Od 1 grudnia 2024 roku zaczną obowiązywać nowe normy jakości węgla, które znacząco wpłyną na sposób ogrzewania gospodarstw domowych w Polsce. Zmiany te mają na celu ograniczenie emisji zanieczyszczeń powietrza, zwłaszcza pyłów i gazów szkodliwych dla zdrowia, które są głównymi sprawcami smogu. Według danych Centralnej Ewidencji Emisyjności Budynków (CEEB), w Polsce prawie połowa domów ogrzewanych jest paliwami stałymi, z czego dominującą rolę odgrywa węgiel. Wprowadzenie nowych norm jakościowych stanowi istotny krok w kierunku poprawy jakości powietrza.
Nowe regulacje prawne: szczegóły i terminy
Zgodnie z rozporządzeniem Ministra Klimatu i Środowiska oraz Ministra Przemysłu z 4 listopada 2024 roku, węgiel używany w gospodarstwach domowych będzie musiał spełniać określone standardy dotyczące kaloryczności, zawartości siarki, popiołu i wilgoci. Normy te będą wprowadzane stopniowo, aby dać czas na dostosowanie zarówno producentom, jak i użytkownikom.
Od 1 grudnia 2024 roku węgiel gruby (kostka, orzech) powinien mieć kaloryczność na poziomie co najmniej 22 GJ/t, zawartość siarki nie wyższą niż 1,5%, popiołu do 12%, a wilgoci do 18%. Z kolei węgiel średni, taki jak groszek, będzie musiał spełniać podobne parametry, ale z minimalną kalorycznością 23 GJ/t.
Co dalej? Harmonogram wprowadzania norm
Nowe przepisy będą obowiązywać w kilku etapach. Od 1 lipca 2025 roku parametry jakościowe węgla zostaną zaostrzone, wymagając np. minimalnej kaloryczności na poziomie 23 GJ/t i maksymalnej zawartości siarki ograniczonej do 1,4%. Kolejne zmiany zaplanowano na 2027, 2029 i 2031 rok. W ostatnim etapie, węgiel sortymentu grubego (kostka, orzech) oraz średniego (groszek) będzie musiał mieć kaloryczność co najmniej 24 GJ/t, zawartość siarki ograniczoną do 1,2%, popiołu do 10%, a wilgoci do 15%.
Dlaczego wprowadza się nowe normy jakościowe?
W Polsce jakość powietrza od lat jest jednym z najgorszych w Europie, a głównym źródłem problemu są emisje z sektora komunalno-bytowego, w tym zanieczyszczenia powstające w wyniku spalania niskiej jakości paliw. Wprowadzenie norm jakościowych dla węgla ma ograniczyć emisje pyłów PM10, PM2.5 oraz szkodliwych gazów, takich jak tlenki siarki i azotu.
Według danych Głównego Inspektoratu Ochrony Środowiska, w 2022 roku w Polsce średnioroczne stężenie pyłów PM10 przekraczało normy w kilkudziesięciu miastach. Ograniczenie spalania węgla o niskiej jakości powinno przyczynić się do poprawy sytuacji w kolejnych latach.
Wymagania dla miału i innych paliw węglowych
Zmiany dotyczą także miału węglowego. Od 2024 roku miał będzie musiał spełniać normy zbliżone do tych dla węgla grubego i średniego, z minimalną kalorycznością 24 GJ/t i zawartością siarki ograniczoną do 1,2%. Zakazane będzie stosowanie miału zawierającego muły węglowe lub flotokoncentraty.
Wpływ zmian na gospodarstwa domowe
Wprowadzenie nowych norm jakości węgla oznacza wyższe koszty dla gospodarstw domowych korzystających z tego paliwa. Węgiel o wyższych parametrach jakościowych jest droższy w produkcji, co znajdzie odzwierciedlenie w cenach detalicznych. Z drugiej strony, poprawa jakości paliwa pozwoli na efektywniejsze spalanie i zmniejszenie ilości zużywanego surowca, co może częściowo zrekompensować wyższe koszty.
Dla wielu gospodarstw korzystających z przestarzałych kotłów będzie to również oznaczać konieczność modernizacji systemu grzewczego. Od 2028 roku w Polsce obowiązywać będzie całkowity zakaz użytkowania pieców niespełniających standardów Ekoprojektu, co zmusi właścicieli domów do inwestycji w nowe urządzenia lub przejścia na alternatywne źródła ciepła, takie jak pompy ciepła.
