Nowe przepisy UE od 2025 roku. Te urządzenia znikną z polskich sklepów

Od maja 2025 roku wchodzi w życie unijne rozporządzenie, które znacząco zaostrzy normy dotyczące zużycia energii przez urządzenia w trybie czuwania i wyłączenia. Zmiany te dotkną niemal wszystkich domowych sprzętów elektrycznych i mają przynieść realne oszczędności w rachunkach oraz ograniczyć emisję CO₂.

Nowe przepisy UE: co dokładnie się zmienia?

Rozporządzenie Komisji Europejskiej, które zacznie obowiązywać w maju 2025 roku, jest częścią szerokiej strategii klimatycznej UE mającej na celu osiągnięcie neutralności emisyjnej do 2050 roku. Nowe regulacje koncentrują się na zjawisku „cichego zużycia energii”, które zachodzi, gdy urządzenia elektryczne pobierają prąd mimo że wydają się być wyłączone.

Według danych Komisji Europejskiej:

• Urządzenia w trybie czuwania odpowiadają za 5-10% zużycia energii elektrycznej w europejskich gospodarstwach domowych.
• Tylko ten aspekt odpowiada za miliardy euro marnowanych rocznie i miliony ton zbędnej emisji CO₂.

Nowe przepisy wyznaczają surowsze limity zużycia energii w trzech trybach:

1. Tryb wyłączenia – gdy urządzenie nie działa, ale jest podłączone do zasilania.
2. Tryb czuwania – urządzenie gotowe do pracy, często z podświetloną diodą.
3. Tryb czuwania z dostępem do sieci – umożliwiający zdalne sterowanie w ramach inteligentnego domu.

Jakie urządzenia obejmą zmiany?

Nowe regulacje będą miały zastosowanie do szerokiego katalogu urządzeń, w tym:

• Telewizory, monitory, laptopy – często pozostające w trybie gotowości.
• Drukarki i skanery – używane sporadycznie, ale stale podłączone.
• Ekspresy do kawy – w nowoczesnych wersjach pracujące non stop.
• Konsole do gier – zużywające energię także w trybach aktualizacji.
• Routery i modemy – działające 24/7.
• Zestawy audio i multimedialne – znane z wysokiego zużycia w stanie czuwania.
• Sprzęt AGD typu smart – jak lodówki, pralki czy piekarniki z funkcjami sieciowymi.

Co to oznacza dla konsumentów?

Nowe regulacje nie obejmą urządzeń już posiadanych przez konsumentów. Nie będzie obowiązku wymiany obecnego sprzętu. Przepisy będą dotyczyć nowych produktów wprowadzanych do obrotu na terenie UE od maja 2025 roku.

To oznacza, że:

• Nie trzeba wymieniać telewizora czy ekspresu do kawy.
• Nie grożą żadne sankcje za użytkowanie starszych urządzeń.
• Producenci będą zobowiązani do oferowania energooszczędnych modeli.

Dla konsumenta kluczowe zmiany będą widoczne w perspektywie średnio- i długoterminowej – przy zakupie nowych urządzeń.

Wymierne oszczędności i efekty środowiskowe

Komisja Europejska szacuje, że przeciętne gospodarstwo domowe może zaoszczędzić od 25 do 40 euro rocznie, tylko dzięki niższemu zużyciu prądu w trybach czuwania i wyłączenia.

W skali całej Unii oznacza to:

• miliardy euro oszczędności,
• znaczące ograniczenie emisji CO₂,
• wzrost efektywności energetycznej.

To konkretne wsparcie dla unijnego celu: redukcji emisji o 55% do 2030 roku (w porównaniu z 1990 r.) w ramach strategii Fit for 55 i Europejskiego Zielonego Ładu.

Producenci: więcej innowacji, ale i wyzwań

Choć wiele organizacji konsumenckich i ekologicznych popiera nowe regulacje, część producentów sygnalizuje trudności:

• Potrzebny będzie czas na przebudowę linii produkcyjnych.
• Konieczne będą inwestycje w badania i rozwój.
• Firmy wskazują na potrzebę okresu przejściowego.

Z drugiej strony, eksperci podkreślają, że technologie umożliwiające spełnienie nowych wymogów już istnieją – są obecne w niektórych modelach premium. To może stanowić impuls do dalszego rozwoju innowacyjnych, energooszczędnych rozwiązań.

Lepsze etykiety i większa świadomość zakupowa

Rozporządzenie wprowadzi również ulepszone etykiety energetyczne, które mają:

• Zawierać bardziej szczegółowe dane o zużyciu energii w różnych trybach.
• Ułatwić konsumentom porównywanie urządzeń.
• Wspierać wybór produktów najbardziej energooszczędnych.

Eksperci zauważają, że w obliczu rosnących cen energii i potrzeby transformacji energetycznej, świadomy wybór elektroniki będzie mieć coraz większe znaczenie.

Transformacja systemu energetycznego UE

Nowe regulacje wpisują się w szerszy kontekst przechodzenia UE na odnawialne źródła energii (OZE). Zmniejszenie zbędnego zużycia energii:

• Zwiększa stabilność sieci energetycznej.
• Ułatwia integrację OZE, które są bardziej niestabilne niż tradycyjne źródła.
• Wspiera zarządzanie popytem, które staje się kluczowym elementem transformacji energetycznej.

Co warto zrobić już teraz?

Chociaż przepisy zaczną obowiązywać dopiero w maju 2025 roku, konsumenci już dziś mogą podejmować rozsądne decyzje:

• Wybierać urządzenia z lepszą klasą energetyczną.
• Wyłączać z prądu sprzęt nieużywany przez dłuższy czas.
• Korzystać z listew z wyłącznikiem, by ograniczyć pobór w trybie czuwania.

To proste działania, które – zgodnie z duchem nowych przepisów – przynoszą realne oszczędności i wspierają cele klimatyczne.