Polscy emeryci i renciści muszą przygotować się na finansowy wstrząs. Zgodnie z najnowszymi prognozami rządu, waloryzacja świadczeń w 2026 roku będzie jedną z najniższych od lat i wyniesie zaledwie 4,9 proc. To oznacza drastyczny spadek w porównaniu z ostatnimi, znacznie hojniejszymi podwyżkami. Dla milionów seniorów tak niewielki wzrost świadczeń może oznaczać realne problemy z dopięciem domowego budżetu w obliczu wciąż rosnących kosztów życia. Propozycje rządu zostały już przekazane do konsultacji w ramach Rady Dialogu Społecznego, jednak prognozy są jednoznaczne – czas rekordowych waloryzacji dobiegł końca.
W praktyce tak niski wskaźnik oznacza, że osoby pobierające najniższą emeryturę mogą liczyć na podwyżkę w wysokości zaledwie 92,07 zł brutto miesięcznie. Minimalne świadczenie wzrośnie więc z obecnych 1878,91 zł do kwoty 1970,98 zł brutto. Choć każda podwyżka jest istotna, tak symboliczny wzrost może okazać się niewystarczający, by zrekompensować seniorom rosnące ceny żywności, energii czy leków. To sygnał, że Polacy na emeryturze będą musieli jeszcze ostrożniej planować swoje wydatki.
Waloryzacja 2026: Ile dokładnie zyskają emeryci?
Prognozowany przez rząd wskaźnik waloryzacji na poziomie 4,9 proc. stanowi ogromny kontrast w stosunku do poprzednich lat. Warto przypomnieć, że w 2025 roku świadczenia wzrosły o 5,55 proc., a w rekordowym 2024 roku aż o 12,22 proc., co realnie poprawiło sytuację materialną wielu seniorów. Spadek ten odzwierciedla stabilizację gospodarczą i wyhamowanie inflacji, ale dla portfeli emerytów jest to bolesna zmiana.
Przeliczmy, jak prognozowana waloryzacja wpłynie na świadczenia o różnej wysokości:
- Emerytura minimalna (obecnie 1878,91 zł brutto) wzrośnie o 92,07 zł do 1970,98 zł brutto.
- Świadczenie w wysokości 3000 zł brutto wzrośnie o 147 zł do 3147 zł brutto.
- Świadczenie w wysokości 5000 zł brutto wzrośnie o 245 zł do 5245 zł brutto.
- Świadczenie w wysokości 10 000 zł brutto wzrośnie o 490 zł do 10 490 zł brutto.
Jak widać, choć procentowy wzrost jest taki sam dla wszystkich, kwotowe różnice są znaczące. Osoby z wyższymi świadczeniami odczują podwyżkę mocniej, jednak dla ogromnej grupy seniorów pobierających świadczenia bliskie minimalnej, będzie to niewielkie pocieszenie w obliczu codziennych wydatków.
Dlaczego podwyżki będą tak niskie? Wyjaśniamy mechanizm
Niska prognoza waloryzacji nie jest przypadkowa. Wynika ona bezpośrednio z mechanizmu, który ma chronić realną wartość emerytur i rent. Wskaźnik waloryzacji jest obliczany na podstawie dwóch kluczowych czynników: średniorocznego wskaźnika inflacji w gospodarstwach domowych emerytów i rencistów za poprzedni rok oraz co najmniej 20 proc. realnego wzrostu przeciętnego wynagrodzenia w gospodarce.
Wysokie waloryzacje w poprzednich latach były napędzane przez galopującą inflację. Obecnie, gdy wzrost cen wyhamował, a dynamika płac jest bardziej umiarkowana, wskaźnik waloryzacji naturalnie spada. Ostateczna wysokość wskaźnika jest ustalana na podstawie danych Głównego Urzędu Statystycznego i negocjacji w ramach Rady Dialogu Społecznego, gdzie spotykają się przedstawiciele rządu, związków zawodowych i pracodawców. Jeśli strony nie dojdą do porozumienia, ostateczną decyzję podejmuje rząd w drodze rozporządzenia. Proces ten zapewnia ciągłość waloryzacji, ale tegoroczne prognozy jasno wskazują na koniec ery dwucyfrowych podwyżek.
Nie tylko emerytury. Jak zmienią się renty i dodatki?
Waloryzacja obejmuje szeroki wachlarz świadczeń wypłacanych przez ZUS. Oprócz emerytur, podwyższone zostaną również renty z tytułu niezdolności do pracy, renty rodzinne, socjalne oraz liczne dodatki. Tutaj również wzrosty będą proporcjonalne do wskaźnika 4,9 proc.
Najważniejsze zmiany w rentach i dodatkach od 1 marca 2026 roku to:
- Renta z tytułu całkowitej niezdolności do pracy i renta rodzinna wzrosną do 1970,98 zł (podwyżka o 92,07 zł).
- Renta z tytułu częściowej niezdolności do pracy wzrośnie do 1478,23 zł (podwyżka o 69,05 zł).
- Dodatek pielęgnacyjny oraz dodatek kombatancki wzrosną do 365,28 zł (podwyżka o 17,06 zł).
- Dodatek dla sierot zupełnych wzrośnie do 686,55 zł (podwyżka o 32,07 zł).
- Ryczałt energetyczny wzrośnie do 328,03 zł (podwyżka o 15,32 zł).
Waloryzacji podlegają także inne, specjalistyczne świadczenia, jak dodatek za tajne nauczanie czy świadczenia dla byłych żołnierzy-górników. Choć kwotowe podwyżki tych dodatków są niewielkie, dla wielu osób stanowią one ważne uzupełnienie skromnego budżetu.
Co to oznacza dla budżetu seniora? Praktyczne konsekwencje
Niska waloryzacja to sygnał alarmowy dla milionów gospodarstw domowych. Wzrost świadczeń o mniej niż 100 złotych w przypadku najniższych emerytur może zostać błyskawicznie „zjedzony” przez nawet niewielki wzrost cen podstawowych produktów i usług. Sytuacja jest szczególnie trudna dla osób mieszkających samotnie oraz tych z dużych miast, gdzie koszty utrzymania są najwyższe. Organizacje zrzeszające emerytów oraz związki zawodowe z pewnością będą naciskać na rząd, by wskaźnik waloryzacji był wyższy, argumentując, że proponowany poziom nie zapewnia godnego życia.
W dłuższej perspektywie tak niskie waloryzacje mogą stać się nową normą. To z kolei podkreśla rosnące znaczenie dodatkowych form oszczędzania na starość, takich jak Indywidualne Konta Emerytalne (IKE) czy Pracownicze Plany Kapitałowe (PPK). System emerytalny oparty wyłącznie na świadczeniach z ZUS może w przyszłości nie gwarantować utrzymania dotychczasowego standardu życia, co stawia przed Polakami nowe wyzwania w zakresie planowania finansowego na przyszłość.
Ostateczna wysokość wskaźnika waloryzacji zostanie ogłoszona w lutym 2026 roku, jednak przedstawione przez rząd prognozy są jasnym sygnałem, na co seniorzy powinni się przygotować. To ważny moment na przeanalizowanie domowego budżetu i przygotowanie się na skromniejsze podwyżki niż te, do których przywykliśmy w ostatnich latach.
