Przywrócenie handlu w niedziele jest tematem budzącym wiele emocji zarówno wśród przedsiębiorców, jak i konsumentów. Po sześciu latach od wprowadzenia zakazu handlu w niedziele, dyskusja na ten temat nabiera na nowo intensywności. Związek Polskich Pracodawców Handlu i Usług (ZPPHiU) zaproponował warunek, który ich zdaniem mógłby zadowolić obie strony: skrócenie czasu pracy w niedziele. Jakie są argumenty za tym rozwiązaniem i jakie mogą być jego konsekwencje? Przyjrzyjmy się bliżej.
Historia Zakazu Handlu w Niedziele
Zakaz handlu w niedziele obowiązuje w Polsce od 1 marca 2018 roku. Wprowadzenie tej ustawy miało na celu ochronę pracowników handlu oraz wspieranie spędzania czasu wolnego z rodziną. Przepisy przewidują 32 wyjątki, w tym możliwość handlu na stacjach benzynowych, w kwiaciarniach, cukierniach czy lodziarniach. Za złamanie zakazu grożą surowe kary, sięgające od 1000 zł do 100 000 zł, a w przypadku uporczywego naruszania przepisów – kara ograniczenia wolności.
Zmiany Konsumenckie i Gospodarcze
Według ZPPHiU, przyzwyczajenia i oczekiwania konsumentów uległy zmianie od momentu wprowadzenia zakazu. Dyrektor generalna ZPPHiU, Zofia Morbiato, podkreśla, że powrót handlu w niedziele powinien być dogłębnie przeanalizowany, a godziny otwarcia sklepów dostosowane do aktualnych potrzeb klientów.
Propozycja Skrócenia Godzin Otwarcia
Zdaniem ZPPHiU, czas pracy w niedziele powinien być krótszy niż przed wprowadzeniem zakazu. Proponują oni ośmiogodzinny dzień pracy w niedziele, co pozwoliłoby na lepsze dostosowanie czasu funkcjonowania placówek handlowych do potrzeb zakupowych klientów, jednocześnie ograniczając skrajne poranne i wieczorne godziny otwarcia.
Korzyści dla Przedsiębiorców
Krótszy czas funkcjonowania obiektów handlowych w niedziele przyniósłby również korzyści dla przedsiębiorców. Umożliwiłby ograniczenie kosztów związanych z usługami wspólnymi, takimi jak ochrona czy sprzątanie centrów handlowych. Morbiato zauważa, że właściciele centrów handlowych po wprowadzeniu zakazu handlu w niedziele nie obniżyli kosztów wspólnych ani czynszów dla najemców. Powrót niedziel handlowych bez podwyżek kosztów mógłby zatem być korzystny zarówno dla właścicieli sklepów, jak i ich najemców.
Społeczne Aspekty Przywrócenia Handlu w Niedziele
Argumenty za Przywróceniem Handlu
Zwolennicy przywrócenia handlu w niedziele argumentują, że pozwoliłoby to na większą elastyczność w planowaniu zakupów, zwłaszcza dla osób pracujących w trybie od poniedziałku do piątku. Wprowadzenie krótszego dnia pracy w niedziele mogłoby być kompromisem, który zadowoli obie strony – umożliwiając zakupy w niedziele przy jednoczesnym szanowaniu czasu wolnego pracowników handlu.
Przeciwnicy Przywrócenia Handlu
Przeciwnicy przywrócenia handlu w niedziele obawiają się, że może to prowadzić do wyzysku pracowników oraz zmniejszenia czasu, który mogą spędzić z rodziną. Argumentują również, że obecne przepisy sprzyjają małym, lokalnym sklepom, które są zwolnione z zakazu, co wspiera lokalny handel.
Propozycje Ustawodawcze
Pod koniec marca 2024 roku posłowie Polski 2050 złożyli w Sejmie projekt ustawy łagodzącej ograniczenia handlu w niedziele. Propozycja przewiduje dopuszczenie dwóch niedziel handlowych w miesiącu oraz podwójne wynagrodzenie za pracę w te dni. Pracodawcy mieliby również obowiązek wyznaczenia pracownikowi dnia wolnego 6 dni przed lub po dniu pracy w niedzielę.
Możliwe Skutki Ustawy
Wprowadzenie takich zmian mogłoby z jednej strony zwiększyć elastyczność dla konsumentów i przedsiębiorców, z drugiej zaś – wymagałoby starannego monitorowania, aby uniknąć nadużyć wobec pracowników. Podwójne wynagrodzenie za pracę w niedziele mogłoby również zwiększyć atrakcyjność pracy w handlu w te dni.
Przywrócenie handlu w niedziele to temat, który wymaga dokładnego przemyślenia i uwzględnienia wielu aspektów – od oczekiwań konsumentów, przez interesy przedsiębiorców, po prawa pracowników. Propozycja skrócenia godzin otwarcia sklepów w niedziele może być kompromisem, który zadowoli większość zainteresowanych stron. Niezależnie od podjętej decyzji, kluczowe jest, aby była ona poprzedzona dogłębną analizą i konsultacjami społecznymi, tak aby jak najlepiej odpowiadała na potrzeby współczesnego rynku i społeczeństwa.
Miejmy nadzieję, że dalsze debaty i propozycje legislacyjne będą prowadzone w duchu dialogu i poszukiwania najlepszych rozwiązań dla wszystkich stron. W ten sposób możemy stworzyć bardziej zrównoważony i sprawiedliwy system handlu w niedziele, który będzie odpowiadał na zmieniające się potrzeby i wyzwania współczesności.
