Od 1 czerwca 2025 roku wchodzą w życie nowe zasady programu Rodzina 800 plus. Choć wysokość świadczenia się nie zmienia, to wprowadzono dodatkowy warunek – dziecko musi uczęszczać do polskiej szkoły. Zmiany budzą kontrowersje, szczególnie wśród rodzin migrantów i tych, którzy edukują dzieci poza systemem publicznym.
Nowy okres świadczeniowy, nowe warunki
Z początkiem czerwca rozpoczyna się nowy okres rozliczeniowy programu 800 plus. Aby zachować ciągłość wypłat, rodzice muszą nie tylko złożyć wniosek, ale również udokumentować, że dziecko realizuje obowiązek szkolny w Polsce.
Wnioski można składać online – za pośrednictwem:
- Platformy PUE ZUS
- Aplikacji mobilnej mZUS
- Portalu Emp@tia
- Bankowości internetowej
Brak rejestracji w polskim systemie edukacji oznacza automatyczną odmowę wypłaty świadczenia. Nawet jeśli dziecko do tej pory otrzymywało wsparcie, od czerwca zasady się zmieniają.
Uczysz dziecko w domu lub za granicą? Możesz stracić 800 plus
Zgodnie z nowelizacją ustawy, świadczenie będzie przysługiwać wyłącznie dzieciom, które uczą się w placówkach funkcjonujących na terenie Polski. To oznacza, że:
- Dzieci przebywające za granicą i uczące się w lokalnych szkołach stracą prawo do 800 plus.
- Rodziny korzystające z edukacji domowej poza systemem krajowym nie będą objęte wsparciem.
- Uchodźcy, których dzieci nie uczęszczają do polskich szkół, również mogą zostać wykluczeni z programu.
Celem – według ustawodawcy – jest uszczelnienie systemu i wspieranie integracji dzieci cudzoziemców z polskim społeczeństwem. Szczególny nacisk położono na dzieci z Ukrainy, które – jak wskazano – powinny trafiać do lokalnych szkół, by skutecznie się adaptować.
ZUS będzie kontrolował uczęszczanie do szkoły
Nowe przepisy oznaczają, że ZUS uzyska prawo do weryfikowania spełniania obowiązku szkolnego. Urzędnicy sprawdzą, czy dziecko:
- jest zapisane do placówki oświatowej na terenie Polski,
- uczestniczy w zajęciach edukacyjnych,
- spełnia wymogi ustawowe dla danego etapu kształcenia.
Brak takiego potwierdzenia – nawet z powodu niedopatrzenia – skutkuje odmową wypłaty świadczenia. Rodzice, którzy nie dopełnią formalności, nie otrzymają pieniędzy, niezależnie od wcześniejszych decyzji ZUS.
Terminy mają znaczenie. Do kiedy złożyć wniosek?
Aby zachować ciągłość wypłat, wniosek należy złożyć najpóźniej do 30 czerwca 2025 r. Po tym terminie świadczenie będzie przysługiwać wyłącznie na przyszłość – bez wyrównania za wcześniejsze miesiące.
ZUS precyzuje terminy:
- Wniosek złożony do 31 maja: wypłata świadczenia z wyrównaniem do końca lipca.
- Wniosek złożony w czerwcu: wypłata świadczenia do końca sierpnia (bez wyrównania za maj).
- Wniosek złożony po 30 czerwca: brak wyrównania – świadczenie tylko od momentu przyznania.
To oznacza, że zwłoka w złożeniu wniosku może kosztować nawet kilkaset złotych.
Dziecko chodzi do szkoły? Udowodnij to
Wraz z nowymi przepisami spada odpowiedzialność na rodziców, którzy muszą zadbać o udokumentowanie nauki dziecka w Polsce. W praktyce oznacza to konieczność:
- złożenia wniosku przez odpowiednią platformę,
- załączenia wymaganych danych lub dokumentów,
- pilnowania, czy dziecko jest formalnie zapisane do szkoły w Polsce.
Nieświadomość nowych zasad nie chroni przed ich skutkami. ZUS nie będzie wysyłał dodatkowych wezwań czy przypomnień – odmowa wypłaty może nastąpić automatycznie.
Komentarz ekspercki: Krok w stronę kontroli, ale kosztem wielu rodzin
Zmiany mają z punktu widzenia budżetu państwa racjonalne uzasadnienie – ograniczenie wypłat dla dzieci mieszkających i uczących się za granicą pozwala na lepsze ukierunkowanie pomocy. Jednak brak indywidualnej oceny sytuacji rodzin może prowadzić do niesprawiedliwości.
Szczególnie poszkodowane mogą być dzieci, które:
- czasowo przebywają za granicą, ale mają silne związki z Polską,
- uczestniczą w edukacji domowej, ale według programu MEN,
- przechodzą proces adaptacji lub integracji w różnych modelach kształcenia.
W praktyce, jednolity przepis nie uwzględnia realnych warunków życia wielu rodzin.
Co dalej?
Program 800 plus nie znika, ale zyskuje charakter bardziej selektywny. W 2025 roku po raz pierwszy warunkiem przyznania świadczenia będzie nie tylko wiek dziecka, ale także jego faktyczne uczestnictwo w polskim systemie edukacji.
Rodziny muszą zatem działać świadomie, szybko i dokładnie, by nie narazić się na utratę świadczenia. W przeciwnym razie mogą nie tylko nie otrzymać 800 plus, ale także nie mieć możliwości odwołania się od decyzji ZUS, jeśli dokumentacja nie zostanie uzupełniona na czas.
