienią zasady korzystania z domowego ognia. Już od 1 stycznia w wielu województwach posiadanie starego, nieefektywnego kominka będzie nielegalne i zagrożone wysoką grzywną. Dla wielu Polaków oznacza to konieczność podjęcia pilnych działań. Czasu jest coraz mniej, a ignorowanie nowych regulacji może kosztować nawet 5000 złotych. To już nie są ostrzeżenia, a konkretne zmiany w prawie, które dotkną właścicieli domów jednorodzinnych i mieszkań z kominkami. Sprawdzamy, kto musi przygotować się na wydatki i co dokładnie oznaczają nowe uchwały antysmogowe.
Rząd uspokaja, ale to gminy zadecydują. O co chodzi w nowych przepisach?
W ostatnich miesiącach wiele emocji wzbudziły zapowiedzi Ministerstwa Klimatu i Środowiska dotyczące ograniczenia spalania drewna. Resort uspokaja jednak, że planowane na trzeci kwartał 2025 roku rozporządzenie nie uderzy w indywidualnych użytkowników. Jego celem jest zakaz spalania pełnowartościowego drewna w dużych elektrociepłowniach i instalacjach energetycznych. Ma to chronić cenny surowiec dla przemysłu meblarskiego i budowlanego, a nie ograniczać możliwość ogrzewania domów.
To jednak tylko część prawdy. Kluczowe dla właścicieli kominków są wojewódzkie uchwały antysmogowe. To właśnie te lokalne akty prawne wprowadzają bezpośrednie zakazy i nakazy, które zaczną obowiązywać już za kilka miesięcy. Rząd centralny daje samorządom wolną rękę w walce o czyste powietrze, a te skrupulatnie z niej korzystają. W praktyce oznacza to, że brak ogólnopolskiego zakazu nie zwalnia nikogo z obowiązku dostosowania się do surowych norm regionalnych. To właśnie na poziomie województwa zapadają decyzje, które kominki staną się nielegalne.
„Ekoprojekt” to słowo klucz. Sprawdź, czy twój kominek jest legalny od 2025 roku
Najważniejszym terminem dla właścicieli kominków jest 1 stycznia 2025 roku. Od tego dnia w wielu regionach Polski, w tym w województwach mazowieckim, łódzkim i wielkopolskim, wejdzie w życie zakaz eksploatacji kominków i innych miejscowych ogrzewaczy pomieszczeń (tzw. kozy, piece kaflowe), które nie spełniają wymogów normy Ekoprojekt (Ecodesign).
Co to oznacza w praktyce? Każde urządzenie grzewcze na paliwo stałe musi posiadać certyfikat potwierdzający spełnienie rygorystycznych norm w zakresie emisji pyłów, tlenku węgla, tlenków azotu oraz organicznych związków gazowych. Ponadto norma Ekoprojekt określa minimalną sprawność cieplną urządzenia. Jeśli twój kominek został zainstalowany wiele lat temu i nie posiadasz do niego dokumentacji potwierdzającej zgodność z Ecodesign, z dużym prawdopodobieństwem od nowego roku jego użytkowanie będzie nielegalne. Dotyczy to przede wszystkim starych wkładów kominkowych z otwartą komorą spalania oraz urządzeń bezklasowych, potocznie nazywanych „kopciuchami”.
Dni smogowe, czyli dodatkowe ograniczenie. Kiedy nie wolno palić nawet w nowym kominku?
Spełnienie normy Ekoprojekt to nie wszystko. Wiele uchwał antysmogowych wprowadza dodatkowe obostrzenie – czasowy zakaz palenia w kominkach podczas tzw. dni smogowych. Taki alert ogłaszany jest, gdy stężenie szkodliwych pyłów PM10 w powietrzu przekroczy określony poziom (najczęściej 50 µg/m³). Co istotne, zakaz ten dotyczy zazwyczaj wszystkich urządzeń, nawet tych najnowocześniejszych i w pełni ekologicznych.
Palenie w kominku w celach rekreacyjnych w dniu z alarmem smogowym jest wówczas zabronione i może skutkować mandatem. Istnieje jednak ważny wyjątek od tej reguły. Zakaz nie obowiązuje, jeśli kominek lub piec stanowi jedyne źródło ciepła w budynku lub jeśli z przyczyn technicznych nie jest możliwe korzystanie z innego, bardziej ekologicznego ogrzewania. Warto jednak pamiętać, że to na właścicielu spoczywa obowiązek udowodnienia tego faktu podczas ewentualnej kontroli.
Jak uniknąć kary 5000 zł? Konkretne kroki dla właścicieli kominków
Bierność może być kosztowna. Mandat za używanie pozaklasowego kominka po wejściu w życie przepisów może wynieść od 500 do nawet 5000 złotych. Aby uniknąć dotkliwych kar, należy podjąć konkretne działania już teraz. Oto co trzeba zrobić:
- Sprawdź dokumentację urządzenia: Odszukaj tabliczkę znamionową na swoim kominku lub w jego dokumentacji technicznej. Znajdziesz tam informacje o klasie emisji i sprawności. Jeśli urządzenie spełnia normy Ekoprojekt, jesteś bezpieczny.
- Rozważ modernizację lub wymianę: Jeśli twój kominek jest stary i nie spełnia norm, masz dwa wyjścia. Pierwsze to wymiana wkładu kominkowego na nowoczesny, certyfikowany model. Drugim, często tańszym rozwiązaniem, może być doposażenie istniejącego urządzenia w specjalne systemy filtrujące, np. elektrofiltr, który ograniczy emisję pyłów do wymaganego poziomu.
- Śledź lokalne komunikaty: Regularnie sprawdzaj strony internetowe swojego urzędu gminy lub miasta oraz komunikaty Wojewódzkiego Inspektoratu Ochrony Środowiska. To tam znajdziesz informacje o dniach smogowych i obowiązujących w związku z nimi ograniczeniach.
Podsumowując, era beztroskiego palenia w kominkach dobiega końca. Rok 2025 stanowi przełom, po którym odpowiedzialność za jakość powietrza w jeszcze większym stopniu spocznie na właścicielach domów. Inwestycja w nowoczesne, ekologiczne urządzenie to nie tylko sposób na uniknięcie kar, ale także realny wkład w ochronę zdrowia swojego i sąsiadów.
