Ministerstwo Zdrowia przygotowuje fundamentalną reformę żywienia w polskich placówkach edukacyjnych. Zgodnie z projektem opublikowanym w Rządowym Centrum Legislacji, już od roku szkolnego 2026/2027 dzieci i młodzież czeka prawdziwa rewolucja na talerzach i w szkolnych sklepikach. Najbardziej radykalną zmianą jest wprowadzenie całkowitego zakazu sprzedaży kawy na terenie szkół i przedszkoli. To jednak dopiero początek, ponieważ nowe przepisy wprowadzają również rygorystyczne limity zawartości cukru, tłuszczu i soli, a także szczegółowe wytyczne dotyczące komponowania posiłków na stołówkach. Celem jest skuteczna walka z narastającym problemem otyłości wśród najmłodszych i kształtowanie zdrowych nawyków żywieniowych od najwcześniejszych lat.
Kategoryczny zakaz kawy. Ministerstwo odpowiada na apele rodziców
Najgłośniejszym elementem reformy jest bezprecedensowy zakaz dystrybucji kawy we wszystkich jednostkach systemu oświaty. Oznacza to, że napój ten zniknie nie tylko ze sklepików, ale również z automatów i wszelkich innych punktów sprzedaży na terenie szkół. Decyzja resortu zdrowia jest bezpośrednią odpowiedzią na coraz liczniejsze sygnały od zaniepokojonych rodziców i dyrektorów placówek, którzy alarmowali o rosnącej konsumpcji kofeiny przez uczniów.
Uzasadnienie tego kroku opiera się na badaniach naukowych wskazujących na negatywny wpływ kofeiny na rozwój psychofizyczny dzieci i młodzieży. Substancja ta może powodować problemy z koncentracją na lekcjach, zaburzenia snu, nadmierne pobudzenie, a nawet prowadzić do ryzyka uzależnienia. Państwowa Inspekcja Sanitarna od lat odnotowywała niepokojący wzrost spożycia napojów kofeinowych przez uczniów, co ostatecznie skłoniło rząd do podjęcia tak zdecydowanych działań legislacyjnych. Zakaz jest częścią szerszej strategii ochrony zdrowia najmłodszych Polaków.
Nowe limity na cukier, tłuszcz i sól. To koniec niezdrowych przekąsek
Projekt rozporządzenia wprowadza niezwykle restrykcyjne normy dotyczące składu produktów spożywczych dostępnych w szkołach. Celem jest wyeliminowanie żywności wysoko przetworzonej, ubogiej w wartości odżywcze. Zgodnie z nowymi przepisami, produkty sprzedawane na terenie placówek oświatowych nie będą mogły zawierać więcej niż:
- 15 gramów cukru na 100 g/ml produktu,
- 10 gramów tłuszczu na 100 g/ml produktu,
- 1 gram soli na 100 g/ml produktu.
Dla niektórych kategorii, takich jak produkty mleczne czy żywność dla najmłodszych, normy te mają być jeszcze bardziej rygorystyczne. W praktyce oznacza to koniec ery słodkich bułek, chipsów, batonów i słodzonych napojów w szkolnych sklepikach. Każdy produkt będzie musiał spełniać surowe kryteria jakościowe, co ma zagwarantować, że dzieci będą miały dostęp wyłącznie do zdrowych i bezpiecznych przekąsek wspierających ich rozwój.
Co dzieci zjedzą w szkole? Nowa lista dozwolonych produktów
Lista artykułów dopuszczonych do sprzedaży w placówkach edukacyjnych zostanie radykalnie zmieniona. Zamiast niezdrowych przekąsek, uczniowie znajdą w sklepikach produkty o wysokiej wartości odżywczej. Nowa oferta będzie obejmować między innymi:
- Pieczywo pełnoziarniste i kanapki komponowane zgodnie z nowymi standardami,
- Świeże sałatki warzywne,
- Produkty zbożowe o wysokiej wartości odżywczej,
- Świeże owoce i warzywa, preferencyjnie od lokalnych dostawców,
- Soki i koktajle owocowo-warzywne bez dodatku cukru,
- Naturalne wody mineralne,
- Gorzka czekolada o zawartości kakao minimum 70%.
Dodatkowo, zup i sosów w szkolnych stołówkach nie będzie można przygotowywać z koncentratów zawierających sztuczne dodatki, takie jak wzmacniacze smaku czy konserwanty. Dozwolone będą jedynie koncentraty na bazie 100% naturalnych składników, co ma na celu ograniczenie ekspozycji dzieci na szkodliwe substancje chemiczne.
Rewolucja na stołówkach. Zbilansowane posiłki i mniej smażonego
Zmiany dotkną również szkolne stołówki, które będą musiały serwować posiłki zgodnie ze szczegółowymi wytycznymi. Obiady będą musiały pokrywać 30% dziennego zapotrzebowania energetycznego ucznia (w przypadku posiłku dwudaniowego), a w przedszkolach całodzienne wyżywienie ma zapewniać aż 75% zapotrzebowania kalorycznego dziecka. Każdego dnia jadłospis będzie musiał zawierać produkty zbożowe, warzywa, owoce, a także dwie porcje produktów mlecznych i jedną porcję białka (mięso, ryby, jaja, nasiona roślin strączkowych).
Szczególny nacisk położono na obecność ryb w diecie – dania rybne mają być serwowane przynajmniej raz w tygodniu. Jednocześnie wprowadzono surowe ograniczenie dla potraw smażonych, które będą mogły pojawiać się w menu maksymalnie dwa razy w tygodniu. To fundamentalna zmiana, która ma na celu ograniczenie spożycia szkodliwych tłuszczów trans i promowanie zdrowszych technik kulinarnych, takich jak gotowanie czy pieczenie.
Kiedy zmiany wejdą w życie? Szkoły mają czas na przygotowanie
Nowe, rewolucyjne przepisy mają wejść w życie z początkiem roku szkolnego 2026/2027. Ten ponad roczny okres przejściowy ma pozwolić placówkom oświatowym na gruntowne przygotowanie się do wdrożenia zmian. Szkoły i przedszkola będą musiały przeprowadzić modernizację kuchni, przeszkolić personel oraz, co kluczowe, znaleźć nowych dostawców żywności, którzy będą w stanie sprostać rygorystycznym wymaganiom jakościowym.
Ministerstwo Zdrowia zapowiada szerokie konsultacje społeczne projektu, w których głos będą mogli zabrać rodzice, nauczyciele, dyrektorzy oraz przedstawiciele branży spożywczej. Ma to zapewnić, że finalna wersja przepisów będzie nie tylko ambitna, ale również praktyczna do wdrożenia. Inwestycja w zdrowe żywienie dzieci jest postrzegana jako strategiczny krok w walce z chorobami cywilizacyjnymi i budowaniu zdrowego społeczeństwa na przyszłe dekady.
