Od 1 lipca 2025 roku wchodzą w życie rewolucyjne zmiany w programie „Aktywny samorząd”, które otwierają drogę do nowego wsparcia finansowego dla tysięcy Polaków. Państwowy Fundusz Rehabilitacji Osób Niepełnosprawnych (PFRON) wprowadza comiesięczny dodatek w wysokości 100 zł na pokrycie rosnących kosztów energii elektrycznej. To jednak nie wszystko – osoby, które złożą wniosek w odpowiednim terminie, mogą liczyć na wyrównanie świadczenia od stycznia, co w praktyce oznacza jednorazowy zastrzyk gotówki w wysokości nawet 600 zł. Zmiana jest odpowiedzią na wieloletnie apele pacjentów i organizacji, które wskazywały na niesprawiedliwe wykluczenie części potrzebujących. Nowe przepisy mają na celu zlikwidowanie tej luki i zapewnienie równego dostępu do pomocy państwa.
Nowy dodatek na prąd. Kto dokładnie może skorzystać ze 100 zł?
Dotychczasowe zasady programu „Aktywny samorząd” były bardzo restrykcyjne. Wsparcie finansowe na pokrycie kosztów energii przysługiwało wyłącznie osobom, które korzystały z koncentratorów tlenu lub respiratorów w ramach domowego leczenia tlenem bądź wentylacji mechanicznej. Taka konstrukcja przepisów pozostawiała bez pomocy szeroką grupę pacjentów, których stan zdrowia również wymagał stałego zasilania urządzeń medycznych w domu.
Od 1 lipca 2025 roku krąg uprawnionych został znacząco poszerzony. O dodatek w wysokości 100 zł miesięcznie mogą teraz ubiegać się również:
- Pacjenci objęci opieką paliatywną i hospicjum domowym.
- Osoby korzystające z długoterminowej opieki pielęgniarskiej w warunkach domowych.
- Pacjenci, którym konieczność korzystania z urządzeń zużywających energię elektryczną (jak koncentrator tlenu) została zalecona bezpośrednio przez lekarza specjalistę.
Ta zmiana to prawdziwy przełom. PFRON przyznał, że poprzednie kryteria były zbyt wąskie i prowadziły do sytuacji, w której osoby o bardzo podobnych potrzebach medycznych były traktowane nierówno. Eksperci i organizacje pacjenckie od dawna alarmowali, że takie działanie naruszało konstytucyjną zasadę równości obywateli. Nowelizacja przepisów jest więc formą naprawy wieloletniej niesprawiedliwości.
Wyrównanie nawet 600 zł. Jak działają nowe zasady wypłat?
Kluczową informacją dla wszystkich uprawnionych jest mechanizm wypłaty świadczenia. Dodatek w wysokości 100 zł miesięcznie ma formę refundacji. Oznacza to, że wnioskodawca najpierw opłaca rachunki za prąd, a następnie otrzymuje zwrot pieniędzy na wskazane konto bankowe. Świadczenie przyznawane jest na okres od 3 do 6 miesięcy w ciągu jednego roku.
Największą korzyścią finansową jest jednak możliwość uzyskania wyrównania. Nowe przepisy działają z mocą wsteczną. Zgodnie z regulaminem programu, refundacja obejmuje wydatki poniesione do 180 dni przed dniem złożenia wniosku. W praktyce oznacza to, że osoby, które złożą kompletny wniosek do 30 lipca 2025 roku, mogą ubiegać się o zwrot kosztów za okres od stycznia do czerwca. Daje to łączną kwotę 600 zł (6 miesięcy x 100 zł), która zostanie wypłacona jednorazowo po pozytywnym rozpatrzeniu wniosku.
To niezwykle ważna informacja, ponieważ pozwala zrekompensować wydatki poniesione w pierwszej połowie roku, jeszcze przed formalnym wejściem w życie nowych zasad. Warto więc działać szybko, aby nie stracić tej możliwości.
Jak złożyć wniosek krok po kroku? Niezbędne dokumenty i terminy
Proces ubiegania się o świadczenie został w pełni zdigitalizowany, aby maksymalnie ułatwić zadanie wnioskodawcom. Wnioski należy składać wyłącznie drogą elektroniczną za pośrednictwem Systemu Obsługi Wsparcia (SOW), dostępnego na stronie internetowej PFRON. Dla osób, które mogą mieć trudności z obsługą systemu, Fundusz przygotował wsparcie w postaci infolinii oraz mobilnych asystentów.
Do prawidłowo wypełnionego wniosku należy dołączyć dwa kluczowe dokumenty:
- Aktualne orzeczenie o niepełnosprawności lub orzeczenie o stopniu niepełnosprawności.
- Zaświadczenie lekarskie potwierdzające konieczność korzystania w warunkach domowych z koncentratora tlenu lub respiratora. Dokument musi być podpisany przez lekarza specjalistę lub inną uprawnioną osobę z placówki medycznej.
Co istotne, PFRON nie weryfikuje tytułu prawnego do urządzenia. Nie ma znaczenia, czy sprzęt został zakupiony na własność, czy jest wypożyczony. Liczy się sam fakt jego użytkowania w celach terapeutycznych. Wnioski rozpatrywane są przez lokalne jednostki samorządowe – Miejskie lub Powiatowe Centra Pomocy Rodzinie (MCPR/PCPR). Termin składania wniosków w ramach tegorocznej edycji programu upływa 31 grudnia 2025 roku.
Dlaczego PFRON zmienił zasady? Koniec z niesprawiedliwym traktowaniem
Decyzja o rozszerzeniu grupy beneficjentów nie była przypadkowa. To efekt wieloletnich nacisków ze strony środowisk medycznych i organizacji pacjenckich. Lekarze i eksperci wielokrotnie podkreślali, że pomijanie pacjentów objętych opieką paliatywną czy hospicyjną było jawnym przejawem dyskryminacji. Osoby te, ze względu na swój stan zdrowia, zużywają tyle samo, a czasem nawet więcej energii elektrycznej na podtrzymywanie funkcji życiowych, co pacjenci objęci domowym leczeniem tlenem.
Głos w tej sprawie zabrało m.in. Stowarzyszenie Menedżerów Opieki Zdrowotnej STOMOZ. „To forma naprawy niesprawiedliwości, która trwała zbyt długo” – komentuje dr Maciej Sokołowski z zarządu stowarzyszenia. Podkreśla on, że zmiana ma wymiar nie tylko finansowy, ale także symboliczny. Jest to gest przywracający godność i poczucie równego traktowania w dostępie do pomocy publicznej.
PFRON, modyfikując program „Aktywny samorząd”, przyznał rację tym argumentom. Celem jest teraz dotarcie z informacją o nowych możliwościach do jak największej liczby pacjentów, którzy do tej pory byli wykluczeni z systemu wsparcia. Fundusz zapowiada również dalszy rozwój programu w kolejnych latach, choć jego szczegółowe zasady mogą ulec modyfikacji.
