Miliony kierowców muszą wymienić prawo jazdy. Dla tych roczników zbliża się ostateczny termin

Kierowcy posiadający starsze typy prawa jazdy muszą przygotować się na ich obowiązkową wymianę. W 2025 roku wygasa ważność kolejnych roczników dokumentów. Za brak aktualnego dokumentu grożą wysokie mandaty, a w skrajnych przypadkach – nawet utrata prawa do prowadzenia pojazdów.

Kogo dotyczy przymusowa wymiana prawa jazdy?

Obowiązek wymiany dokumentów wynika z przepisów wdrażanych przez Unię Europejską, które mają na celu ujednolicenie formatu prawa jazdy we wszystkich krajach członkowskich. Zmiana ta ma przede wszystkim podnieść bezpieczeństwo, utrudnić fałszerstwa i zapewnić łatwiejszą weryfikację dokumentów podczas kontroli drogowej.

W Polsce proces ten realizowany jest etapami – dotyczy kolejnych serii wydanych wcześniej praw jazdy. Kluczowe znaczenie ma tutaj data wydania dokumentu oraz okres jego ważności.

Do kiedy trzeba wymienić prawo jazdy?

Najbliższy ważny termin to 19 stycznia 2026 roku. Tego dnia kończy się ważność wszystkich praw jazdy wydanych przed 19 stycznia 2013 roku, które były bezterminowe lub miały nadany bardzo długi okres ważności. Chociaż wielu kierowców mogło sądzić, że ich dokumenty są „na całe życie”, nowe przepisy wykluczają bezterminowość.

Jeśli Twoje prawo jazdy zostało wydane przed 2013 rokiem, musisz je obowiązkowo wymienić do 18 stycznia 2026 roku włącznie. Po tej dacie dokument traci ważność i prowadzenie pojazdu bez jego wymiany będzie traktowane jak jazda bez uprawnień.

Kary za brak aktualnego prawa jazdy

Brak ważnego prawa jazdy podczas kontroli drogowej może skończyć się poważnymi konsekwencjami. Obecnie obowiązujące przepisy przewidują:

• Mandat do 1500 zł – za prowadzenie pojazdu z dokumentem, który utracił ważność.
• Zatrzymanie pojazdu i zakaz dalszej jazdy – funkcjonariusz może uniemożliwić kontynuowanie jazdy do czasu okazania ważnego dokumentu.
• Możliwość wszczęcia postępowania administracyjnego – w przypadku uporczywego ignorowania obowiązku wymiany.

Warto pamiętać, że brak aktualnego prawa jazdy nie jest drobnym wykroczeniem, zwłaszcza w świetle nowelizacji kodeksu drogowego, która zaostrzyła sankcje wobec kierowców łamiących przepisy.

Jak sprawdzić, czy Twoje prawo jazdy podlega wymianie?

Aby ustalić, czy jesteś objęty obowiązkiem wymiany prawa jazdy, należy:

1. Sprawdzić datę wydania dokumentu – jeśli przed 19 stycznia 2013 r., dokument z całą pewnością wymaga wymiany.
2. Zerknąć na termin ważności – wiele praw jazdy wydanych wcześniej miało status „bezterminowych” lub „dożywotnich”, które obecnie straciły moc.
3. Skorzystać z e-usług – profil zaufany umożliwia szybkie sprawdzenie statusu prawa jazdy w systemie CEPIK.

Jak wygląda procedura wymiany dokumentu?

Wymiana prawa jazdy nie jest skomplikowana, ale wymaga zachowania kilku formalności:

• Złożenie wniosku w urzędzie miasta lub starostwie powiatowym właściwym dla miejsca zamieszkania.
• Dołączenie aktualnego zdjęcia o wymiarach 35 x 45 mm.
• Wniesienie opłaty – obecnie wynosi ona 100 zł i 50 groszy.
• W przypadku braku zmian w stanie zdrowia kierowcy nie trzeba przechodzić dodatkowych badań lekarskich.

Proces trwa średnio od kilku dni do 2-3 tygodni, w zależności od lokalnych uwarunkowań urzędowych.

Cel zmian: bezpieczeństwo i cyfryzacja

Nowe prawa jazdy, które będą wydawane w miejsce dotychczasowych, są wykonane w ujednoliconym formacie kart plastikowych z mikrodrukiem i zabezpieczeniami UV. Zawierają także czytelniejsze oznaczenia kategorii i pole na chip – przygotowane na dalszą cyfryzację dokumentów.

Zmiany te mają również na celu przygotowanie systemu drogowego do wdrożenia tzw. cyfrowego prawa jazdy, które w przyszłości będzie dostępne w aplikacjach mobilnych, jak mObywatel.

Dlaczego nie warto czekać na ostatnią chwilę?

Do terminu obowiązkowej wymiany pozostało jeszcze ponad półtora roku, jednak resort infrastruktury zaleca, by nie zwlekać. Powody są konkretne:

• Dłuższy czas oczekiwania pod koniec okresu wymiany może skutkować kolejkami w urzędach.
• W przypadku nieprzewidzianych trudności (np. zagubiony dokument, błędy systemowe) kierowca może nie zdążyć w terminie, co automatycznie oznacza utratę ważności dokumentu.
• Mandaty nie będą anulowane, nawet jeśli wniosek o wymianę został złożony z opóźnieniem po 18 stycznia 2026 roku.

Co dalej?

Po zakończeniu obecnego etapu wymiany dokumentów resort infrastruktury zapowiedział, że wszystkie prawa jazdy w UE będą miały jeden wspólny wzór. Polska wdrożyła już ten format w 2013 roku, ale część kierowców nadal posługuje się starszymi wersjami.

W przyszłości planowana jest także pełna cyfryzacja uprawnień do kierowania pojazdami, co oznacza, że tradycyjna forma fizyczna dokumentu może zostać zastąpiona rozwiązaniami mobilnymi i elektronicznymi.