W polskim Senacie trwa burzliwa debata, która może diametralnie zmienić sposób finansowania Kościołów w Polsce. Na stole leży projekt ustawy wprowadzającej 8-procentowy podatek kościelny, potrącany bezpośrednio z wynagrodzeń osób deklarujących przynależność do wspólnot religijnych. To propozycja, która wywołuje skrajne emocje: od entuzjazmu zwolenników, widzących w niej szansę na większą przejrzystość, po obawy krytyków, którzy ostrzegają przed masowym odpływem wiernych i osłabieniem instytucji religijnych. Decyzje, które zapadną w najbliższych tygodniach, mogą mieć ogromny wpływ na portfele milionów Polaków i przyszłość relacji państwo-Kościół.
8% z pensji. Kto zapłaci „daninę od wiary”?
Projekt, potocznie nazywany „daniną od wiary”, zakłada, że obowiązek płacenia nowej opłaty dotyczyłby wyłącznie tych obywateli, którzy formalnie zadeklarują swoją przynależność do wybranego związku wyznaniowego. Co to oznacza w praktyce? Jeśli jesteś katolikiem, prawosławnym, protestantem czy wyznawcą innej religii i nie dokonasz formalnego wystąpienia, od Twojej pensji, niezależnie od formy zatrudnienia (umowa o pracę, zlecenie czy dzieło), potrącane będzie 8% wynagrodzenia brutto. To konkretna kwota, która dla osoby zarabiającej średnią krajową, czyli około 7500 zł brutto, oznaczałaby dodatkowe obciążenie w wysokości 600 zł miesięcznie. Pracodawcy mieliby obowiązek przekazywać te środki do urzędu skarbowego, a ten następnie przelewałby je na konta odpowiednich związków wyznaniowych. Jedynym sposobem na uniknięcie tej opłaty byłoby oficjalne zadeklarowanie ateizmu lub wystąpienie z organizacji religijnej, co dla wielu może być trudną decyzją. Warto podkreślić, że rozwiązanie to jest wzorowane na niemieckim modelu, gdzie podobny podatek funkcjonuje od lat i wynosi 8-9% podatku dochodowego.
Przejrzystość czy masowy odpływ? Główne argumenty debaty.
Zwolennicy nowego podatku, w tym autorzy petycji, argumentują, że obecny system finansowania Kościołów w Polsce jest archaiczny i nieprzejrzysty. Opiera się głównie na dobrowolnych datkach wiernych, zbiórkach na tacę (które według szacunków stanowią zaledwie około 30-40% wpływów parafii) oraz na dotacjach z budżetu państwa, których łączna suma w 2023 roku przekroczyła 2 miliardy złotych. Wprowadzenie podatku kościelnego miałoby przynieść rewolucyjną zmianę: jasne zasady, zwiększoną kontrolę publiczną nad finansami Kościołów i realne odzwierciedlenie liczby wiernych, którzy faktycznie wspierają swoje wspólnoty. To krok w stronę większej transparentności i odpowiedzialności finansowej. Z drugiej strony, krytycy pomysłu wyrażają poważne obawy. Wskazują, że wprowadzenie takiej daniny może doprowadzić do masowego formalnego występowania z Kościołów, co w dłuższej perspektywie drastycznie osłabi ich finansowanie. Szacuje się, że w ostatnich 10 latach liczba Polaków deklarujących przynależność do Kościoła katolickiego spadła o około 5 punktów procentowych, a wprowadzenie dodatkowej opłaty mogłoby przyspieszyć ten trend, prowadząc do finansowego kryzysu instytucji religijnych.
Co dalej z projektem? Kluczowe terminy i procedury.
Los kontrowersyjnego projektu jest teraz w rękach Senatu. Petycja została już skierowana do senackiej Komisji Petycji, która ma za zadanie ocenić jej zasadność i zdecydować, czy trafi pod obrady plenarne izby wyższej parlamentu. Na chwilę obecną nie wyznaczono jeszcze terminu posiedzenia w tej sprawie, co potęguje niepewność. Eksperci przewidują, że nawet jeśli Komisja Petycji pozytywnie zaopiniuje projekt, droga do jego uchwalenia będzie długa i wyboista. Jeżeli Senat ostatecznie przyjmie to rozwiązanie, będzie to dopiero pierwszy krok. Ostateczne słowo należeć będzie do Sejmu, który również będzie musiał przegłosować ustawę, a następnie do prezydenta, który ma prawo weta. Cały proces legislacyjny może trwać miesiącami, a nawet latami, ale sama debata w Senacie już teraz pokazuje, jak wielkie emocje budzi kwestia finansowania Kościołów w Polsce. Obserwuj nas w Google News, aby być na bieżąco z rozwojem sytuacji.
