Rosnące koszty paliwa i transportu publicznego to codzienny ból głowy dla milionów Polaków dojeżdżających do pracy. Szczególnie dotkliwie odczuwają to mieszkańcy mniejszych miejscowości i wsi, którzy często muszą pokonywać dziesiątki kilometrów. Mało kto jednak wie, że polskie prawo przewiduje specjalne wsparcie finansowe, które może znacząco odciążyć domowy budżet. Mowa o podwyższonych kosztach uzyskania przychodu, potocznie nazywanych „dodatkiem za dojazdy”. To nie jest nowa zapomoga, lecz stały mechanizm podatkowy, z którego w 2025 roku może skorzystać każdy pracownik spełniający proste warunki. Pieniądze dosłownie leżą na stole, a brak wiedzy sprawia, że co roku tysiące osób tracą szansę na dodatkowe nawet 4500 zł rocznie. Czas to zmienić i świadomie sięgnąć po to, co nam się należy.
Czym jest „dodatek za dojazdy” i komu dokładnie przysługuje?
Wbrew potocznej nazwie, „dodatek za dojazdy” nie jest bezpośrednim przelewem od rządu na konto. To ulga podatkowa, która pozwala na obniżenie podstawy opodatkowania, co w praktyce przekłada się na wyższą pensję netto co miesiąc lub większy zwrot podatku w rozliczeniu rocznym. Mechanizm ten opiera się na tzw. podwyższonych kosztach uzyskania przychodu i jest dedykowany osobom, które ponoszą realne wydatki na dotarcie do miejsca zatrudnienia.
Kluczowy warunek, który należy spełnić, jest bardzo prosty: miejsce stałego lub czasowego zamieszkania pracownika musi znajdować się w innej miejscowości niż jego zakład pracy. Co ważne, liczy się faktyczne miejsce zamieszkania, a nie adres zameldowania. Jeśli więc wynajmujesz mieszkanie na wsi pod miastem, a pracujesz w mieście, ulga Ci przysługuje, nawet jeśli zameldowany jesteś gdzie indziej.
Istnieją jednak dwa istotne wyłączenia. Z ulgi nie można skorzystać, jeśli pracownik:
- Otrzymuje od pracodawcy tzw. dodatek za rozłąkę.
- Pracodawca w całości zwraca mu koszty dojazdu do pracy (np. w formie „kilometrówki” lub refundacji biletów), a te zwroty są zwolnione z podatku dochodowego.
Warto podkreślić, że forma transportu nie ma znaczenia. Niezależnie od tego, czy dojeżdżasz własnym samochodem, transportem publicznym, czy korzystasz z carpoolingu – jeśli spełniasz warunek geograficzny, masz prawo do ulgi.
Ile dokładnie można zyskać? Konkretne kwoty w 2025 roku
Wysokość ulgi jest stała i z góry określona w przepisach. Nie zależy od faktycznie poniesionych kosztów, co znacznie upraszcza całą procedurę. W 2025 roku kwoty te prezentują się następująco:
- 300 zł miesięcznie – w przypadku zatrudnienia na podstawie jednego stosunku pracy.
- 3600 zł rocznie – jeśli pracownik był zatrudniony przez cały rok w jednym miejscu.
- Nawet 4500 zł rocznie – w sytuacji, gdy pracownik jest zatrudniony jednocześnie w kilku miejscach (na kilku umowach o pracę) i do każdego z nich dojeżdża z innej miejscowości.
Jak to przekłada się na realne pieniądze w portfelu? Podwyższone koszty obniżają dochód, od którego naliczany jest podatek. Dla osoby rozliczającej się w pierwszym progu podatkowym (stawka 12%), roczna oszczędność może wynieść nawet 432 zł (12% z 3600 zł) lub aż 540 zł (12% z 4500 zł). To pieniądze, które zamiast trafić do urzędu skarbowego, zostaną w naszej kieszeni.
Jak skorzystać z ulgi? Krok po kroku do większej wypłaty
Skorzystanie z dodatku za dojazdy jest znacznie prostsze, niż mogłoby się wydawać. Istnieją dwie podstawowe ścieżki, z których można skorzystać, w zależności od preferencji.
1. W trakcie roku – wyższa pensja co miesiąc: To najwygodniejsza opcja. Wystarczy złożyć u swojego pracodawcy (w dziale kadr lub płac) oświadczenie PIT-2. W odpowiedniej części formularza należy zaznaczyć opcję dotyczącą stosowania podwyższonych kosztów uzyskania przychodu. Od tego momentu pracodawca będzie co miesiąc uwzględniał kwotę 300 zł przy obliczaniu zaliczki na podatek, co bezpośrednio przełoży się na wyższą kwotę „na rękę” w comiesięcznym wynagrodzeniu.
2. Po zakończeniu roku – jednorazowy zwrot: Jeśli z jakiegoś powodu nie złożyłeś oświadczenia u pracodawcy, nic straconego. Ulgę można bez problemu uwzględnić w rocznym zeznaniu podatkowym PIT-37 lub PIT-36. Wystarczy w odpowiedniej rubryce dotyczącej kosztów uzyskania przychodu wpisać właściwą, podwyższoną kwotę (np. 3600 zł za cały rok). Spowoduje to powstanie nadpłaty podatku lub zmniejszenie ewentualnej niedopłaty, a urząd skarbowy zwróci różnicę na wskazane konto bankowe.
Pułapki i najczęstsze błędy. Na co uważać, by nie stracić?
Choć procedura jest prosta, warto zwrócić uwagę na kilka kwestii, aby uniknąć problemów podczas ewentualnej kontroli skarbowej. Najważniejsza zasada to działanie w zgodzie ze stanem faktycznym. Oświadczenie o miejscu zamieszkania musi być prawdziwe.
Urząd Skarbowy ma prawo zweryfikować, czy faktycznie ponosimy koszty dojazdu. Chociaż nie ma obowiązku codziennego zbierania biletów czy faktur za paliwo, w razie wątpliwości urzędnicy mogą poprosić o ich przedstawienie. Warto więc posiadać np. imienny bilet okresowy, dowód rejestracyjny samochodu czy nawet oświadczenia osób, z którymi dojeżdżamy do pracy. Pamiętaj, że ciężar udowodnienia prawa do ulgi spoczywa na podatniku.
Kolejnym błędem jest próba łączenia tej ulgi z innymi świadczeniami. Jak wspomniano, jeśli pracodawca w pełni refunduje koszty dojazdu lub wypłaca dodatek za rozłąkę, nie można już stosować podwyższonych kosztów. To kluczowe, aby uniknąć zarzutu bezpodstawnego zaniżenia podatku. Sprawdź dokładnie swoją umowę i regulamin wynagradzania, aby mieć pewność, że nie popełniasz błędu i w pełni legalnie korzystasz z szansy na realne oszczędności.
